Dây thun xanh, dây thun đỏ
Sáng nào, mẹ cũng cho anh em Dũng, Ly mỗi đứa mười nghìn đồng để ăn sáng. Ly thường mua gói xôi tám nghìn. Còn hai nghìn, Ly để dành mua kẹo. Anh Dũng thì khác, gói xôi mười nghìn với anh là vừa.
Không phải sáng nào cũng ăn xôi. Nhưng nếu ăn thì hai anh em đến bà bán xôi quen ở đầu phố. Bà bán xôi biết ý, đem hai gói, một gói buộc dây thun xanh, gối kia buộc dây thun đỏ. Bà đưa xôi cho Ly và dặn: xanh tám nghìn, đỏ mười nghìn.
Vậy mà cả tuần nay, bà bán xôi chỉ bán được có mấy gói buộc dây thun xanh cho Ly. Anh Dũng không ăn xôi. Ly hỏi thì anh chỉ cưỡi. Ly đoán anh Dũng dành tiền để chơi điện tử. Nếu đúng vậy, Ly sẽ phải mách mẹ. Nhưng Ly mới nghĩ vậy thôi chứ chưa mách.
Sáng hôm ấy, Ly chuẩn bị đến trường thì anh Dũng đến bên. Anh cười và lấy trong cặp ra một gói nhỏ, đưa cho Ly
– Chúc mừng em thêm một tuổi!
Ôi! Hôm nay là sinh nhật mình! Mình quên mất, thế mà anh Dũng nhớ!
Ly mừng quýnh, mở gói giấy: cuốn Cuộc phiêu lưu của cô bé Tim Tím đến xứ sở Hoa Mười Giờ còn mới cứng và thơm phức mùi giấy in. Đúng quyển truyện Ly rất thích nhưng chưa dám xin tiền mẹ để mua.
Mẹ cũng vui với niềm vui bất ngờ của Ly. Mẹ hứa tối nay sẽ tổ chức liên hoan mừng sinh nhật con gái.
Bất ngờ mẹ hỏi Dũng:
– Con lấy tiền đâu mua sách cho em?
Dũng chỉ nhìn Ly và cười. Cô bé chợt hiểu ra vì sao cả tuần nay anh Dũng không mua gói xôi nào.
Theo Trần Đức Tiến
Đọc hiểu
Thấy Dũng cả tuần không mua xôi Ly nghĩ gì?
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Đọc lại và tóm tắt bài Hạng A Cháng (trang 22) hoặc bài Chị Hà (trang 23) theo gợi ý sau:
a) Tác giả miêu tả những đặc điểm nổi bật nào về ngoại hình của nhân vật?
b) Tác giả miêu tả những đặc điểm nổi bật nào về hoạt động tính cách của nhân vật?
c) Để miêu tả các đặc điểm trên, tác giả đã quan sát bằng những cách nào?
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Cần thêm dấu gạch ngang vào vị trí nào trong đoạn truyện sau để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích
'Sáng Chủ nhật, chúng ta có buổi tham quan nông trại. Các em nhớ mang bút và sổ tay để ghi chép, chuẩn bị ý cho bài viết sắp tới nhé!' đó là thông báo của cô giáo chủ nhiệm từ buổi chiều thứ Năm. Lan háo hức lắm. Cô bé thấy thời gian trôi thật chậm, mãi mà không tới Chủ nhật.
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Tìm dấu gạch ngang đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong đoạn truyện dưới đây:
Một hôm, Hưng chạy chơi đâu về, thấy một vết mực loang trên bức tranh chiếc tàu thuỷ – bức tranh mà Hưng vừa mới vẽ, tô màu cẩn thận. Hưng nghĩ ngay là anh Hà đánh đổ mực vào bức tranh. Hưng và lên khóc.
– Làm sao thế con? – Mẹ hỏi.
– Anh Hà... – Hưng vừa nói vừa khóc nức nở. – Anh Hà đánh đổ mực ra tranh của con!
– Không phải đâu. – Mẹ nói. – Tại con mèo đấy. Lúc nãy, nó làm đổ mực tung toé, anh Hà đã lau bản và lọ mực, nhưng tranh của con thì không lau được.
