Tìm đọc thêm ở nhà:
- 2 câu chuyện (hoặc 1 câu chuyện, một bài thơ) về bình đẳng giới (những phẩm chất tốt của bạn nam, bạn nữ; cách cư xử tôn trọng, bình đẳng với bạn khác giới;…)
- 1 bài văn tả người (hoặc 1 bài báo về bình đẳng giới)
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Lớp trưởng lớp tôi
Vân được bầu làm lớp trưởng. Cuối giờ học, tụi con trai chúng tôi kéo nhau ra một gốc, bình luận sôi nổi. Lâm 'Voi' nói tướng lên:
– Lớp trưởng gì mà vừa gầy vừa thấp bé, chẳng có dáng tí nào!
Quốc “Lém' lên tiếng:
– Lớp trưởng phải nhanh nhảu. Cái Vân thì cạy răng chẳng nói nửa lời. Riêng tôi, tôi quan niệm lớp trưởng phải học giỏi. Vân chỉ được cái chăm chỉ, chứ học chẳng hơn tôi.
Giờ trả bài hôm qua, Vân được 10 điểm, tôi chỉ được 5, lí do là khi điền bản đồ, tôi đã 'sơ lần' Hoà Bình lên tận biên giới.
Vân làm lớp trưởng hôm trước thì hôm sau đã có nhiều chuyện đáng nhớ. Trống xếp hàng được một lúc, Quốc mới hớt hải chạy đến, lắp bắp:
– Chết tớ rồi! Hôm nay đến phiên trực nhật, tớ lại ngủ quên.
Cả bọn hoảng quá. Nhưng vào lớp, chúng tôi rất ngạc nhiên: Lớp sạch như lau, bàn ghế ngay ngắn. Trên bảng là dòng chữ nắn nót của Vân: 'Thứ... ngày ... tháng... năm...'. Lâm trố mắt nhìn, còn Quốc thì thở phào.
Buổi chiều, chúng tôi đi lao động. Đứa nào đứa nấy mồ hôi đẫm lưng. Bỗng
Lâm kêu toáng lên:
– Kem! Kem! Các cậu ơi!
Chúng tôi ùa tới. Văn mồ hôi nhễ nhại, đang nhanh nhẹn chia kem cho mọi người.
Quốc vừa ăn vừa tấm tắc:
– Lớp trưởng “tâm lý” quá! À, bạn lấy thùng kem ở đâu ra thế?
– Bà hàng kem cho mượn đấy. Còn tiền là của chi đội làm lao động hè... Bây giờ, có ai hỏi về lớp trưởng lớp tôi, tôi sẽ tự hào nói: 'Vân không chỉ học chăm mà còn học rất giỏi.”. Hỏi Lâm, chắc nó sẽ oang oang: 'Vân nhỏ người thật nhưng xốc vác lắm đấy.'. Còn Quốc chẳng phải hỏi, cũng sẽ khoe ngay: “Vân hiền lành, ít nói mà giỏi đáo để, ai cũng phải nể phục.'.
Theo LƯƠNG TỐ NGA
Đọc hiểu
Nhân vật “tôi” và các bạn Lâm, Quốc mong muốn có một lớp trưởng như thế nào?
Bài 2: Bạn nam, bạn nữ Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Em đạt yêu cầu ở mức nào?
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Tại sao công chúa không thất vọng về món quà của nhà vua? Tìm các ý đúng:
a) Vì công chúa không muốn làm vua cha buồn.
b) Vì công chúa có cách nghĩ về Mặt Trăng khác với người lớn.
c) Vì công chúa cho rằng có nhiều Mặt Trăng, cái này mất thì cái khác lại mọc lên.
d) Vì công chúa thích sợi dây chuyền nên không cần lấy Mặt Trăng thật xuống nữa.
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Chú hề làm cách nào để đáp ứng nguyện vọng của công chúa? Tìm ý đúng:
a) Hỏi ý kiến các quan đại thần, các nhà khoa học.
b) Hỏi công chúa để biết ý nghĩ của cô về Mặt Trăng.
c) Hứa làm cho công chúa một Mặt Trăng bằng vàng.
d) Đem cho công chúa một sợi dây chuyền có rất nhiều Mặt Trăng.
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Rất nhiều Mặt Trăng
Ở vương quốc nọ, có một cô bé chừng năm, sáu tuổi. Bé xíu như vậy, nhưng cô lại là công chúa. Một lần, công chúa ốm nặng. Nhà vua rất lo lắng. Ngài hứa tặng cô bất kì thứ gì, miễn là cô khỏi bệnh. Công chúa chỉ ước ao có được Mặt Trăng.
