Tác giả tác phẩm Ông lão bên chiếc cầu (Cánh Diều 2024) Ngữ văn 9 chi tiết nhất

Tác giả - Tác phẩm: Ông lão bên chiếc cầu - Ngữ văn lớp 9 Cánh diều

I. Tác giả văn bản Ông lão bên chiếc cầu

- Hê - minh - uê sinh năm 1961, trong một gia đình trí thức tại Mỹ.

- Năm 19 tuổi, ông từng tham gia chiến tranh thế giới thứ I (1914-1918)  và bị tan vỡ ảo tưởng tốt đẹp về quan hệ trong xã hội đương thời. Sau khi rời khỏi chiến trường, ông bị ám ánh và chịu sự tác động của chiến tranh, không hòa nhập với cuộc sống, họ chủ yếu tìm sự bình yên trong men rượu và tình yêu.

- Sau khi sang Pháp, ông vừa làm báo vừa sáng tác văn học. Đến năm 1923, cuốn sách đầu tiên của ông được xuất bản tại đây.

- Năm 1939, chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, Hê-minh-uê tiếp tục tham gia lực lượng quân Đồng minh và là 1 trong những người đầu tiên tiến vào giải phóng Pa-ri. 

- Mục đích cầm bút sáng tác của ông là : “Viết một áng văn xuôi đơn giản và trung thực về con người”.

- Ông thường chọn một số đề tài: Chiến tranh, cuộc sống sôi động của những người đi săn cá, săn voi, đấu bò,…

- Những áng văn của ông thường ngắn gọn, giản dị, vừa sôi nổi mãnh liệt và suy tư sâu sắc.

II. Tìm hiểu văn bản Ông lão bên chiếc cầu

1. Thể loại

- Tác phẩm Ông lão bên chiếc cầu thuộc thể loại: truyện ngắn.

2. Xuất xứ

- Lê Huy Bắc chủ biên và giới thiệu, dịch, NXB Văn học, Hà Nội, 2004.

3. Phương thức biểu đạt

- Phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảm.

4. Bố cục đoạn trích

- Phần 1 (từ đầu đến…ông lão vẫn ngồi đó): bối cảnh truyện và giới thiệu khái quát về ông lão.

- Phần 2 (đoạn còn lại): cuộc đối thoại giữa ông lão và nhân vật “tôi”

5. Giá trị nội dung

- Văn bản Ông lão bên chiếc cầu là là cuộc nói chuyện giữa nhân vật ông lão và tác giả. Từ cuộc nói chuyện này, chúng ta thấy được số phận hẩm hiu của ông lão già nua, vì thời cuộc đã trở thành nạn nhân không may của thảm cảnh chiến tranh trong cuộc nội chiến ở Tây Ban Nha (1936-1939). Ở đây, Hemingway chỉ ghi nhận sự tàn bạo phi lý của chiến tranh mà không hề biểu lộ xúc động nào.

6. Giá trị nghệ thuật

- Tác giả đã rất thành công trong việc tạo dựng tình truyện, lối kể chuyện hấp dẫn, lôi cuốn.

III. Tìm hiểu chi tiết văn bản Ông lão bên chiếc cầu

1. Đề tài, mối cảnh truyện

- Đề tài: Số phận con người và loài vật trong chiến tranh.

- Bối cảnh: nội chiến Tây Ban Nha.

- Ngôi kể thứ nhất.

- Các nhân vật: tôi, ông lão.

2. Nhân vật ông lão

- Nhân vật ông lão là một người có chân dung bụi bặm, xám bẩn nhưng ánh lên sau đó là tấm lòng lương thiện sâu sắc dành cho các con vật nuôi của mình.

- Câu chuyện dự báo cái chết có thể đến với ông vì đang xảy ra chiến tranh nhưng ông nhất quyết không chịu đi vì lo cho vật nuôi của mình.

- Chi tiết về ngày “Chủ nhật Phục sinh”; và “niềm may mắn” của ông lão hoàn toàn đối lập với cảnh ngộ của ông lão. Ngày lễ Phục sinh đánh dấu sự sống trở lại của Chúa, và “niềm may mắn” khi giống mèo có thể tự xoay sở. Thế nhưng còn ông lão, có thể ông sẽ phải đối mặt với cái chết khi quân đội phát xít đang đến gần.

- Ông lão không tên: đại diện cho rất nhiều số phận con người bị ảnh hưởng bởi chiến tranh.