Đêm hôm ấy, nằm cạnh anh Hà, Hưng rất khó ngủ và hình như anh Hà cũng thế. Hưng cố gắng lấy can đảm làm lãnh trước...
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Nhận xét về vị trí và tác dụng của mỗi dấu gạch ngang trong mẩu truyện dưới đây:
Quà tặng bố
Một bữa, Pa-xcan đi đâu về khuya, thấy bố mình – một viên chức tài chính – vẫn cặm cụi trước bàn làm việc. Anh rón rén lại gần. Ông bố vẫn mải mê với những con số: Ông đang phải kiểm tra sổ sách.
“Những dãy tính cộng hàng ngàn con số, một công việc buồn tẻ làm sao!” – Pa-xcan nghĩ thầm. Trong óc chàng sinh viên trẻ tuổi chợt lóe lên một tia sáng. Anh lặng lẽ rút về phòng mình và vạch một sơ đồ gì đó lên giấy.
Mươi hôm sau, ông bố rất ngạc nhiên thấy con ôm một vật gì kì lạ đặt lên bàn của ông.
– Con hi vọng món quà nhỏ này có thể làm bố bớt nhức đầu vì những con tính. Pa-xcan nói.
Thì ra, đó là một chiếc máy cộng trừ mà Pa-xcan đã đặt hết tình cảm của người con vào việc chế tạo. Đó chính là chiếc máy tính đầu tiên trên thế giới, tổ tiên của những chiếc máy tính điện tử hiện đại.
Theo LÊ NGUYÊN LONG – PHẠM NGỌC TOÀN
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Khổ thơ 4 khẳng định điều gì?
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Muôn sắc hoa tươi
Thời gian có đêm và ngày
Thời tiết lúc mưa lúc nắng
Trái Đất này sẽ buồn lắm
Nếu thiếu bạn hay vắng tôi.
Chẳng ai đặc biệt hơn người
Chỉ vì là trai hay gái
Bạn nữ đẹp xinh, tài giỏi
Bạn nam khoẻ mạnh, thông minh.
Yêu sao lớp của chúng mình
Gái trai chan hoà đoàn kết
Đua nhau chăm học, chăm làm
Lúc nào cũng vui như Tết.
Sẽ chẳng ai là phái yếu
Hãy luôn tự tin, bạn ơi!
Chúng ta đều là phái mạnh
Khi chung sức giúp mọi người.
Ai cũng quan trọng trên đời
Mỗi người một ngôi sao nhỏ
Trường ta muôn sắc hoa tươi
Bởi bạn và tôi ở đó.
ĐẶNG TUỆ LÂM
Đọc hiểu
Theo em, tác giả muốn nói điều gì qua hai khổ thơ đầu?
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Phát biểu cảm nghĩ của em về câu chuyện Lớp trưởng lớp tôi.
Gợi ý về nội dung trao đổi:
a) Em yêu thích câu chuyện ở những điểm nào? Vì sao?
b) Câu chuyện có những nhân vậy nào?
c) Em thích nhân vật nào? Vì sao?
d) Em hiểu câu chuyện muốn nói với em điều gì?
Gợi ý về cách trình bày, trao đổi:
Trao đổi trong nhóm lớp |
|
Người nói |
Người nghe |
- Trình bày nội dung đã chuẩn bị (có thể dùng tranh ảnh, sơ đồ) - Trả lời câu hỏi của các bạn. |
- Lắng nghe, ghi chép, chuẩn bị câu hỏi. - Đặt câu hỏi với các bạn. - Nêu cảm nghĩ về bài trình bày của bạn. |
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Chọn 1 trong 2 đề sau:
Phát biểu cảm nghĩ của em về một nhân vật trong chuyện Lớp trưởng lớp tôi (trang 20-21)
Gợi ý về nội dung trao đổi:
a) Giới thiệu nhân vật.
b) Nêu ý kiến về hoạt động, tính cách của nhân vật.
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Bài văn sau đây có những điểm nào giống và khác bài văn Hạng A Cháng:
a) Về cấu tạo?
b) Về trình tự miêu tả?
