Đề cương ôn tập Vật lí 11 Học kì 1 Chân trời sáng tạo (2024 có đáp án)

Đề cương ôn tập Vật lí 11 Học kì 1 (Chân trời sáng tạo 2024)

A. NỘI DUNG ÔN TẬP KIẾN THỨC Chương 2. SÓNG.

B. HƯỚNG DẪN ÔN TẬP

I. YÊU CẦU VỀ LÝ THUYẾT

- Nêu được ví dụ chứng tỏ sóng truyền năng lượng.

- Sử dụng mô hình sóng giải thích được một số tính chất đơn giản của âm thanh và ánh sáng.

- Phân biệt được sóng dọc và sóng ngang.

- Từ đồ thị độ dịch chuyển – khoảng cách, mô tả được sóng qua các khái niệm bước sóng, biên độ, tần số, tốc độ và cường độ sóng.

- Vận dụng được biểu thức v = lf.

- Nêu được mối liên hệ các đại lượng đặc trưng của sóng với các đại lượng đặc trưng cho dao động của phần tử môi trường.

- Hiểu được trong chân không tất cả các sóng điện từ đều truyền với cùng tốc độ.

- Liệt kê được bậc độ lớn bước sóng của các bức xạ chủ yếu trong thang sóng điện từ.

- Nêu được các điều kiện cần thiết để quan sát được hệ vân giao thoa.

- Vận dụng được biểu thức i = lD/a cho giao thoa ánh sáng qua hai khe hẹp.

- Vận dụng được công thức xác định vị trí nút và bụng của sóng dừng để giải bài tập.

- Vận dụng được công thức về điều kiện để có sóng dừng để giải bài tập.

II. BÀI TẬP

Tham khảo các bài tập trong SGK và SBT thuộc phạm vi kiến thức chương 2.

C. MỘT SỐ CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM VÀ BÀI TẬP TỰ LUẬN MINH HỌA

Phần 1. Trắc nghiệm

Câu 1: Một sóng ngang được mô tả bởi phương trình u = Acosp(0,02x - 2t)cm ([x]:cm). Bước sóng là

A. 50 cm.
B. 100 cm.
C. 200 cm.
D. 5 cm.

Câu 2: Tại điểm S trên mặt nước yên tĩnh có nguồn dao động điều hoà cùng phương thẳng đứng với tần số 50 Hz. Tại hai điểm M, N cách nhau 15 cm trên đường thẳng đi qua S luôn dao động cùng pha với nhau. Biết rằng, tốc độ truyền sóng thay đổi trong khoảng từ 70 cm/s đến 80 cm/s. Tốc độ truyền sóng trên mặt nước là

A, 72 cm/s.
B. 75 cm/s.
C.80 cm/s.
D. 70 cm/s.

Câu 3: Một sóng cơ dao động với phương trình u = 30cos(4.103t – 50x) cm, truyền dọc theo trục Ox, trong đó tọa độ x đo bằng mét (m), thời gian t đo bằng giây (s). Tốc độ truyền sóng là

A. 50 m/s.
B. 125 m/s.
C.80 m/s.
D. 100 m/s.

Câu 4: Khi một sóng cơ truyền từ không khí vào nước thì đại lượng không đổi là

A. năng lượng sóng.
B. tần số sóng.
C. bước sóng.
D. tốc độ truyền sóng.

Câu 5: Một người quan sát một chiếc phao trên mặt biển, thấy nó nhô cao 10 lần trong khoảng thời gian 36 s và đo được khoảng cách giữa hai đỉnh sóng lân cận là 10 m. Tốc độ truyền sóng trên mặt biển là

A. 2,5 m/s.
B. 2,8 m/s.
C.40 m/s.
D. 36 m/s.

Câu 6: Một sóng cơ học có tần số dao động là 400 Hz, lan truyền trong không khí với tốc độ là 200 m/s. Hai điểm M, N cách nguồn âm lần lượt là d1 = 45 cm và d2. Biết pha của sóng tại điểm M sớm pha hơn tại điểm N là p rad. Giá trị của d2 bằng

A. 20 cm.
B. 65 cm.
C.70 cm.
D. 145 cm.

Câu 7: Sóng điện từ

A. là sóng dọc giống như sóng âm.
B. là sóng dọc nhưng có thể lan truyền trong chân không.
C. là sóng ngang, có thể lan truyền trong mọi môi trường kể cả chân không.
D. chỉ lan truyền trong chất khí và bị phản xạ từ các mặt phẳng kim loại.

