Bài 7: Họ hàng, làng xóm Tiếng Việt lớp 4 Tập 1 – Cánh diều
- 1Làm xong biết đáp án, phương pháp giải chi tiết.
- 2Học sinh có thể hỏi và trao đổi lại nếu không hiểu.
- 3Xem lại lý thuyết, lưu bài tập và note lại các chú ý
- 4Biết điểm yếu và có hướng giải pháp cải thiện
Tìm từ ngữ ở bên B phù hợp với từ ngữ ở bên A để hoàn thành các câu sau. Các câu ấy nói lên điều gì?
|
A |
B |
|
a, Một giọt máu đào |
1, Người trong một nước phải thương nhau cùng. |
|
b, Nhiễu điều phủ lấy giá gương |
2, Như cây có cội, như sông có nguồn |
|
c, Con người có tổ có tông |
3, Hơn ao nước lã |
Em tán thành những cách cư xử nào dưới đây giữa hàng xóm, láng giềng?
a, Hàng xóm, láng giềng tối lửa tắt đèn có nhau.
b, Thương người như thể thương thân.
c, Cháy nhà hàng xóm, bình chân như vại.
d, Một điều nhịn, chín điều lành.
e, Đèn nhà ai, nhà nấy rạng.
g, Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau
Người cô của bé Hương
Đấy là người cô mà bé Hương chợt nhớ tới trong một lần trò chuyện với các bạn. Bạn nào cũng khoe rằng họ hàng của bạn ấy tài giỏi nhất trên đời. Bạn Tâm khoe có một người anh họ lái máy bay rất giỏi, khi bay qua nhà Tâm thù ném thư cho Tâm. Loan thì khoe có một người chú lái tàu thủy, mang về cho bạn ấy rất nhiều vỏ ốc đẹp. Hương nghĩ mãi rồi kể: “Cô Thu là cô của tớ. Cô tớ làm y tá ở bệnh viện ngoài Hà Nội. Cô ấy giỏi lắm!”. “Thế cô ấy có hay viết thư cho cậu không?” – Các bạn hỏi. Hương lúng túng: “Không, chắc là cô ấy bận.”
Từ sau hôm đó, Hương bắt đầu viết thư cho cô Thu, kể về những chuyện hàng ngày ở lớp, ở nhà. Vài tháng sau, trong ngăn kéo của Hương có hơn mười lá thư Hương viết cho cô Thu. Thư không có địa chỉ, ngày tháng và chẳng bao giờ gửi đi đâu.
Hôm nay, bỗng cô Thu nhận được một phong bì dày cộp, trong đó có những lá thư của bé Hương do mẹ Hương ghi địa chỉ và gửi cho cô. Đọc thư, cô rất vui và cảm động. Cô không ngờ, cái con bé Hương, khi theo bố mẹ vào Sài Gòn còn bé tí xíu, thế mà bây giờ đã viết thư cho cô, nhớ đến cô, nghĩ cho cô bao điều tốt đẹp. Ôi, những nét chữ to tướng không đều hàng ấy mang đến cho cô biết bao niềm vui. Cô liền viết một lá thư cho bé Hương, kể công việc của cô cho Hương nghe và hứa sẽ vào thăm Hương trong kì nghỉ phép tới. Cô không quên bỏ vào phong thư một tấm hình đẹp nhất của cô.
Các bạn của Hương khoe về họ hàng như thế nào?
Vì sao Hương lúng túng khi các bạn hỏi về cô Thu?
Sau lần chuyền trò với các bạn, Hương đã làm gì?
Khi cô Thu nhận được những lá thư của Hương, cô cảm thấy thế nào? Vì sao cô cảm thấy như thế?
Tưởng tượng em là Hương trong câu chuyện trên, em sẽ nói gì với các bạn khi nhận được thư của cô Thu?
Kỉ niệm xưa
Ngôi nhà cũ của ông bà nội tôi nằm giữa một khu vườn rộng. Tôi nhớ mãi về căn nhà nhỏ này, nơi lưu giữ tuổi thơ yêu dấu. Ngôi nhà khung gỗ, có những cột lim lên nước đen bóng. Trong ngôi nhà mát lịm, ông nội tôi hay ngồi sau án thư bên cửa sổ bắt mạch, kê đơn, châm cứu và bốc thuốc. Mỗi khi ông làm việc, chị em chúng tôi lại kéo nhau ra vườn chơi.