3. Ý nghĩa, thông điệp truyện

- Thông điệp:

+ Chiến tranh chỉ đem đến mất mát, đau thương

+ Con người dù trong hoàn cảnh nào cũng luôn giữ cho mình sự lương thiện và tình yêu thương.

- Ý nghĩa: nhắc nhở con người phải biết trân trọng, giữ gìn nền hòa bình trên toàn thế giới.

IV. Các bài văn mẫu

Đề bài: Phân tích bài Ông lão bên chiếc cầu

Bài tham khảo 1

Ơ-nít Hê-minh-êu (1899 – 1961) sinh tại bang l-li-noi nước Mĩ, trong một gia đình trí thức. Sau khi tốt nghiệp trung học, ông tham gia chiến tranh thế giới thứ nhất ở chiến trường l-ta-li-a với tư cách phóng viên mặt trận. Sau đó, ông sang Pháp vừa làm báo vừa bắt đầu sáng tác. Hemingway là người khởi xướng loại truyện-thật-ngắn hiện đại và chịu nhiều ảnh hưởng của Sherwood Anderson (1867-1941), một văn sĩ Mỹ nổi tiếng đầu thế kỷ 20. Truyện ngắn của Hemingway không có cốt truyện rõ rệt và ông không dùng tình cảm để gây xúc động mạnh. Tuy nhiên với văn phong giản dị nhưng điêu luyện, từ ngữ chọn lọc và óc nhận xét tinh tế, ông thường chia tình tiết câu chuyện thành từng đoạn từng hồi rõ rệt. Truyện 'Ông lão bên chiếc cầu' được dịch từ nguyên tác 'Old Man at the Bridge', trong đó người thuật chuyện chứng kiến số phận hẩm hiu của ông lão già nua, vì thời cuộc đã trở thành nạn nhân không may của thảm cảnh chiến tranh trong cuộc nội chiến ở Tây Ban Nha (1936-1939). Ở đây, Hemingway chỉ ghi nhận sự tàn bạo phi lý của chiến tranh mà không hề biểu lộ xúc động nào.

Bối cảnh của truyện là Chiếc cầu bắc qua sông, những chiếc xe nối đuôi nhau đi qua, binh lính đẩy hộ xe hàng, những người dân quê lầm lũi bước trong đám bụi, chỉ một mình ông lão già nua vẫn ngồi yên, bất động vì quá mệt mỏi và không thể tiến thêm bước nào nữa. Một bối cảnh chiến tranh hiện rõ qu từng câu văn mặc dù nhà văn không hề nhắc đến từ “chiến tranh” nào.

Qua câu chuyện với nhân vật tôi, hoàn cảnh ông lão đã được giới thiệu thật đầy đủ. Ông lão đến từ San Carlos, ông nuôi gia súc và là người cuối cùng rời khỏi thị trấn vì chăm sóc những con vật. Ông lão lo những con vật khác là hai con dê, bốn cặp chim bồ câu sẽ không thể tự kiếm ăn và không biết điều gì sẽ xảy ra với chúng. Và trong cuộc trò chuyện của nhân vật tôi với ông lão, chúng ta cũng có thể dự đoán được cái chết có thể đến với ông lão đang xảy ra chiến tranh nhưng ông nhất quyết không chịu đi vì lo cho vật nuôi của mình. Không có một sự đánh giá nào từ nhân vật “tôi” về ông lão những qua những chi tiết câu chuyện chúng ta thấy ông lão là một người có chân dung bụi bặm, xám bẩn nhưng ánh lên sau đó là tấm lòng lương thiện sâu sắc dành cho các con vật nuôi của mình.

Cuối câu chuyện, tác giả nói về ngày 'Chủ nhật Phục sinh' và 'niềm may mắn' hoàn toàn đối lập với cảnh ngộ của ông lão. Ngày lễ Phục sinh đánh dấu sự sống trở lại của Chúa, và “niềm may mắn” khi giống mèo có thể tự xoay sở. Thế nhưng còn ông lão, có thể ông sẽ phải đối mặt với cái chết khi quân đội phát xít đang đến gần.

Trong câu chuyện, chúng ta thấy được tài năng của Hê-minh-uê qua việc sử dụng các đặc sắc nghệ thuật trong câu chuyện. Tác giả không hề nói gì về chiến tranh, nhưng chúng ta cảm nhận được hời thở của nó qua hình ảnh biểu tượng: cây cầu - ranh giới của hai phe chiến tranh. Tác giả không hề có sự đánh giá nào về nhân vật của mình nhưng qua ngôn ngữ đối thoại giữa nhân vật tôi và ông lão cho thấy đặc điểm, tâm trạng và phẩm chất của nhân vật. Đặc biệt, việc không đặt tên cho ông lão có ý nghĩa khái quát lớn. Đó không chỉ là một ông lão ngồi bên cầu mà nhân vật tôi gặp được mà ông là đại diện cho rất nhiều số phận con người bị ảnh hưởng bởi chiến tranh.