Câu 8: Hai nguồn kết hợp A, B cách nhau 10 cm dao động theo phương trình u = Acos100 p t (mm) trên mặt thoáng của chất lỏng, coi biên độ không đổi. Xét về một phía đường trung trực của AB ta thấy vân bậc k đi qua điểm M có hiệu số MA - MB = 1 cm và vân bậc (k + 5) cùng tính chất dao động với vân bậc k đi qua điểm N có NA – NB = 30 mm. Tốc độ truyền sóng trên mặt thuỷ ngân là

A. 20 cm/s.
B. 10 cm/s.
C. 30 cm/s.
D. 40 cm/s.

Câu 9: Hiện tượng khi ánh sáng truyền qua một mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt, tia sáng bị đổi hướng đột ngột ở mặt phân cách gọi là

A. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
B. Hiện tượng phản xạ ánh sáng.
C. Hiện tượng tán xạ ánh sáng.
D. Hiện tượng phản xạ toàn phần.

Câu 10: Hai nguồn sóng giống nhau tại A và B cách nhau 47 cm trên mặt nước, chỉ xét riêng một nguồn thì nó lan truyền trên mặt nước mà khoảng cách giữa hai ngọn sóng liên tiếp là 3cm, khi hai sóng trên giao thoa nhau thì trên đoạn AB có số điểm không dao động là

A. 30.
B. 16.
C. 32.
D. 15.

Câu 11. Hiện tượng giao thoa ánh sáng là bằng chứng thực nghiệm chứng tỏ ánh sáng

A. là sóng siêu âm.

B. có tính chất sóng.

C. là sóng dọc.

D. có tính chất hạt.

Câu 12. Trong thí nghiệm I-âng về giao thoa ánh sáng, biết a = 0,4 mm, D = 1,2 m, nguồn S phát ra bức xạ đơn sắc có λ = 600 nm. Khoảng cách giữa 2 vân sáng liên tiếp trên màn là

A. 1,6 mm. B. 1,2 mm.

C. 1,8 mm. D. 1,4 mm.

Câu 13. Một vật nhỏ dao động điều hòa theo phương trình $x=A\cos (\omega t+\phi )$. Đại lượng $A$ được gọi là

A. tần số góc của dao động.

B. pha dao động.

C. biên độ dao động.

D. li độ của dao động.

Câu 14. Một vật dao động điều hòa trên trục Ox. Hình bên là đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của li độ x vào thời gian t. Biên độ dao động của vật dao động bằng

A. 1,0 cm.

B. 4,0 cm.

C. 2,0 cm.

D. 3,0 cm.

Câu 15. Một con lắc lò xo có độ cứng 900 N/m dao động với biên độ là10 cm. Cơ năng của con lắc trong quá trình dao động có giá trị là

A. 4, 5 J.

B. 5, 5 J.

C.3, 5 J.

D. 2,5 J.

Câu 16. Điều kiện của sự cộng hưởng là

A. tần số của lực cưỡng bức bằng tần số dao động riêng của hệ.

B. tần số của lực cưỡng bức phải lớn hơn nhiều tần số dao động riêng của hệ.

C. biên độ của lực cưỡng bức phải lớn bằng biên độ của dao động.

D. chu kì của lực cưỡng bức phải lớn hơn chu kì dao động riêng của hệ.

Câu 17. Một vật dao động tắt dần có các đại lượng nào sau đây giảm dần theo thời gian ?

A. Biên độ và tốc độ.

B. Biên độ và gia tốc.

C. Biên độ và cơ năng.

D. Li độ và tốc độ.

Câu 18. Sóng cơ truyền được trong các môi trường

A. lỏng, khí và chân không.

B. chân không, rắn và lỏng.

C. khí, chân không và rắn.

D. rắn, lỏng và khí.

Câu 19. Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về sóng điện từ ?

A. Sóng điện từ là sóng dọc, truyền được trong chân không.

B. Sóng điện từ là sóng ngang, truyền được trong chân không.

C. Sóng điện từ là sóng dọc, không truyền được trong chân không.

D. Sóng điện từ là sóng ngang, không truyền được trong chân không.

Câu 20. Để tạo một sóng dừng giữa hai đầu dây cố định thì độ dài của dây bằng

A. một số nguyên lần bước sóng.

B. một số lẻ lần nửa bước sóng.

C. một số nguyên lần nửa bước sóng.

D. một số lẻ lần bước sóng.

Câu 21. Một thí nghiệm khảo sát hiện tượng sóng dừng được thực hiện như hình bên dưới . Bước sóng của sợi dây trong thí nghiệm có chiều dài bằng

A. AM. B. AN.

C. AP. D. AQ.

Câu 22. Hình bên là bộ thí nghiệm đo tần số sóng âm. Bộ phận số (4) là

A. micro.

B. bộ khuếch đại tín hiệu.

C. âm thoa và búa cao su.

D. dao động kí điện tử và dây đo.

Câu 23. Trên thang sóng điện từ, dãy nào nằm tiếp giáp với sóng vô tuyến?

A. Hồng ngoại.

B. Tử ngoại.

C. Ánh sáng nhìn thấy.

D. Tia X.

Câu 24. Tìm phát biểu sai khi nói về dao động điều hoà.

A. Gia tốc sớm pha π so với li độ.

B. Vận tốc và gia tốc luôn ngược pha nhau.

C. Vận tốc luôn trễ pha $\frac{\pi }{2}$ so với gia tốc.

D. Vận tốc luôn sớm pha $\frac{\pi }{2}$ so với li độ.

Câu 25. Một chất điểm dao động điều hòa, đại lượng nào sau đây không đổi theo thời gian ?

A. Vận tốc. B. Gia tốc.

C. Biên độ. D. Li độ.

Câu 26. Trên một sợi dây đàn hồi đang có sóng dừng. Khoảng cách từ một nút đến một bụng kề nó bằng

A. một bước sóng.

B. một phần tư bước sóng.

C. hai bước sóng.

D. một nửa bước sóng.

Câu 27. Để phân loại sóng ngang và sóng dọc người ta dựa vào

A. phương dao động của các phần tử và phương truyền sóng.

B. năng lượng sóng và tốc độ truyền sóng.

C. phương truyền sóng và tần số sóng.

D. tốc độ truyền sóng và bước sóng.

Câu 28. Một vật dao động điều hòa, trong quá trình dao động tốc độ cực đại của vật là vmax = 10 (cm/s) và gia tốc cực đại amax = 40 (cm/s2). Biên độ và tần số của dao động lần lượt là

A. $A=2,5cm;f=4Hz$.

B. $A=2,5cm;f=\frac{2}{\pi }Hz$.

C. $A=5cm;f=\frac{2}{\pi }Hz$.

D. $A=5cm;f=2\pi Hz$.

Câu 29. Một vật nhỏ dao động điều hòa dọc theo trục Ox với biên độ 5 cm, chu kỳ 2 s. Tại thời điểm t = 0, vật đi qua vị trí cân bằng theo chiều dương. Phương trình dao động của vật là:

A.$$x=5\cos \left(\pi t-\frac{\pi }{2}\right)(cm).$$

B.$$x=5\cos \left(2\pi t-\frac{\pi }{2}\right)(cm).$$

C.$$x=5\cos \left(2\pi t+\frac{\pi }{2}\right)(cm).$$

D.$$x=5\cos \left(\pi t+\frac{\pi }{2}\right)(cm).$$

Câu 30. Một con lắc lò xo dao động điều hoà, cơ năng toàn phần có giá trị là W thì

A. tại vị trí biên động năng của vật là W.

B. tại vị trí cân bằng động năng của vật là W.

C. tại vị trí bất kì thế năng của vật lớn hơn W.

D. tại vị trí bất kì động năng của vật lớn hơn W.

Câu 31. Một con lắc lò xo gồm một vật nhỏ và lò xo nhẹ có độ cứng 100 N/m. Con lắc dao động điều hòa theo phương ngang với phương trình x = Acos(wt + j). Mốc thế năng tại VTCB, khoảng thời gian giữa hai lần liên tiếp con lắc lò xo có động năng bằng thế năng là 0,1 s. Lấy p2 = 10. Khối lượng vật nhỏ bằng

A. 400 g.

B. 40 g.

C. 200 g.

D.100 g.

Câu 32. Nhận định nào sau đây sai khi nói về dao động cơ học tắt dần ?

A. Trong dao động tắt dần, cơ năng giảm dần theo thời gian.

B. Lực ma sát càng lớn thì dao động tắt càng nhanh.

C. Dao động tắt dần là dao động có biên độ giảm dần theo thời gian.

D. Dao động tắt dần có động năng giảm dần còn thế năng biến thiên điều hòa.

Câu 33. Con lắc lò xo gồm lò xo có độ cứng 100 N/m và vật nhỏ có khối lượng m. Tác dụng lên vật ngoại lực F = 20cos10pt (N) (t tính bằng s) dọc theo trục lò xo thì xảy ra hiện tượng cộng hưởng. Lấy p2 = 10. Giá trị của m là

A. 100 g. B. 1 kg.

C. 250 g. D. 0,4 kg.

Câu 34. Sóng điện từ và sóng cơ học không có chung tính chất nào dưới đây ?

A. Phản xạ.

B. Truyền được trong chân không.

C. Mang năng lượng.

D. Khúc xạ.

Câu 35. Điều kiện để hai sóng cơ khi gặp nhau, giao thoa được với nhau là hai sóng phải xuất phát từ hai nguồn dao động

A. cùng biên độ và có hiệu số pha không đổi theo thời gian.

B. cùng tần số, cùng phương.

C. có cùng pha ban đầu và cùng biên độ.

D. cùng tần số, cùng phương và có hiệu số pha không đổi theo thời gian.

Câu 36: Trên mặt nước đủ rộng có một nguồn điểm $\mathrm{O}$ dao động điều hòa theo phương thẳng đứng tạo ra một hệ sóng tròn đồng tâm $\mathrm{O}$ lan tỏa ra xung quanh. Thả một nút chai nhỏ nổi trên mặt nước nơi có sóng truyền qua thì nút chai

A. sẽ bị sóng cuốn ra xa nguồn $\mathrm{O}$.

B. sẽ dịch chuyển lại gần nguồn $\mathrm{O}$.

C. sẽ dao động tại chỗ theo phương thẳng đứng.

D. sẽ dao động theo phương nằm ngang.

Câu 37: Một chất điểm dao động điều hòa với chu kì $2\mathrm{s}$. Biết quãng đường mà chất điểm này đi được trong $1\mathrm{s}$ là $10\mathrm{c}\mathrm{m}$. Biên độ dao động của chất điểm này bằng

A. $5\mathrm{c}\mathrm{m}$. B. $10\mathrm{c}\mathrm{m}$.

C. $2,5\mathrm{c}\mathrm{m}$. D. $20\mathrm{c}\mathrm{m}$.

Câu 38: Khi đến các trạm dừng để đón hoặc trả khách, xe buýt chỉ tạm dừng mà không tắt máy. Hành khách ngồi trên xe nhận thấy thân xe bị 'rung' mạnh hơn. Dao động của thân xe lúc đó là dao động

A. cộng hưởng. B. tắt dần.

C. cưỡng bức. D. điều hòa.

Câu 39: Khi một chùm sáng đơn sắc truyền từ không khí vào thủy tinh thì phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Tần số giảm, bước sóng tăng.

B. Tần số không đổi, bước sóng giảm.

C. Tần số không đổi, bước sóng tăng.

D. Tần số tăng, bước sóng giảm.

Câu 40: Trong thí nghiệm $Y$ - âng về giao thoa với ánh sáng đơn sắc, khoảng cách giữa hai khe là a, khoảng cách từ mặt phẳng chứa hai khe đến màn quan sát là $\mathrm{D}$ và khoảng vân là $\mathrm{i}$. Tần số ánh sáng đơn sắc dùng trong thí nghiệm được xác định bởi

A. $\frac{6\mathrm{D}\mathrm{c}}{\mathrm{a}\mathrm{i}}$. B. $\frac{4\mathrm{D}\mathrm{c}}{\mathrm{a}\mathrm{i}}$.

C. $\frac{\mathrm{D}\mathrm{c}}{\mathrm{a}\mathrm{i}}$. D. $\frac{\mathrm{D}\mathrm{c}}{2\mathrm{a}\mathrm{i}}$.

Phần 2. Tự luận

Câu 1: Cho P và Q là hai điểm trên mặt nước cách nhau một khoảng 20 cm. Tại một điểm O trên đường thẳng PQ và nằm ngoài đoạn PQ, người ta đặt nguồn dao động điều hòa theo phương vuông góc với mặt nước với phương trình: u = 5cos$\omega t$ (cm), tạo ra sóng trên mặt nước với bước sóng λ = 15 cm. Khoảng cách xa nhất và gần nhất giữa hai phần tử môi trường tại P và Q khi có bước sóng truyền qua là bao nhiêu?

Câu 2: Trong một thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng, hai khe được chiếu bằng ánh sáng đơn sắc. Khoảng cách giữa hai khe là 0,6 mm. Khoảng vân trên màn quan sát đo được là 1 mm. Từ vị trí ban đầu, nếu tịnh tiến màn quan sát một đoạn 25 cm lại gần mặt phẳng chứa hai khe thì khoảng vân mới trên màn là 0,8 mm. Tính bước sóng của ánh sáng dùng trong thí nghiệm.

Câu 3: Cho khối lượng của vật dao động là 300 g và phương trình li độ của một vật dao động điều hoà là $x=10\cos \left(20t+\frac{\pi }{3}\right)$ cm. Tính cơ năng trong quá trình dao động.

Câu 4: Một con lắc lò xo gồm vật nặng có khối lượng 0,2 kg gắn vào một lò xo. Kích thích cho con lắc dao động với biên độ 6 cm và tần số góc 5 rad/s. Tính động năng của chất điểm khi nó đi qua vị trí có li độ 2 cm.

Câu 5: Trong các trường hợp sau, trường hợp nào có khả năng xảy ra hiện tượng cộng hưởng? Giải thích cơ chế cộng hưởng

a) Đoàn người bước đều qua cầu, làm cầu rung lắc mạnh

b) Âm thanh trong thành phòng to hơn phòng thông thường.

c) Cầu vồng sau mưa.

Câu 6: Giải thích vì sao sóng vô tuyến khi được phát ra từ một anten có thể được truyền đi và thu nhận kể cả khi máy thu ở vị trí bị che khuất khỏi thiết bị phát bởi các vật cản. Đó là hiện tượng vật lí gì?

Câu 7: Sóng nước truyền trên một mặt hồ có phương trình: u=3,2cos(8,5t – 0,5x) (cm) (x được tính bằng em, t được tính bằng s). Tỉnh tốc độ của sóng truyền trên mặt hồ

Câu 8: Một tín hiệu của sóng siêu âm được gửi đi từ một chiếc tàu xuống đáy biển theo phương thẳng dung. Sau 0,8 giây, tàu nhận được tín hiệu phản xạ từ đáy biển. Cho biết tốc độ truyền của sóng siêu âm trong nước biển bằng 1,6.103 m/s. Độ sâu của đáy biển tại nơi khảo sát bằng bao nhiêu?

Câu 9: Một trạm không gian đo được cường độ của bức xạ điện tử phát ra từ một ngôi sao bằng 5,0.103 W/m2 . Cho biết công suất bức xạ trung bình của ngôi sao này bằng 2,5.1025 W. Giả sử ngôi sao này phát bức xạ đẳng hướng, tính khoảng cách từ ngôi sao này đến trạm không gian

Câu 10: Trong thí nghiệm giao thoa sóng trên mặt nước với hai nguồn kết hợp A và B dao động cùng pha, tốc độ truyền sóng là 0,5 m/s, tần số sóng là 25 Hz.

a) Trong vùng không gian giữa hai nguồn, có bao nhiêu đây gồm những điểm dao động với biên độ cực đại và bao nhiêu dãy gồm những điểm đứng yên? Cho biết hai nguồn cách nhau 13 cm.

b) Tính khoảng cách giữa hai điểm liên tiếp trên đoạn AB dao động với biên độ cực đại và khoảng cách giữa hai điểm liên tiếp đứng yên

c) Khoảng cách giữa một điểm dao động với biên độ cực đại và một điểm đứng yên kế cận trên đoạn AB bằng bao nhiêu?