Bố cục Nỗi niềm tương tư (chuẩn nhất 2024) – Ngữ văn 11 Cánh diều

Bài giảng Ngữ văn 11 Nỗi niềm tương tư - Cánh diều

Bố cục Nỗi niềm tương tư

Nỗi niềm tương tư có bố cục gồm 2 phần:

- Phần 1 (Từ đầu đến …buồn tênh): Tú Uyên khi tan hội chùa Ngọc Hồ trở về.

- Phần 2 (Còn lại): Tâm trạng tương tư của Tú Uyên.

Nội dung chính Nỗi niềm tương tư

“Nỗi niềm tương tư” là đoạn trích trong Bích cầu kì ngộ thể hiện rõ nét tâm trạng của chàng Tú Uyên đem lòng thương nhớ, tương tư nàng Giáng Kiều thiếu nữ bất kể ngày lẫn đêm. Nỗi nhớ người trong mộng đó không chỉ được thể hiện ở suy tư của chàng thư sinh mà còn được bộc lộ, thể hiện bằng cử chỉ. Nỗi nhớ đó dù đã được bộc lộ nhưng vẫn “ngổn ngang” không nguôi thể hiện một tình yêu đẹp, mạnh liệt của tâm hồn khi yêu.

Ý nghĩa nhan đề Nỗi niềm tương tư

Nhan đề đoạn trích là Nỗi niềm tương tư nói về hành động, cử chỉ của Tú Uyên nhằm thể hiện nỗi tương tư, nhớ nhung Giáng Kiều một cách mòn mỏi, da diết.

Đọc tác phẩm Nỗi niềm tương tư

Lần trăng ngơ ngẩn ra về,

Đèn thông khêu cạn, giấc hoè chưa nên.

Nỗi nàng canh cánh nào quên,

Vẫn còn quanh quẩn người tiên khéo là!

Bướm kia vương lấy sầu hoa,

Đoạn tương tư ấy nghĩ mà buồn tênh!

Có khi gây khúc dàn tranh,

Nước non ngao ngán ra tỉnh hoài nhân',

Cầu hoàng tay lựa nên vẫn,

Tương Như lòng ấy, Văn Quân lỏng nào!

Có khi chuốc chén rượu đảo,

Tiệc mời chưa cạn, ngọc giao' đã đầy.

Hơi men không nhắp mà say,

Vui xuân chung cảnh một trời,

Sầu xuân riêng nặng một người tương tư.

Như xông mùi nhớ, lại gây giọng tỉnh.

Có khi ngồi suốt năm canh,

Mô quyền điểm nguyệt, chuông kinh nện sương,

Lặng nghe những tiếng đoạn trưởng,

Lửa tỉnh dễ đốt, sông Tương khôn hàn.

Có đêm ngắm bóng trắng tin.

Tiếng chim hót sớm, trận nhân bay khuya.

Ngổn ngang cảnh nọ tình kia,

Nỗi riêng, riêng biết, đã dề với ai!

Tóm tắt Nỗi niềm tương tư

“Nỗi niềm tương tư” trích trong tập thơ “Bích câu kì ngộ” là nỗi niềm mộng mị mong nhớ về cố nhân của chàng Tú Uyên với nàng tiên nữ giáng trần. Mở đầu đoạn trích là tâm trạng tương tư của chàng với nàng sau khi gặp được nàng ở hội chùa Ngọc Hồi. Để lạc mất dấu nàng, chàng Tú Uyên buồn bã, “Lần trăng ngơ ngẩn ra về”. Tú Uyên nghĩ về người con gái đó mất ăn mất ngủ “giấc hòe chưa nên”. Để rồi nỗi nhớ đó bộc lộ ra ngoài qua cử chỉ, hành động. Chàng “gảy khúc đàn tranh” ngao ngán, tự nâng “chén rượu đào” tâm giao mong một ngày có thể cùng nàng uống chén còn lại. Chàng “ngồi suốt năm canh” để nghe “tiếng đoạn trường”, ngồi “ngắm bóng trăng tàn” hy vọng một ngày có thể gặp lại người trong mộng. Dù đã được bộc lộ nhưng không có nàng ở đây thì lòng chàng vẫn “ngổn ngang” không nguôi. Nỗi nhớ về nàng da diết, buồn tủi đã khiến bầu trời xuân tươi mới nay cũng trở nên “sầu”. Đoạn trích sử dụng thành công bút pháp nghệ thuật gợi hình, gợi cảm thể hiện tấm chân tình của những con người hết lòng hết dạ vì tình yêu, phải chăng đó là tấm chân tình mà bao người hằng mong ước.

Giá trị nội dung Nỗi niềm tương tư

“Nỗi niềm tương tư” là đoạn trích trong Bích cầu kì ngộ thể hiện rõ nét tâm trạng của chàng Tú Uyên đem lòng thương nhớ, tương tư nàng Giáng Kiều thiếu nữ bất kể ngày lẫn đêm. Nỗi nhớ người trong mộng đó không chỉ được thể hiện ở suy tư của chàng thư sinh mà còn được bộc lộ, thể hiện bằng cử chỉ. Nỗi nhớ đó dù đã được bộc lộ nhưng vẫn “ngổn ngang” không nguôi thể hiện một tình yêu đẹp, mạnh liệt của tâm hồn khi yêu.

Giá trị nghệ thuật Nỗi niềm tương tư

- Sử dụng thể thơ lục bát, kết hợp viết chữ Nôm, yếu tố tự sự, miêu tả đã tạo nên sự thành công của một tác phẩm truyện thơ:

+ Tự sự: Câu chuyện về những ngày tháng tương tư của một chàng trai.

+ Trữ tình: Thể hiện tâm tư, tình cảm, nỗi nhớ da diết.