Trò chơi các chị tôi chơi mãi không chán là bán hàng. Các chị lấy dây tơ hồng mọc trên hàng rào cây cúc tần, cắt khúc ngắn để giả làm bún, phở, lấy lá râm bụt nấu canh. Còn tôi, bé nhất hội, bán bánh đa làm từ khoai lang luộc. Tiếng mời chào, tiếng khen ngon, kêu nóng râm ran cả một góc vườn.
Khác với bọn con gái, lũ con trai – là anh Hải, con bác tôi và Sơn, Hữu – con cô tôi lại khoái trò chơi đánh trận. Anh Hải lớn nhất trong các anh chị em, luôn luôn nhận là tổng chỉ huy. Ba an hem đánh nhau tít mù khiến lá cây rơi lả tả. Thường là đến phần bất phân thắng bại thì ông nội thò đầu ra cửa sổ, quát to: “Nghịch vừa vừa thôi!”
Sau này, khi đã khôn lớn, chị em chúng tôi vẫn thân thiết với nhau như hồi thơ bé. Chúng tôi hay ngồi nhắc lại những trò chơi thuở nhỏ và mảnh vườn xưa yêu dấu của ông bà nội. Phải chăng bởi những kỉ niệm thơ bé ấy mà tình chị em con cô con cậu của chúng tôi vẫn bền chặt mãi qua thời gian.
Đọc hiểu:
Khung cảnh ngôi nhà xưa của ông bà nội được miêu tả như thế nào?
Mấy anh chị em chơi những trò chơi gì? Em thích những chi tiết nào trong hai đoạn văn miêu tả các trò chơi ấy?
Hình ảnh ông nội trong tâm trí các cháu vừa trang nghiêm vừa ấm áp. Hãy tìm những chi tiết trong bài đọc thể hiện điều đó.
Câu nào dưới đây nói lên ý nghĩa ( chủ đề) của bài đọc. Tìm ý đúng:
a, Tôi nhớ mãi về căn nhà nhỏ này, nơi lưu giữ tuổi thơ yêu dấu.
b, Mỗi khi ông làm việc, chị em chúng tôi lại kéo nhau ra vườn chơi.
c, Sau này, khi đã lớn khôn, chị em chúng tôi vẫn thân thiết với nhau như hồi còn thơ bé.
d, Phải chăng bởi những kỷ niệm thơ bé ấy mà tình chị em cô con cậu của chúng tôi vẫn bền chặt mãi qua thời gian?
Các từ in đậm dưới đây miêu tả đặc điểm của những sự vật, hoạt động, trạng thái, ... nào?
Ngôi nhà cũ của ông bà nội tôi nằm giữa một khu vườn rộng. Tôi nhớ mãi về căn nhà nhỏ này, nơi lưu giữ tuổi thơ yêu dấu. Ngôi nhỏ khung gỗ, có những cột lim lên nước đen bóng. Trong ngôi nhà mát dịu, ông nội tôi hay ngồi sau án thư bên cửa sổ, bắt mạch, kê đơn, châm cứu và bốc thuốc . [...] Ba anh em đánh nhau tít mù khiến lá cây rơi lả tả. Thường là đến hồi bất phân thắng bại thì ông nội thò đầu ra cửa sổ, quát to: ' Nghịch vừa vừa thôi!'
Tìm những tính từ trong hai khổ thơ sau:
Giàn gấc đan lá
Xanh một khoảng trời
Gió về gió quạt
Mát chỗ em ngồi...
Trái gấc xinh xinh
Chín vàng nắng đỏ
Bao nhiêu mặt trời
Ngủ say trong đó.
Đặt một câu tả cây hoa (hoặc một đồ vật, con vật,...). Cho biết trong câu đố, từ nào là tính từ, việc sử dụng tính từ ấy có tác dụng gì.
