Tôi học chữ
Khi mẹ sinh tôi được sáu mùa lúa thì bố tôi đi bộ đội. Lúc ấy, em Thảo Phén còn ngồi trong bụng mẹ. Ngày đi, bố dắt tôi xuống trước nhà, trồng cây bưởi và dặn: “Con thay bố cho cây uống nước, chờ bố về...”. Cả nhà quyến luyến tiễn bố tôi một đoạn dài, đến tận bãi lanh ven bờ suối.
Thấm thoắt, bố tôi xa nhà đã hơn ba mùa lúa trên nương. Một hôm, mẹ bảo tôi: “Sáng mai, A Phin đến lớp học cái chữ nhé!”. Bà nội đang cho ngô vào nồi cám lợn, thủng thẳng hỏi: “Cái chữ có làm no bụng không?”. Mẹ tôi dịu dàng: “Con cho cháu đến lớp học cái chữ vào đầu cho nó khôn ra.”. Bà nội gật đầu: “Con dâu nói phải.”.
Được đi học, tôi đã biết dùng cái chữ kể chuyện ở nhà để bố nghe. Nhưng cái chữ chất cao trong vở mà không biết bố ở đâu để gửi đi. Trong bụng, tôi nhớ bố cồn cào. Những lúc ấy, tôi mang sách xuống gốc cây bưởi học. Cây bưởi bố trồng giờ đã cao hơn đầu tôi, cành lá xum xuê, che mát một góc sân.
Một buổi trưa, bà Thẻn đi chợ về gọi: “A Phin à, đón gói chữ ở xa về nhé!”. Tôi cùng em gái hét to sung sướng: “Ui dá, chữ của bố gửi về!”. Mẹ tôi cười, mắt lấp lánh niềm vui. Bà nội vuốt nhẹ vào góc gói chữ có hình chú bộ đội, xuýt xoa: “Bố mày ăn hạt gạo nơi khác béo trắng ra.”. Chú tôi tủm tỉm cười: “Bà à, đây là cái tem thư, không phải anh A Phòng đâu.”. Trong cái gói chữ, bố tôi kể nhiều chuyện lắm, nhưng tôi nhớ nhất đoạn: “Các con ở nhà phải ngoan, chăm học chữ, giúp bà, giúp mẹ làm nương. Ngày chiến thắng đang đến gần, bố sẽ trở về...”
Đọc hiểu
Qua câu chuyện em biết được điều gì về hoàn cảnh A Phin?
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Chủ đề của bài thơ là gì?
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Khi bé Hoa ra đời
(Trích)
Từ khi bé Hoa ra đời
Con cò về đậu vành nôi dẻo mềm
À ơi... lời mẹ cất lên
Dẫu mưa gió với đêm đen kín trời
Con cò vẫn đến vành nôi
Chập chờn cánh trắng vỗ hoài trong mơ.
Từ khi mẹ sinh bé Hoa
Len đan thành áo đợi mùa đông sang
Cây bông làm gối mịn màng
Vải hoa bướm trắng, bướm vàng về bay
Trái hồng má đỏ hây hây
Trái cam chín vội rời cây vào nhà.
Từ khi mẹ sinh bé Hoa
Búp bê tết tóc, cầm quà đến chơi
Ông trăng cao tít trên trời
Cũng nghiêng mình trước vành nôi bé nằm
Mây bay cùng gió vào thăm
Cây cao dạy bé hát thầm lời ca.
NGUYỄN ĐỨC MẬU
Đọc hiểu
Hình ảnh nào trong lời ru của mẹ đưa bé Hoa vào giấc ngủ bình yên?
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Dựa vào bài tập ở bài viết 1, tìm ý và sắp xếp ý cho đoạn văn giới thiệu một nhân vật văn học mà em đã chọn.
Gợi ý
1. Xác định nhân vật sẽ giới thiệu:
Nhân vật em định giới thiệu là ai?
- Đó là nhân vật trong tác phẩm (câu chuyện hoặc bộ phim, vở kịch) nào?
2. Sử dụng sơ đồ tư duy để tìm ý:
- Viết ra các từ nêu đặc điểm nổi bật về ngoại hình, hoạt động, tính cách của nhân vật và tình cảm của em đối với nhân vật đó (từ khoá).
- Bỏ bớt những từ không phù hợp hoặc không cần thiết.
- Nối các từ khoá có quan hệ với nhau thành nhóm.
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Tìm trong đoạn văn sau những có nghĩa giống từ mang. Theo em, việc dùng các từ ấy ở mỗi câu có phù hợp không.Vì sao?
Bạn Lê đeo trên vai chiếc ba lô con cóc đựng mấy chai nước uống, hai tay vung vẩy, vừa đi vừa hát véo von. Bạn Thư điệu đà xách túi đàn ghi ta. Bạn Tuấn “đô vật” vác một thùng giấy đựng nước uống và đồ ăn. Hai bạn Tân và Hưng to khoẻ hăm hở khiêng thứ đồ lỉnh kỉnh nhất là lều trại.
Theo sách Tiếng Việt 5 (2006)
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Chuyện một người thầy
Năm 1962, lần đầu tiên có một nhà giáo được Chủ tịch Hồ Chí Minh phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động. Đó là thầy Nguyễn Văn Bôn, năm ấy vừa tròn 25 tuổi.
