Bài 5: Ôn tập giữa học kì 1 Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều

Tình bạn

Hè năm nay, Nam được về quê An chơi. Nam quen An qua mục 'Góc sáng tạo' của báo Thiếu niên Tiền phong hồi năm ngoài. Khi ấy, cả hai đứa đều tham gia thị ý tưởng về chủ đề 'Em yêu môi trường quê em'. Chẳng hiểu thế nào mà một đứa ở đồng rừng, một đứa ở ven biển lại có cũng ý tưởng thả bèo trên các ao hồ bị ô nhiễm. Bèo sẽ lọc được nhiều cặn bẩn trong nước, tạo một bề mặt xanh để bảo vệ cho các loài thuỷ sinh trong ao hồ không bị chết vì nắng nóng.

Ngay buổi chiều đầu tiên nhìn thấy biển, Nam thấy đẹp vô cùng. Hai đứa vừa đi dọc triền cát, vừa lúi húi tìm ốc. Nam nhặt được một con ốc hoa vỏ trắng ngà thật duyên dáng. Áp vào tai, Nam thấy tràn ngập những lời yêu thương của tĩnh bạn và của biển xanh thăm thẳm. Nam hỏi, sau này lớn lên An muốn làm gì. An đưa tay chỉ ra xa, nơi có những con tàu đang đỗ ngoài vịnh, bảo mình mơ ước trở thành cảnh sát biển. Nam nói:

– Mình yêu vùng đổi quê mình lắm. Mình sẽ học ngành thuỷ lợi, rồi mình sẽ khơi dòng, đem nước về vùng đồi khô khát ấy để không còn đất hoang, đổi trọc nữa.

An nhìn bạn trìu mến, bảo:

– Sau này, cậu sẽ làm cho rừng thêm xanh, còn mình sẽ giữ cho biển mãi

bình yên và nhiều tôm cá.

Nam nắm chặt tay bạn, nhìn ông trăng đang từ từ nhô lên, lung linh toả sáng như chia vui với tình bạn của các em.

Theo PHẠM VĂN ANH

Câu hỏi và bài tập

Nam và An trở thành bạn của nhau trong hoàn cảnh nào?

Đối với Nam, chuyến về thăm quê bạn có gì đặc biệt?

Mơ ước của hai bạn có gì giống nhau?

Tìm hai từ đồng nghĩa với mơ ước

Tìm trong các đoạn văn sau những từ đồng nghĩa với mỗi từ in đậm:

a) Trước trận thi đấu với lớp 5A, đội trưởng Tùng tập trung cả đội lại và nói:

- Lớp 5A có một cầu thủ mới từ nơi khác chuyển về, đó là một tiền đạo chất lượng mà hậu vệ không dễ gì ngăn chặn được.

Quay sang thủ môn, Tùng nói tiếp:

-  Cậu là thủ thành của đội, phải hết sức chú ý chân sút ấy nhé.

HỒNG AN

b) Sáng mùa đông, trời lạnh cóng. Những cơn gió mùa thổi ù ù dọc sườn đổi. Gió luồn qua mái hiên, chui vào khe của sổ, len lỗi vào tận trong căn phòng nhỏ của Hà. Nằm trong chăn kín mít mà Hà vẫn thấy rét oi là rét. Hà khế hề chăn, không khi lạnh buốt như xộc vào. Hà chợt nghĩ tới mẹ. Trời lạnh giá thế này mà mẹ đã dậy, ra vườn rồi.

LỘC HÀ

Các từ in đậm trong đoạn thơ dưới đây được dùng với nghĩa gốc hay nghĩa chuyển?

Răng của chiếc cao

Làm sao nhai được?

        Mũi thuyền rẽ nước

        Thì ngửi cái gì?

                    Cái ấm không nghe

                     Sao tai lại mọc?

QUANG HUY

Tra từ điển, tìm một từ đa nghĩa. Đặt 2 câu với từ đó: 1 câu dùng nghĩa gốc, 1 câu dùng nghĩa chuyển

Viết tiếp 1 trong 2 đoạn văn có câu mở đoạn dưới đây để giới thiệu về nhân vật trong đoạn văn đó.