Tìm ý và sắp xếp ý cho đoạn văn theo 1 trong 2 đề sau:
a. Dựa vào vở kịch 'Ở Vương quốc Tương Lai', em hãy viết một đoạn văn về vương quốc đó theo trí tưởng tượng của em.
b. Dựa vào vở kịch 'Ở Vương quốc Tương Lai', em hãy viết một đoạn văn về một em bé trong vở kịch đó theo trí tưởng tượng của em.
Mảnh sân chung
Hai gia đình chung mảnh sân nhỏ bé. Không có nét vạch nào chia đôi cái sân, nhưng thường mỗi sáng đều thấy cái sân được phân chia khá rõ: Bên nhà Thuận đã quét sạch phần sân của mình từ sáng sớm, còn nhà Liên thì lá rụng đầy, chiều tối Liên mới quét.
Sáng thứ Hai đầu tuần, Thuận xách chổi ra quét sân. Quét sạch phần bên nhà mình, Thuận đứng lại ngắm nghía. Bỗng Thuận thấy bực bực vì cái sân chia hai nửa. Thuận quét luôn nửa bên kia. Cả mảnh sân sạch bong. Mệt thêm chút, nhưng Thuận thấy rất hài lòng. Sáng hôm sau, Thuận dậy sớm, lại quét luôn cả cái sân, hết sức thoải mái và thích thú.
Sáng thứ Tư, Thuận dậy sớm, hối hả xách chổi ra sân, thì lạ chưa, cả cái sân sạch bong rồi! Và Thuận nghe có tiếng hát khe khẽ của Liên ở bên nhà kia. Thuận trở vào nhà, dặn mẹ:
- Mẹ ơi! Sáng mai mẹ gọi con dậy thật sớm nhé! Trời chưa sáng cũng được!
Sáng thứ Năm, trời mới tờ mờ, mẹ đã gọi Thuận. Thuận bật dậy, xách chổi chạy ngay ra sân, nhưng một lần nữa, cái sân lại sạch bong! Tối hôm đó, Thuận đi ngủ sớm và dặn mẹ gọi dậy sớm hơn nữa.
Nhưng mờ sáng thứ Sáu, trời bắt đầu mưa rả rích. Có hai bạn nhỏ nằm trên giường mà cứ hồi hộp chờ mưa tạnh. Những mưa mãi không tạnh. Nằm chán, cả hai đều đứng ra cửa, nhìn ra sân. Hai bạn nhìn nhau, bất giác cười thật tươi… Từ hôm đó, họ chia phiên nhau, mỗi người quét cái sân chung một ngày. Cái sân lúc nào cũng sạch như lau như li, không một mảnh rác.
Đọc hiểu:
Qua đoạn 1, em hiểu vì sao cái sân chung như được chia thành hai nửa?
Trong mỗi đoạn tiếp theo, Thuận và Liên đã làm điều gì đáng khen?
Câu mở đầu mỗi đoạn trong câu chuyện trên có tác dụng gì?
Ý nghĩa (chủ đề) của câu chuyện là gì?
Tưởng tượng em là Thuận hoặc Liên trong câu chuyện trên. Hãy ghi lại sự việc diễn ra vào sáng thứ Sáu bằng 4-5 dòng nhật ký.
Chọn 1 trong 2 đề sau:
a. Dựa vào vở kịch 'Ở vương quốc Tương Lai', hãy viết đoạn văn về vương quốc đó theo tưởng tượng của em.
b. Dựa vào vở kịch 'Ở vương quốc Tương Lai', hãy viết đoạn văn về một em bé trong vương quốc đó theo tưởng tượng của em.
1. Giới thiệu một câu chuyện ( hoặc bài thơ, bài văn, bài báo) đã đọc ở nhà về tình cảm họ hàng, làng xóm.
2. Trao đổi về nội dung câu chuyện ( hoặc bài thơ, bài văn, bài báo) mà bạn em giới thiệu:
a, Tình cảm họ hàng, làng xóm được thể hiện qua câu chuyện ( hoặc bài thơ, bài văn, bài báo) đó như thế nào?
b, Nói điều em tưởng tượng được ( về cảnh vật hoặc ý nghĩ, lời nói, hành động của nhân vật) qua một chi tiết trong câu chuyện (hoặc bài thơ, bài văn, bài báo) đó.