Chị Hà
Chị Hà đến với chúng tôi vào một buổi chiều.
Tôi còn nhớ rõ chị Hà dáng người thon mảnh, nước da trắng, tóc mai dài vắt cong lên như một dấu hỏi lộn ngược, trên má có vài nốt tàn nhang. Chị đến trong đoàn thanh niên xung kích của huyện giúp xã chúng tôi chống úng cho một cánh đồng định cấy giống lúa mới. Tôi ở trong đám thiếu nhi ra đồn. Chị âu yếm đặt tay lên vai tôi (hồi ấy, tôi bé loắt choắt, chưa cao ngồng như hai, ba năm nay). Trông chị thật tươi tắn. Chị cười nói nhiều, chắc tính chị vốn sôi nổi. Mỗi khi chị cười, mấy nốt tàn nhang lặn đi trên gò má đỏ ửng. Chị vừa chuyện trò với các bạn vừa giữ tôi ngồi bên. Không hiểu sao, tôi cứ chú ý tới cái vòng tốc mai uốn cong như dấu hỏi lộn ngược, cứ như thể trong đó có một điều bí ẩn kì lạ.
Hình ảnh tôi còn giữ được về chị là như thế.
(Theo Bùi Hiển)
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Bài văn dưới đây có mấy đoạn, nêu tóm tắt nội dung từng đoạn:
Hạng A Cháng
Nhìn thân hình cân đối của Hạng A Cháng, tất cả các cụ già trong làng đều tấm tắc:
– A Cháng trông như một con ngựa tơ hai tuổi, chân chạy qua chín núi mười khe không biết mệt, khoẻ quá Đẹp quá!
A Cháng đẹp người thật. Mười tám tuổi, ngực nở vòng cung, da đỏ như lim, bắp tay bắp chân rắn như trắc, gụ.Vóc cao, vai rộng, người đứng thẳng như cái cột đá trời trồng.
Nhưng phải nhìn Hạng A Cháng cây mới thấy hết vẻ đẹp của anh.
Anh đến chuồng trâu dắt con trâu béo nhất, khoẻ nhất. Người và trâu cùng ra ruộng. A Cháng đeo cây. Cái cây của người Mông to nặng, bắp cây bằng gỗ tốt màu đen, vòng như hình cái cung, ôm lấy bộ ngực nở. Trông anh hùng dũng như một chàng hiệp sĩ cổ đeo cung ra trận.
Tới nương, A Cháng mắc cày xong, quát một tiếng “Mổng!' và bây giờ chỉ còn chăm chấm vào công việc... Hai tay A Cháng nắm đốc cây, mắt nhìn thế ruộng, nhìn đường cây, thân hình nhoài thành một đường cong mềm mại, khi qua trái, lúc tại phải theo đường cày uốn vòng trên hình ruộng bậc thang như một mảnh trăng lưỡi liềm. Lại có lúc được sã cây thẳng, người anh như rạp hẳn xuống, đôi chân xoải dài hoặc băm những bước ngắn, gấp gấp...
Sức lực trần trễ của A Cháng là niềm tự hào của dòng họ Hạng, một dòng họ Mông đang định cư ở chân núi Tơ Bo.
Theo MA VĂN KHÁNG
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Tìm đọc thêm ở nhà:
- 2 câu chuyện (hoặc 1 câu chuyện, một bài thơ) về bình đẳng giới (những phẩm chất tốt của bạn nam, bạn nữ; cách cư xử tôn trọng, bình đẳng với bạn khác giới;…)
- 1 bài văn tả người (hoặc 1 bài báo về bình đẳng giới)
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Lớp trưởng lớp tôi
Vân được bầu làm lớp trưởng. Cuối giờ học, tụi con trai chúng tôi kéo nhau ra một gốc, bình luận sôi nổi. Lâm 'Voi' nói tướng lên:
– Lớp trưởng gì mà vừa gầy vừa thấp bé, chẳng có dáng tí nào!
Quốc “Lém' lên tiếng:
– Lớp trưởng phải nhanh nhảu. Cái Vân thì cạy răng chẳng nói nửa lời. Riêng tôi, tôi quan niệm lớp trưởng phải học giỏi. Vân chỉ được cái chăm chỉ, chứ học chẳng hơn tôi.
