Bài 20: Cụ Đồ Chiểu Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Kết nối tri thức

Giới thiệu về một người có tấm lòng yêu nước, thương dân mà em biết.

* Đọc văn bản

Cụ Đồ Chiểu

Nguyễn Đình Chiểu (1822 – 1888) sinh ra trong một gia đình nhà nho ở làng Tân Thới, huyện Bình Dương, phủ Tân Bình, tỉnh Gia Định (nay là Thành phố Hồ Chí Minh).

Năm 1833, do cuộc binh biến trong triều đình, cha bị mất chức, gia đình li tán, cậu bé Chiểu mới mười hai tuổi đã phải xa cha mẹ, ra Huế ở nhờ nhà một người bạn của cha để ăn học.

Năm 1843, Nguyễn Đình Chiểu trở về quê mẹ, đỗ tú tài tại trường thi Gia Định. Hai năm sau, ông lại trở ra Huế học tập, chờ kì thi năm Kỷ Dậu, 1849. Nhưng cuối năm 1848, mẹ mất, Nguyễn Đình Chiểu phải bỏ thi về Nam chịu tang mẹ. Trên đường về, ông bị ốm nặng, mù cả hai mắt, chạy chữa mãi không khỏi. Cuối năm 1849, Nguyễn Đình Chiểu mới về đến Gia Định “lỡ bề báo hiếu, lỡ đường lập thân”.

Không gục ngã trước những thử thách nặng nề liên tiếp của số phận, sau thời gian chịu tang mẹ, ông mở trường dạy học và làm thuốc chữa bệnh cho dân. Học trò gần xa nghe danh, mến đức xin học rất đông. Tiếng thơ chan chứa tinh thần nghĩa hiệp của Đồ Chiểu cũng bắt đầu vang khắp miền Lục tỉnh.

Năm 1858, giặc Pháp xâm lược nước ta. Nguyễn Đình Chiểu cùng các lãnh tụ nghĩa quân bàn mưu tính kế đánh giặc. Ông sáng tác thơ văn bày tỏ niềm tiếc thương, cảm phục đối với những người đã hi sinh vì đất nước; khích lệ mạnh mẽ tinh thần chiến đấu của nhân dân. Trái tim nhân hậu của ông luôn gắn bó sắt son với vận mệnh của đất nước. Ông được nhân dân Lục tỉnh gọi bằng cái tên trìu mến “cụ Đỗ Chiểu” như một cách tri ân với người thầy đáng kính của “lòng dân”.

(Theo Trần Thị Hoa Lê)

* Trả lời câu hỏi

Dựa vào đoạn mở đầu và những hiểu biết của em, hãy nói 2 – 3 câu giới thiệu về Nguyễn Đình Chiểu.

Tóm tắt những sự kiện chính trong cuộc đời của thầy giáo, thầy thuốc, nhà thơ yêu nước Nguyễn Đình Chiểu.

Vì sao Nguyễn Đình Chiểu được nhân dân Lục tỉnh gọi bằng cái tên thân mật “cụ Đồ Chiểu”? gọi này như tỏ lòng tri ân với người thầy đáng kính của “lòng dân”.

Nêu chủ đề của bài đọc.

Đọc đoạn văn dưới đây và thực hiện yêu cầu.

a. Tìm từ đồng nghĩa với mỗi từ in đậm trong đoạn văn trên.

b. Đặt câu với 1 – 2 từ đồng nghĩa em tìm được.

Các câu trong đoạn văn ở bài tập 1 liên kết với nhau bằng những cách nào?

Nghe thầy cô nhận xét về bài làm.

Đọc lại bài làm của em và nhận xét của thầy cô để phát hiện lỗi.

Chỉnh sửa bài viết.

Viết lại một số câu trong đoạn văn của em cho đúng hoặc hay hơn theo gợi ý dưới đây:

– Bổ sung thêm dẫn chứng để làm sáng tỏ ý kiến tán thành. Ví dụ:

+ Lập Câu lạc bộ Đọc sách.

+ Phát triển hoạt động thể dục, thể thao trong nhà trường.

– Viết lại phần kết thúc.

Yêu cầu: Giới thiệu về một hoạt động đền ơn đáp nghĩa người có công với đất nước.

 Chuẩn bị.

a. Nhớ lại trải nghiệm thực tế của bản thân hoặc tìm kiếm thông tin trong sách báo in, mạng in-tơ-nét,... về những hoạt động đền ơn đáp nghĩa người có công với đất nước.

Ví dụ:

– Dâng hương tại đài tưởng niệm các liệt sĩ ở địa phương.

– Thăm hỏi gia đình người có công với đất nước.

–

Thiếu nhi chăm sóc nghĩa trang liệt sĩ

b. Dự kiến nội dung trình bày.

– Em muốn giới thiệu hoạt động nào? Hoạt động đó em đã tham gia hay được biết qua sách báo in, mạng in-tơ-nét,...?

– Kể tóm tắt về hoạt động đó (thời gian, địa điểm, người tham gia,…).

– Nêu cảm nghĩ của em về hoạt động đó.

c. Lựa chọn tranh ảnh hoặc các phương tiện hỗ trợ khác (nếu cần).

Trình bày.

– Giới thiệu về hoạt động đền ơn đáp nghĩa người có công với đất nước theo những nội dung đã chuẩn bị.

– Lắng nghe lời giới thiệu của bạn và ghi chép thông tin về những hoạt động có ý nghĩa. Có thể đặt câu hỏi để hiểu rõ hơn về hoạt động đền ơn đáp nghĩa mà các bạn giới thiệu.

Trao đổi, góp ý.

Trao đổi với người thân về ý nghĩa của ngày Thương binh, liệt sĩ (27 tháng 7).