Anh đom đóm
Mặt Trời gác núi
Bóng tối lan dần,
Anh đóm chuyên cần
Lên đèn đi gác.
Theo làn gió mát
Anh đi rất êm
Đi suốt một đêm
Lo cho người ngủ
Tiếng chị cò bợ
“Ru hỡi ru hời!
Hỡi bé tôi ơi,
Ngủ cho ngon giấc!” …
Ngoài sông thím vạc
Lặng lẽ mò tôm
Bên cạnh Sao Hôm
Long lanh đầy nước.
Từng bước, từng bước
Vung ngọn đèn lồng
Anh đóm quay vòng
Như sao bừng nở
Gà đâu rộn rịp
Gáy sáng đằng Đông
Tắt ngọn đèn lồng
Đóm lui về nghỉ.
Đọc hiểu:
Đêm đêm, anh đom đóm làm công việc gì?
Những chi tiết nào cho thấy anh đom đóm rất tận tụy với công việc?
Tác giả dựa vào đặc tính nào của loài đom đóm ở ngoài đời để xây dựng nên nhân vật anh đom đóm trong bài thơ?
Chủ đề của bài thơ là gì?
Tìm tính từ trong đoạn văn sau:
Đó là một buổi sáng đầu xuân. Trời đẹp. Gió nhẹ và hơi lạnh. Chiếc máy xúc của tôi hối hả xúc những gầu đất chắc và đầy. Chợt lúc quay ra, qua khung cửa kính của buồng máy, tôi bắt gặp một người ngoại quốc cao lớn đứng sừng sững dưới đất. Bộ quần áo xanh màu công nhân, thân hình chắc và khoẻ, khuôn mặt to chất phác,... tất cả gợi lên ngay từ phút đầu những nét giản dị, thân mật.
Xếp các tính từ vừa tìm được vào nhóm thích hợp:
Chỉ hình dáng
Chỉ màu sắc
Chỉ tính cách
Chỉ tính chất
Viết đoạn văn ngắn (4 - 5 câu) về một người họ hàng của em, trong đó có sử dụng ít nhất 3 tính từ.
1. Chọn 1 trong 2 đề sau:
a, Viết đoạn văn kể về một người hàng xóm mà em quý mến. Trang trí hoặc vẽ tranh minh họa cho bài viết.
b, Viết đoạn văn kể về một việc tốt em đã làm để giúp đỡ hàng xóm của em. Trang trí hoặc vẽ tranh minh họa cho bài viết.
Đọc và làm bài tập “Trời mưa”
Vì sao bác Lợi lo lắng khi thấy trời mưa? Tìm các ý đúng:
A. Vì bác không thể phơi chăn dạ và áo len.
B. Vì bác phơi chăn dạ và áo len ở nhà.
B. Vì bác quên dặn Tuấn cất giúp chăn, áo nếu trời mưa.
D.Vì bác đang ở xa, không kịp về cất chăn dạ và áo len.
Vì sao chăn dạ và áo len của bác Lợi không bị ướt? Tìm ý đúng:
A. Vì khu nhà bác Lợi ở không có mưa.
B. Vì bác Lợi đã kịp thời thu chăn dạ và áo len.
C. Vì Tuấn đã thu chăn dạ và áo len giúp bác.
D. Vì Tuấn đã cất chăn dạ và áo len vào nhà bác Lợi.
Những chi tiết nào trong bài cho thấy Tuấn rất nhanh trí? Tìm các ý đúng:
A. Bạn cất chăn dạ và áo len vào nhà bác Lợi.
B. Bạn cất chăn dạ và áo len vào nhà mình.
C. Bạn không cảm thấy khó khăn vì chăn dạ rất nặng.
D. Bạn bắc ghế để lấy chăn dạ và áo len từ dây phơi xuống.
Chọn 1 trong 2 đề sau:
a, Viết đoạn văn ngắn kể về một người họ hàng (anh họ hoặc chị, em họ,...) cùng lứa tuổi với em.
b, Viết đoạn văn ngắn kể về một người họ hàng lớn tuổi của em.
Chép lại các tính từ trong đoạn văn mà em vừa viết.