Giờ trả bài hôm qua, Vân được 10 điểm, tôi chỉ được 5, lí do là khi điền bản đồ, tôi đã 'sơ lần' Hoà Bình lên tận biên giới.
Vân làm lớp trưởng hôm trước thì hôm sau đã có nhiều chuyện đáng nhớ. Trống xếp hàng được một lúc, Quốc mới hớt hải chạy đến, lắp bắp:
– Chết tớ rồi! Hôm nay đến phiên trực nhật, tớ lại ngủ quên.
Cả bọn hoảng quá. Nhưng vào lớp, chúng tôi rất ngạc nhiên: Lớp sạch như lau, bàn ghế ngay ngắn. Trên bảng là dòng chữ nắn nót của Vân: 'Thứ... ngày ... tháng... năm...'. Lâm trố mắt nhìn, còn Quốc thì thở phào.
Buổi chiều, chúng tôi đi lao động. Đứa nào đứa nấy mồ hôi đẫm lưng. Bỗng
Lâm kêu toáng lên:
– Kem! Kem! Các cậu ơi!
Chúng tôi ùa tới. Văn mồ hôi nhễ nhại, đang nhanh nhẹn chia kem cho mọi người.
Quốc vừa ăn vừa tấm tắc:
– Lớp trưởng “tâm lý” quá! À, bạn lấy thùng kem ở đâu ra thế?
– Bà hàng kem cho mượn đấy. Còn tiền là của chi đội làm lao động hè... Bây giờ, có ai hỏi về lớp trưởng lớp tôi, tôi sẽ tự hào nói: 'Vân không chỉ học chăm mà còn học rất giỏi.”. Hỏi Lâm, chắc nó sẽ oang oang: 'Vân nhỏ người thật nhưng xốc vác lắm đấy.'. Còn Quốc chẳng phải hỏi, cũng sẽ khoe ngay: “Vân hiền lành, ít nói mà giỏi đáo để, ai cũng phải nể phục.'.
Theo LƯƠNG TỐ NGA
Đọc hiểu
Nhân vật “tôi” và các bạn Lâm, Quốc mong muốn có một lớp trưởng như thế nào?
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Em đạt yêu cầu ở mức nào?
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Tại sao công chúa không thất vọng về món quà của nhà vua? Tìm các ý đúng:
a) Vì công chúa không muốn làm vua cha buồn.
b) Vì công chúa có cách nghĩ về Mặt Trăng khác với người lớn.
c) Vì công chúa cho rằng có nhiều Mặt Trăng, cái này mất thì cái khác lại mọc lên.
d) Vì công chúa thích sợi dây chuyền nên không cần lấy Mặt Trăng thật xuống nữa.
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Chú hề làm cách nào để đáp ứng nguyện vọng của công chúa? Tìm ý đúng:
a) Hỏi ý kiến các quan đại thần, các nhà khoa học.
b) Hỏi công chúa để biết ý nghĩ của cô về Mặt Trăng.
c) Hứa làm cho công chúa một Mặt Trăng bằng vàng.
d) Đem cho công chúa một sợi dây chuyền có rất nhiều Mặt Trăng.
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Rất nhiều Mặt Trăng
Ở vương quốc nọ, có một cô bé chừng năm, sáu tuổi. Bé xíu như vậy, nhưng cô lại là công chúa. Một lần, công chúa ốm nặng. Nhà vua rất lo lắng. Ngài hứa tặng cô bất kì thứ gì, miễn là cô khỏi bệnh. Công chúa chỉ ước ao có được Mặt Trăng.
Vua cho vài các đại thần, các nhà khoa học tới bàn bạc. Ai nấy đều nói không thể lấy được Mặt Trăng vì nó ở rất xa và to gấp hàng nghìn lần đất nước của nhà vua. Nhà vua than phiền với chú hề của ngài. Chú hề tâu:
- Thần phải hỏi xem công chúa nghĩ thế nào về Mặt Trăng đã.