Tác phẩm Ông già bên cây cầu cũng thể hiện tình cảm yêu mến, khâm phục của nhà văn đối với những con người lao động nghèo khổ. Tác giả muốn chuyển đến người đọc một thông điệp quan trọng: Chiến tranh chỉ đem đến mất mát, đau thương. Con người dù trong hoàn cảnh nào cũng luôn giữ cho mình sự lương thiện và tình yêu thương. Câu chuyện còn nhắc nhở con người phải biết trân trọng, giữ gìn nền hòa bình trên toàn thế giới

Bài tham khảo 2

Ernest Hemingway (1899-1961): Một nhà văn, tiểu thuyết gia, cựu quân nhân tham gia vào thế chiến thứ nhất. Ông được biết đến với những tác phẩm kế thừa lối viết cực hạn của Gertrude Stein, mà sau này là hồn túy trong nguyên lý tảng băng trôi (iceberg theory). Những nhân vật của ông thường mang trong mình nỗi chịu đựng số phận và thỏa hiệp với nó, hay khắc kỷ tột độ. Đó là những nhân vật trong kiệt tác Mặt trời vẫn mọc, Giã từ vũ khí, Chuông nguyện hồn ai,… Đặc biệt là truyện vừa “Ông già và biển cả” đã đem lại cho ông giải Pulitzer năm 1953. Ông nhận được giải Nobel năm 1954 vì “lối viết tường thuật hấp dẫn với lời văn mạnh mẽ, khúc chiết và mới lạ.”

Ông lão trên cầu (Old man at the bridge) được viết vào năm 1938. Câu chuyện được đặt trong bối cảnh nội chiến Tây Ban Nha. Là một câu chuyện kể ngắn gọn, phơi bày tội ác của chiến tranh lên những người dân thường vô tội qua hình ảnh lão già bên vệ đường thương nhớ những con thú lão nuôi ở quê nhà San Carlos. Truyện là một văn bản phản chiến lấp lánh tình người qua giọng văn gãy gọn, hàm súc mà ẩn ý.

Hình ảnh ông lão hiện lên trong câu chuyện qua lời kể của nhân vật “tôi” là một người có chân dung bụi bặm, xám bẩn nhưng ánh lên sau đó là tấm lòng lương thiện sâu sắc dành cho các con vật nuôi của mình. Câu chuyện dự báo cái chết có thể đến với ông vì đang xảy ra chiến tranh nhưng ông nhất quyết không chịu đi vì lo cho vật nuôi của mình. Việc không đặt tên cho ông lão có ý nghĩa khái quát lớn. Đó không chỉ là một ông lão ngồi bên cầu mà nhân vật tôi gặp được mà ông là đại diện cho rất nhiều số phận con người bị ảnh hưởng bởi chiến tranh.

Đặc biệt, hai chi tiết này hoàn toàn đối lập với cảnh ngộ của ông lão. Ngày lễ Phục sinh đánh dấu sự sống trở lại của Chúa, và “niềm may mắn” khi giống mèo có thể tự xoay sở. Thế nhưng còn ông lão, có thể ông sẽ phải đối mặt với cái chết khi quân đội phát xít đang đến gần. Qua đó, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về sự tàn ác, khốc liệt của chiến tranh.

Trong câu chuyện có nhiều hình ảnh biểu tượng giàu ý nghĩa. Các hình ảnh biểu tượng như cây cầu thể hiện làn ranh giới của hai phe chiến tranh Ngôn ngữ đối thoại giữa nhân vật tôi và ông lão cho thấy đặc điểm, tâm trạng và phẩm chất của nhân vật. Đọc thoại nội tâm: “Đấy là quê hương của lão. Lão hãnh diện và mỉm cười khi có người nhắc đến” chúng ta thấy được nội tâm, suy nghĩ của nhân vật về quê hương của mình.

Thông điệp câu chuyện thể hiện chiến tranh chỉ đem đến mất mát, đau thương. Con người dù trong hoàn cảnh nào cũng luôn giữ cho mình sự lương thiện và tình yêu thương. Truyện ngắn nhắc nhở con người phải biết trân trọng, giữ gìn nền hòa bình trên toàn thế giới.