Thầy Bôn xung phong lên dạy học ở xã Mù Cả, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu từ những ngày cả xã không một ai biết tiếng phổ thông. Thầy tự tay đắn gỗ dựng một lớp học, có đủ bàn ghế cho 40 học sinh.
Ngày khai giảng, cả lớp chỉ có một hộp phấn và một quyển sách vỡ lòng. Thầy viết lên bảng, tiếng trẻ đọc vang khắp bản, người lớn cũng tò mò kéo đến xem. Những buổi học đầu tiên, chưa có giấy bút, các em tập viết vào tàu lá chuối bằng những chiếc bút gỗ tự tạo. Thầy nhặt bưởi rừng về làm bóng cho các em chơi; dạy các em múa, hát, diễn kịch; tổ chức cho các em làm nương,bán thóc lấy tiền mua sắm đồ dùng. Dần dần, trường mua được ra đi ô, máy nghe đĩa, đèn chiếu, rồi mua cả trâu bò làm nương. Đội văn nghệ của trường được mời đi diễn ở nhiều nơi.
Để giúp dân xóa nạn mù chữ, thầy Bôn đề nghị mỗi bản chọn ra một, hai thanh niên đến học rồi về dạy cho những người khác. Người dân bận đi chăn trâu, không đến lớp được, thầy Bôn tổ chức viết chữ lên lưng trâu cho họ học. Chính nhờ những nỗ lực đó, năm 1963, Mù Cả là xã duy nhất ở rẻo cao phía Bắc được công nhận là xã xóa xong nạn mù chữ. Học trò của thầy Bôn sau này có nhiều người thành đạt, có những cống hiến quan trọng cho miền phên giậu của Tổ quốc.
Đọc hiểu
Thầy Nguyễn Văn Bôn gặp những khó khăn gì ở nơi dạy học?
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Chọn 1 trong 2 đề sau
a) Trao đổi với bạn cách hiểu của em về một trong các quyền nêu trên:
b) Trao đổi với bạn bè về việc em mong muốn cha mẹ (hoặc người lớn) hiểu và giúp đỡ em thực hiện nguyện vọng của mình
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Bạn Hồng có bản kế hoạch tham quan của lớp lưu trên một tệp ở máy của mình (máy tính A). Bạn Hồng muốn chia sẻ thông tin này cho bạn Ngọc. Em hãy giúp bạn Hồng sao chép tệp này từ máy tính của mình sang máy tính của bạn Ngọc (máy tính B).
Giải Tin học lớp 5 trang 13, 14 Bài 2. Hợp tác, tìm kiếm và chia sẻ thông tin - Cánh diều
Để có một bản kế hoạch cho chuyến thăm Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, lớp em cần tìm các thông tin trên website của Bảo tàng này. Nhiệm vụ đó nên giao cho một bạn hay một nhóm bạn hợp tác thực hiện? Vì sao?
Giải Tin học lớp 5 trang 13, 14 Bài 2. Hợp tác, tìm kiếm và chia sẻ thông tin - Cánh diều
Lớp em đang lên kế hoạch đi tham quan Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam. Em muốn tìm hiểu trước một số thông tin như giá vé, nội quy của Bảo tàng. Theo em, những thông tin này có thể tìm được trên website của Bảo tàng hay không?
Giải Tin học lớp 5 trang 11, 12 Bài 1. Tìm thông tin trên website - Cánh diều
Trong các thao tác với phần mềm tạo bài trình chiếu, em đã sử dụng thành thạo những thao tác nào dưới đây? Thao tác nào em chưa làm được nhưng rất muốn biết cách thực hiện?
a) Thêm trang chiếu mới
b) Sử dụng hiệu ứng chuyển trang
c) Chèn ảnh vào trang chiếu
d) Chèn video vào trang chiếu
Giải Tin học lớp 5 trang 9, 10 Bài 3. Sử dụng máy tính thành thao giúp làm được nhiều việc - Cánh diều
Cho trang chiếu giới thiệu về Lễ khai giảng năm học mới (Hình 3). Em hãy trả lời các câu hỏi sau:
1. Để chèn ảnh vào trang chiếu như Hình 3, em cần thực hiện thao tác nào?
2. Theo em, nếu thay hình ảnh trong trang chiếu bằng video thì nội dung trình bày có thú vị hơn không?
3. Em có muốn tạo được video giới thiệu về Lễ khai giảng năm học mới để chèn vào trang chiếu không?
Giải Tin học lớp 5 trang 9, 10 Bài 3. Sử dụng máy tính thành thao giúp làm được nhiều việc - Cánh diều
Hai bạn Hạnh và Trà trình bày một văn bản có nội dung giống nhau như Hình 1 và Hình 2.
Em hãy trả lời các câu hỏi sau:
1. Để tạo được văn bản như ở Hình 1, em cần thực hiện những thao tác nào?
2. Em có thể trình bày văn bản ở Hình 1 để đẹp hơn không?
3. Theo em, văn bản ở Hình 2 được trình bày có đẹp hơn ở Hình 1 không? Vì sao?
4. Em có muốn tạo được văn bản như ở Hình 2 không?
Giải Tin học lớp 5 trang 9, 10 Bài 3. Sử dụng máy tính thành thao giúp làm được nhiều việc - Cánh diều