1. Mỗi lần ăn dưa hấu, tôi lại nghĩ đến hình ảnh một chàng trai tháo vát, chăm chỉ sống giữa một đảo dưa. Chàng trai đó là Mai An Tiêm – nhân vật chính trong câu chuyện Sự tích dưa hấu mà tôi đã học

2. Ngay từ khi còn bé xíu, hình ảnh cậu bé Gióng trong câu chuyện của bà, của mẹ đã in đậm trong tâm trí tôi. Đó là một cậu bé…

Viết lại cho đúng các tên riêng nước ngoài trong đoạn văn dưới đây:

Thư viện mo gân ở trung tâm thành phố niu oóc, hoa kỳ, được xem là một trong những thư viện đẹp nhất thế giới. Các tủ sách bằng đồng nơi đây lưu giữ nhiều bản thảo gốc của Oantơ xcốt và bandắc. Đây cũng là nơi trưng bày một bộ sưu tập lớn các bản in, bản vẽ và hoạ tiết tranh của các nghệ sĩ Lêônácđô đa vinxi, Mikenlănggiơlô và Rembrăng,...

Theo báo Lao Động

Tìm 4 vị trí có thể thêm dấu gạch ngang đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong đoạn văn sau:

Chiều qua, ở ngã ba đường, nơi đặt bảng tin khu phố, xuất hiện một thông báo về giải thi đấu bóng đá thiếu nhi của phường.

Hoà 'Đen' đội trưởng đội Mũi Tên Vàng ngay lập tức tổ chức họp đội bóng của khu phố. Chỉ 15 phút sau, các cầu thủ tất cả đều đang háo hức chờ đợi trận bóng đã có mặt ở nhà văn hoá.

KHÁNH LINH

Bé Hà

Bé là út ít

Nhỏ xinh nhất nhà

Chị yêu em thế

Ơi cô bé Hà

Yêu đuôi tóc nhỏ

Tung tăng trên vai

Yêu chiếc răng sứt

Lại hay nhoẻn cười.

Bé lên sáu tuổi

Còn mải chơi ô

Mải chơi chạy đuổi

Nhảy dây, lò cò.

Trong đôi mắt em

Đất trời đẹp quá

Hai bàn tay em

Chứa đầy phép lạ.

Cái gối nho nhỏ

Thành bé ngủ ngon

Hà ru, Hà bế

Giọng sao dịu dàng.

Cái vỏ bưởi khô

Bé đeo quanh cổ

Tóc đen lấp ló

Mây xòa che trăng.

Mấy củ khoai lang

Thành đàn lợn béo

Hà tuốt lá me

Thành cơm, thành gạo.

Bàn tay bé xíu

Ôm đầy ước mơ

Nào con thuyền giấy

Đưa Hà đi xa.

PHAN THỊ THANH NHÀN

Câu hỏi và bài tập

Bài thơ là lời nói của ai, nói về ai? Tìm ý đúng:

a) Lời của bé Hà, nói về chị của mình.

b) Lời của người chị, nói về bé Hà.

c) Lời của bé Hà, nói về các trò chơi của bé.

d) Lời của người chị, nói về tuổi thơ của mình.

Những đặc điểm nào về ngoại hình của bé Hà khiến bé rất ngộ nghĩnh, đáng yêu? Tìm các ý đúng:

a) Có đôi bàn tay chứa đầy phép lạ.

b) Có chiếc răng sứt, hay nhoẻn cười.

c) Có nhiều trò chơi, nhiều ước mơ đẹp.

d) Có đuôi tóc nhỏ tung tăng trên vai.

Những phép lạ trong hai bàn tay bé Hà là gì? Tìm các ý đúng:

a) Biến mái tóc thành mây che Mặt Trăng.

b) Biến chiếc gối nhỏ thành em bé để ru em ngủ.

c) Biến mấy củ khoai lang thành đàn lợn, lá me thành cơm, gạo.

d) Biến chiếc thuyền giấy thành chiếc thuyền ôm đầy ước mơ.

Qua cái nhìn của người chị về bé Hà, bài thơ muốn nói lên điều gì?

Theo em, anh chị lớn cần đối xử với các em nhỏ như thế nào? Viết đoạn văn trình bày ý kiến của em.

Chọn 1 trong 2 đề sau:

Viết bài văn tả một người mà em yêu quý

Viết bài văn giới thiệu nhân vật mà em yêu thích trong một câu chuyện đã học.