Thế là chú hề đến gặp cô chủ nhỏ của mình. Chú hứa sẽ mang Mặt Trăng về nhưng cô phải cho biết Mặt Trăng to bằng chừng nào. Công chúa bảo:
- Chỉ to hơn móng tay ta, vì khi ta đưa ngón tay lên trước Mặt Trăng thì móng tay che gần khuất nó.
Chú hề đặt làm ngay một sợi dây chuyền có Mặt Trăng bằng vàng, lớn hơn móng tay, để cô bé đeo vào cổ. Công chúa vui sướng ra khỏi giường bệnh, chạy tung tăng khắp vườn.
Nhà vua rất mùng, nhưng ngài lập tức lo lắng vì đêm ấy có trăng. Nếu công chúa nhận ra Mặt Trăng đeo trên cổ không phải Mặt Trăng thật thì sẽ thất vọng và ốm trở lại. Thế là nhà vua lại nói với chú hề điều ngài lo lắng.
Chú hề vào phòng công chúa, thấy cô bé đang nằm bên cửa sổ.
- Làm sao Mặt Trăng lại toả sáng trên trời trong khi nó đang nằm trên cổ công chúa nhỉ? - Chú hề hỏi.
Công chúa nhìn chú hề, mỉm cười:
- Khi ta mất một chiếc răng, chiếc mới sẽ mọc ngay vào chỗ ấy...
Chú hề vội tiếp lời:
- Khi một con hươu mất sừng, cái sùng mới sẽ mọc ra...
- Mặt Trăng cũng vậy, mọi thứ đều như vậy... – Giọng công chúa nhỏ dần, nhỏ dần. Nàng đã ngủ.
Theo PHƠ-BƠ (Phạm Việt Chương dịch)
* Câu hỏi và bài tập
Vì sao nhà vua và các đại thần, các nhà khoa học lúng túng trước nguyện vọng của cô công chúa nhỏ? Tìm ý đúng nhất:
a) Vì mọi người đều nghĩ Mặt Trăng ở quá xa, không đem về được.
b) Vĩ mọi người đều nghĩ Mặt Trăng quá to, không thể đem về được.
c) Vì mọi người đều cho rằng mong muốn của công chúa là phi lí.
d) Vì mọi người đều không biết công chúa nghĩ về Mặt Trăng thế nào.
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Tìm từ phù hợp trong ngoặc đơn để hoàn chỉnh đoạn văn dưới đây
Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê toàn màu vàng – những màu vàng rất khác nhau. [...] Màu lúa chín dưới đồng ≥ (vàng xuộm, vàng rục) lại. Nắng nhạt ngả màu (vàng rục, vàng hoe). [...] Dưới sân, rơm và thóc B (vàng khè, vàng giòn). Quanh đó, con gà, con chó cũng […](vàng ối, vàng mượt).
Theo TÔ HOÀI
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Tìm trong mỗi đoạn vặn sau các từ đồng nghĩa với từ in đậm
a) Chúng tôi kể cho nhau nghe về mẹ của mình. Bạn Hùng quê Nam Bộ gọi mẹ là má. Bạn Hoà ở Hà Nam gọi mẹ bằng u. Bạn Thanh ở Phú Thọ gọi mẹ là bầm. Còn bạn Phước người Huế lại gọi mẹ bằng mạ.
Theo sách Tiếng Việt 5 (2006)
b) Nghỉ hè, anh Trung về quê thăm Châu. Quà của anh làm Châu mê tít. Đó là một bộ đồ chơi bác sĩ nhỏ xíu. Trong bộ đồ chơi đặc biệt đó, cái gì cũng bé. Cái ống nghe bé tí màu hồng. Cái kim tiêm tí hon đủ để không làm em búp bê sợ khi được “bác sĩ” Châu trị bệnh. Một hộp đựng thuốc nhỏ nhắn, mấy viên thuốc màu trắng tí tẹo rất dễ bị rơi ra. Một chiếc cặp nhiệt độ nhỏ xinh, một dụng cụ kiểm tra tai, một cây kéo và một số đồ vật be bé, xinh xắn khác mà Châu chưa kịp biết tên.
MINH AN
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều