Tìm từ ngữ trong thẻ từ phù hợp với mỗi kí hiệu … dưới đây để liên kết các câu trong đoạn văn:
Từ thuở nhỏ, Lê Quý Đôn đã nổi tiếng thần đồng. Lên hai tuổi, … đã nhận được mặt chữ. Năm tuổi, … đọc được sách vở tập viết văn, làm thơ. Mười bốn tuổi, … theo cho rời quê lên kinh đô Thăng Long tìm thầy giỏi. Lê Quý Đôn là người Việt Nam đầu tiên quan tâm đến khoa học vũ trụ. … đã để lại cho đời nhiều bộ sách quý về lịch sử, địa lí, văn học.
cậu |
chàng trai trẻ |
nhà bác học ấy |
cậu bé |
Bài 17: Vươn tới trời cao Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Tìm và nếu tác dụng của biện pháp thế trong các đoạn văn sau:
Từ nhỏ, Xi-ôn-cốp-xki đã mơ ước được bay lên bầu trời. Có lần, cậu bé dại dột nhảy qua cửa sổ để bay theo những cánh chim. Kết quả, cậu bị ngã gãy chân.
Nhưng rủi ro lại làm nảy ra trong đầu ốc non nớt của nhà bác học tương lai một câu hỏi: 'Vì sao quả bóng không có cánh mà vẫn bay được?'.
Để tìm hiểu điều bí mật đó, Xi-ôn-cốp-xki đọc không biết bao nhiêu là sách. Sau này, được gợi ý từ chiếc pháo thăng thiên, ông đã thiết kế thành công tên lửa nhiều tầng, trở thành một phương tiện bay tới các vì sao.
THEO LÊ NGUYÊN LONG - PHẠM NGỌC TOÁN
Bài 17: Vươn tới trời cao Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Việc sử dụng những từ ngữ khác nhau để nói về cùng một nhân vật, sự vật, sự việc trong hai đoạn văn trên có tác dụng gì? Tìm các ý đúng.
a) Tránh lập từ.
b) Làm cho câu văn có hình ảnh.
c) Liên kết các câu trong đoạn văn.
d) Cung cấp thêm thông tin về nhân vật.
Bài 17: Vươn tới trời cao Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Đọc hai đoạn văn sau và trả lời câu hỏi
a) Năm 1781, một nhà thiên văn học người Anh phát hiện ra sao Thiên Vương. Phát kiến này đã làm thay đổi hiểu biết của loài người về số lượng hành tinh trong Hệ Mặt Trời.
Theo sách Mười vạn câu hỏi 'Vì sao?'
b) Qua một cuộc thi trên mạng in-tơ-nét, cô bé Lan Anh 15 tuổi được mời làm đại biểu của Nghị viện Thanh niên Thế giới năm 2000 (tổ chức ở Ô-xtrây-li-a). Em đã đặt chân tới 11 quốc gia khi chưa tròn 17 tuổi và đã viết hàng trăm bài báo. Trong mọi cuộc gặp gỡ quốc tế, cô bé Hà Nội ấy đều trình bày trôi chảy những vấn đề mà em quan tâm bằng tiếng Anh.
THEO HOÀNG DUY
Các câu trong đoạn văn nói về ai hoặc sự vật, sự việc nào? Những từ ngữ nào cho em biết điều đó?.
Bài 17: Vươn tới trời cao Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Bài đọc 2: Vinh danh nước Việt
* Nội dung bài Vinh danh nước Việt: Bài đọc là câu chuyện và sự vinh danh đối với nhà thiên văn học Nguyễn Quang Riệu một người con đất Việt với hàng trăm đề tài, công trình nghiên cứu thiên văn học đã góp phần vào nền nghiên cứu thiên văn học cảu nước nhà
Vinh danh nước Việt
Ngày 24-10-1995, một sự kiện “xưa nay hiếm” đã diễn ra tại Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận. Nhiều nhà khoa học hãng đầu của Mỹ, Nga, Nhật, Pháp và Việt Nam đã đến đây quan sát một hiện tượng hàng chục năm mới có: nhật thực toàn phần. Trong đoàn nghiên cứu của Pháp có nhà thiên văn học nổi tiếng Nguyễn Quang Riệu, giáo sư Đại học Xoóc-bon, giám đốc nghiên cứu của Đài Thiên văn Pa-ri.
Giáo sư Nguyễn Quang Riệu sinh ra và lớn lên ở Hải Phòng. Thuở nhỏ, ông thường được cha mẹ đưa lên thăm Đài Thiên văn Phủ Liễn. Ông được giải thích rằng đài thiên văn có những thiết bị để nhìn lên trời. Mặc dù lúc ấy chưa biết con người nhìn lên trời để làm gì, nhưng hình ảnh Đài Thiên văn Phú Liên chắc hẳn là một trong những cơ duyên đã dẫn ông đến với công việc khám phá bầu trời khi sang Pháp học.
Cả cuộc đời lao động miệt mài, Nguyễn Quang Riệu đã công bố hơn 150 công trình nghiên cứu. Năm 1972, ông xác định được chính xác vị trí vụ nổ ở chòm sao Thiên Nga và được Giải thưởng của Viện Hàn lâm Khoa học Pháp.
Từ năm 1976, ông thường xuyên về quê hương nghiên cứu và dạy học Vào thời điểm diễn ra hiện tượng nhật thực toàn phần, Nguyễn Quang Riệu được cấp kinh phí mua thiết bị thiên văn mang về Việt Nam. Sau đó, ông đã đề nghị để lại thiết bị giúp các nhà thiên văn học Việt Nam quan sát bầu trời. Ông cũng là người đứng ra xin học bổng của Pháp cho sinh viên Việt Nam và hướng dẫn nhiều người làm tiến sĩ tại Pháp.
Với những đóng góp có ý nghĩa cho khoa học và Tổ quốc, năm 2004, ông đã được trao tặng Giải thưởng Vinh danh nước Việt.
THEO NGUYỄN XUÂN
Đọc hiểu
Theo bài viết, cơ duyên nào đã dẫn ông Nguyễn Quang Riệu đến với công việc khám phá bầu trời?
Bài 17: Vươn tới trời cao Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Bài đọc 1: Trăng ơi từ đâu đến
* Nội dung bài Trăng ơi từ đâu đến: Bài thơ 'Trăng ơi từ đâu đến' mang đến cho chúng ta một hình ảnh lãng mạn và huyền bí về vẻ đẹp của ánh trăng. Tác giả tận dụng hình ảnh trăng như một người bạn, nguồn cảm hứng vô tận đến từ bầu trời.
Trăng ơi từ đâu đến
Trăng ơi.. từ đầu đến?
Trăng ơi... từ đầu đến
Hay từ cánh rừng xa
Trăng hồng như quả chín
Lửng lơ lên trước nhà.
Trăng ơi... từ đâu đến?
Hay biển xanh diệu kì
Trăng tròn như mắt cá
Chẳng bao giờ chớp mi.
Trăng ơi... từ đầu đến?
Hay từ một sân chơi
Trăng bay như quả bóng
Bạn nào đá lên trời.
Trăng ơi... từ đầu đến?
Hay từ lời mẹ ru
Thương Cuội không được học
Hú gọi trâu đến giờ
Trăng ơi... từ đầu đến
Hay từ đường hành quân
Trăng soi chú bộ đội
Và soi vàng góc sân.
Trăng ơi... từ đâu đến?
Trăng đi khắp mọi miền
Trăng ơi có nơi nào
Sáng hơn đất nước em.
TRẦN ĐĂNG KHOA
Đọc hiểu
Câu hỏi được lặp lại ở mỗi khổ thơ nói lên điều gì?
Bài 17: Vươn tới trời cao Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Em biết những gì về bầu trời và các hiện tượng tự nhiên?
Gợi ý
– Nêu những thông tin em biết về Mặt Trời, Mặt Trăng hoặc một số ngôi sao.
– Nêu những thông tin em biết về một hiện tượng tự nhiên (mưa, nắng, cầu vồng.
Bài 17: Vươn tới trời cao Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Em cần cố gắng thêm về mặt nào
Bài 16: Cánh chim hoà bình Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Em đạt yêu cầu ở mức nào?
Bài 16: Cánh chim hoà bình Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Tìm biện pháp liên kết câu trong đoạn tóm tắt bài đọc Ngọn lửa Ô-lim-pích sau đây.
Tục lệ tổ chức Đại hội Thể thao Ô-lim-pích đã có từ gần 3 000 năm trước ở nước Hy Lạp cổ. Đại hội được tổ chức bốn năm một lần, vào tháng Bảy, thường kéo dài năm, sáu ngày. Trong thời gian diễn ra Đại hội, mọi cuộc xung đột đều phải tạm ngừng. Từ năm 1896, tục lệ tốt đẹp này được khôi phục và tổ chức trên phạm vi toàn thế giới.
Bài 16: Cánh chim hoà bình Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Theo em, ý nghĩa của việc khôi phục Đại hội Thể thao Ô-lim-pích là gì? Tìm các ý đúng.
a) Tiếp nối tinh thần hoà bình, hữu nghị và tinh thần thượng võ của người xưa.
b) Tăng cường tình hữu nghị giữa vận động viên các nước và giữa các dân tộc.
c) Tăng thêm các môn thi đấu ngoài các môn truyền thống của người Hy Lạp cổ.
d) Khuyến khích việc phát triển thể dục thể thao, rèn luyện sức khoẻ trên toàn thế giới.
Bài 16: Cánh chim hoà bình Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Quy ước nào thể hiện tinh thần hoà bình, hữu nghị của Đại hội Thể thao Ô-lim-pích? Tìm ý đúng:
a) Đại hội được tổ chức bốn năm một lần, thường kéo dài năm, sáu ngày.
b) Trai trắng thi chạy, nhảy, bắn cung, đua ngựa, ném đĩa, ném lao, đấu vật...
c) Trong thời gian diễn ra Đại hội, mọi cuộc xung đột đều phải tạm ngừng.
d) Những người đoạt giải được tấu nhạc chúc mừng và đặt một vòng nguyệt quế lên đầu.
Bài 16: Cánh chim hoà bình Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Tự đánh giá
Ngọn lửa Ô-lim-pích
Tục lệ tổ chức Đại hội Thể thao Ô-lim-pích đã có từ gần 3000 năm trước ở nước Hy Lạp cổ. Địa điểm đầu tiên được chọn để tổ chức Đại hội là thành phố Ô-lim-pi-a, nằm dưới chân Ô-lim-pơ - ngọn núi thiêng, được người Hy Lạp coi là nơi ở của các vị thần linh.
Đại hội được tổ chức bốn năm một lần, vào tháng Bảy, thưởng kéo dài năm, sáu ngày. Trai tráng từ khắp nơi trên đất nước Hy Lạp đổ về thành phố Ô-lim-pi-a thi chạy, nhảy, bắn cung, đua ngựa, ném đĩa, ném lao, đấu vật... Những người đoạt giải được tấu nhạc chúc mừng và được đặt một vòng nguyệt quế lên đầu tượng trưng cho vinh quang, chiến thắng. Trong thời gian diễn ra Đại hội, mọi cuộc xung đột đều phải tạm ngừng. Thành phố Ô-lim-pi-a trở nên đông đúc, tưng bừng, náo nhiệt vì sự có mặt của người tứ xứ.
Từ năm 1896, tục lệ tốt đẹp này được khôi phục và tổ chức trên phạm vi toàn thế giới với 43 môn thi đấu. Đến năm 1900, Đại hội đã tăng lên 95 môn thi đấu. Đây là Đại hội đầu tiên có vận động viên nữ tham gia. Biểu tượng của Đại hội Ô-lim-pích là năm vòng tròn với năm màu, tượng trưng cho năm châu. Ngọn lửa mang từ thành phố Ô-lim-pi-a tới nơi tổ chức sẽ được thắp sáng trong giờ khai mạc, báo hiệu bắt đầu những cuộc đua tài theo tinh thần hoà bình và hữu nghị.
Theo sách Những mẩu chuyện lịch sử thế giới
Câu hỏi và bài tập
Đại hội Thể thao Ô-lim-pích đầu tiên được tổ chức từ bao giờ, ở nước nào? Tìm ý đúng.
a) Từ gần 3.000 năm trước, ở nước Hy Lạp cổ.
b) Từ gần 3.000 năm trước, ở thành phố Ô-lim-pi-a.
c) Từ năm 1896, ở thành phố Ô-lim-pi-a.
d) Từ năm 1896, ở nước Hy Lạp cổ.
Bài 16: Cánh chim hoà bình Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Tìm mảnh ghép
- Tìm các từ có tiếng hoà hoặc tiếng bình có nghĩa giống như trong từ hoà bình
- Mỗi nhóm cử một bạn thi đố vui với nhóm khác.
-Người đố đưa ra tiếng hoà hoặc tiếng bình
- Người trả lời đưa ra một tiếng bất kì để ghép với hoà hoặc bình, tạo thành từ (M) BÌNH YÊN. Đặt một câu với từ đó
- Sau mỗi lượt chơi, đổi vai cho nhau
Bài 16: Cánh chim hoà bình Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Trong đoạn văn dưới đây, những câu nào được liên kết với nhau bằng biện phép lặp?
Thấy một đám đông đang vẫy, tôi liền dừng xe. Một người phụ nữ tiến lại, vẻ lo lắng hiện rõ trên nét mặt. Cuối cùng, tôi cũng hiểu ra rằng đám đông tưởng nhầm xe tôi là tắc xi. Người phụ nữ khẩn khoản nhờ đưa con bác ấy đi viện gấp.
THEO AN BÌNH
Bài 16: Cánh chim hoà bình Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Tìm những từ ngữ được lập lại để liên kết câu trong mỗi đoạn văn dưới đây:
a) Con suối chảy qua bản tôi bốn mùa nước xanh trong. Những ngày lũ, suối cũng chỉ đục vài ba ngày. Để tiện đi lại, người bản tôi bắc khá nhiều cầu qua suối. Cầu ghép bằng đôi thân cây to hoặc một thân cây cổ thụ. Gần đây, chiếc cầu bằng xi măng cốt thép đã được bắc qua con suối quên tôi.
VI HỒNG - HỒ THỦY GIANG
b) Anh đến chuồng trâu dắt con trâu béo nhất, khoẻ nhất. Người và trâu cùng ra ruộng. A Cháng đeo cày. Cái cày của người Mông to nặng, bắp cày bằng gỗ tốt màu đen, vòng như hình cái cung, ôm lấy bộ ngực nở. Trong anh hùng dũng như một chàng hiệp sĩ cổ đeo cùng ra trận.
THEO MA VĂN KHÁNG
Bài 16: Cánh chim hoà bình Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Bài đọc 4: Việt Nam ở trong trái tim tôi
* Nội dung của bài Việt Nam ở trong trái tim tôi: Câu chuyện kể về bà Ray – mông – Điêng một người dân Pháp đấu tranh, ngăn chặn, chống lại chính quyền Pháp gây chiến tranh ở Việt Nam
Việt Nam ở trong trái tim tôi
Ngày 23-2-1950, hàng trăm người dân Pháp. kéo về nhà ga thành phố Xanh Pi-e biểu tình, ngăn đoàn tàu chở xe tăng sang Việt Nam gây tội ác. Một trong những người dẫn đầu là chị Ray-mông Điêng, năm ấy 21 tuổi.
Đúng trong đoàn biểu tình, nghe tiếng còi hú vang, Ray-mông Điêng chỉ kịp nghĩ: 'Bằng mọi cách, phải ngăn nó lại!'. Chị lao ra khỏi đám đồng, nằm úp mặt xuống đường ray xe lửa, hai tay dang rộng. Đoàn tàu băng băng tiến đến Nhiều người hết lên. Nhận ra có người nằm trên đường sắt, lái tàu phanh gấp. Trượt thêm vài chục mét, chiếc đầu tàu dùng lại trước cô gái dũng cảm chỉ vài bước chân. Sau sự kiện đó, Ray-mông Điêng bị toà án binh xử tù. Nhưng trước sự phản đối mạnh mẽ của người dân, sau gần một năm giam giữ, chính quyền Pháp buộc phải trả tự do cho chị.
Tháng 10 năm 1956, Ray-mông Điêng sang thăm Việt Nam. Tại sân ga Hà Nội, hàng nghìn người hân hoan chào đón bà. Các em nhỏ tặng bà những bó hoa tươi thắm nhất. Cũng trong dịp ấy, bà đã vinh dự được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chiếc đồng hồ đeo tay Bắc Hồ tặng là một trong những kỉ vật được bà trân trọng gìn giữ mãi. Ở tuổi 80, Ray-mông Điêng vẫn tiếp tục các hoạt động đầu tranh vì hoà bình và giúp đỡ trẻ em Việt Nam bị tật nguyền do chất độc màu da cam. Bà nói: 'Việt Nam luôn rạng ngời và in đậm trong trái tim tôi.'. Ngày nay, con phố dẫn đến nhà ga diễn ra sự kiện Ray-mông Điêng chặn đoàn tàu chở xe tăng năm xưa được đặt tên là “Phố 23 tháng Hai 1950'. Tên của người phụ nữ dũng cảm cũng được đặt cho một đường phố ở khu đô thị hiện đại Phú Mỹ Hưng, Quận 7, Thành phố
THEO HỒNG NHỊ - TRỊNH TUẤN
Đọc hiểu
Vì sao bà Ray-mông Điêng phản đối việc đưa xe tăng sang Việt Nam?
Bài 16: Cánh chim hoà bình Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều
Trao đổi về nội dung tác phẩm được giới thiệu
Gợi ý
a) Một số tập sách có tác phẩm về đề tài bảo vệ hoà bình
- Tớ là công dân toàn cầu . Vì một thế giới hoà bình (A-li-xơ Ha-man)
– Những câu chuyện về tình yêu tự do và hoà bình (Lương Hùng tuyển chọn và biên dịch)
– Bài ca Trái Đất (Định Hải)
b) Nội dung trình bày
- Giới thiệu tên tác phẩm, tác giả, tóm tắt nội dung chính.
- Em thích những hình ảnh (hoặc chi tiết, nhân vật) nào trong tác phẩm được giới thiệu? Vì sao?
Cách trình bày, trao đổi: Thực hiện như đã hướng dẫn ở các bài học trước.
Bài 16: Cánh chim hoà bình Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 – Cánh diều