Vua cho vài các đại thần, các nhà khoa học tới bàn bạc. Ai nấy đều nói không thể lấy được Mặt Trăng vì nó ở rất xa và to gấp hàng nghìn lần đất nước của nhà vua. Nhà vua than phiền với chú hề của ngài. Chú hề tâu:
- Thần phải hỏi xem công chúa nghĩ thế nào về Mặt Trăng đã.
Thế là chú hề đến gặp cô chủ nhỏ của mình. Chú hứa sẽ mang Mặt Trăng về nhưng cô phải cho biết Mặt Trăng to bằng chừng nào. Công chúa bảo:
- Chỉ to hơn móng tay ta, vì khi ta đưa ngón tay lên trước Mặt Trăng thì móng tay che gần khuất nó.
Chú hề đặt làm ngay một sợi dây chuyền có Mặt Trăng bằng vàng, lớn hơn móng tay, để cô bé đeo vào cổ. Công chúa vui sướng ra khỏi giường bệnh, chạy tung tăng khắp vườn.
Nhà vua rất mùng, nhưng ngài lập tức lo lắng vì đêm ấy có trăng. Nếu công chúa nhận ra Mặt Trăng đeo trên cổ không phải Mặt Trăng thật thì sẽ thất vọng và ốm trở lại. Thế là nhà vua lại nói với chú hề điều ngài lo lắng.
Chú hề vào phòng công chúa, thấy cô bé đang nằm bên cửa sổ.
- Làm sao Mặt Trăng lại toả sáng trên trời trong khi nó đang nằm trên cổ công chúa nhỉ? - Chú hề hỏi.
Công chúa nhìn chú hề, mỉm cười:
- Khi ta mất một chiếc răng, chiếc mới sẽ mọc ngay vào chỗ ấy...
Chú hề vội tiếp lời:
- Khi một con hươu mất sừng, cái sùng mới sẽ mọc ra...
- Mặt Trăng cũng vậy, mọi thứ đều như vậy... – Giọng công chúa nhỏ dần, nhỏ dần. Nàng đã ngủ.
Theo PHƠ-BƠ (Phạm Việt Chương dịch)
* Câu hỏi và bài tập
Vì sao nhà vua và các đại thần, các nhà khoa học lúng túng trước nguyện vọng của cô công chúa nhỏ? Tìm ý đúng nhất:
a) Vì mọi người đều nghĩ Mặt Trăng ở quá xa, không đem về được.
b) Vĩ mọi người đều nghĩ Mặt Trăng quá to, không thể đem về được.
c) Vì mọi người đều cho rằng mong muốn của công chúa là phi lí.
d) Vì mọi người đều không biết công chúa nghĩ về Mặt Trăng thế nào.
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Tìm từ phù hợp trong ngoặc đơn để hoàn chỉnh đoạn văn dưới đây
Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê toàn màu vàng – những màu vàng rất khác nhau. [...] Màu lúa chín dưới đồng ≥ (vàng xuộm, vàng rục) lại. Nắng nhạt ngả màu (vàng rục, vàng hoe). [...] Dưới sân, rơm và thóc B (vàng khè, vàng giòn). Quanh đó, con gà, con chó cũng […](vàng ối, vàng mượt).
Theo TÔ HOÀI
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Tìm trong mỗi đoạn vặn sau các từ đồng nghĩa với từ in đậm
a) Chúng tôi kể cho nhau nghe về mẹ của mình. Bạn Hùng quê Nam Bộ gọi mẹ là má. Bạn Hoà ở Hà Nam gọi mẹ bằng u. Bạn Thanh ở Phú Thọ gọi mẹ là bầm. Còn bạn Phước người Huế lại gọi mẹ bằng mạ.
Theo sách Tiếng Việt 5 (2006)
b) Nghỉ hè, anh Trung về quê thăm Châu. Quà của anh làm Châu mê tít. Đó là một bộ đồ chơi bác sĩ nhỏ xíu. Trong bộ đồ chơi đặc biệt đó, cái gì cũng bé. Cái ống nghe bé tí màu hồng. Cái kim tiêm tí hon đủ để không làm em búp bê sợ khi được “bác sĩ” Châu trị bệnh. Một hộp đựng thuốc nhỏ nhắn, mấy viên thuốc màu trắng tí tẹo rất dễ bị rơi ra. Một chiếc cặp nhiệt độ nhỏ xinh, một dụng cụ kiểm tra tai, một cây kéo và một số đồ vật be bé, xinh xắn khác mà Châu chưa kịp biết tên.
MINH AN
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Tôi học chữ
Khi mẹ sinh tôi được sáu mùa lúa thì bố tôi đi bộ đội. Lúc ấy, em Thảo Phén còn ngồi trong bụng mẹ. Ngày đi, bố dắt tôi xuống trước nhà, trồng cây bưởi và dặn: “Con thay bố cho cây uống nước, chờ bố về...”. Cả nhà quyến luyến tiễn bố tôi một đoạn dài, đến tận bãi lanh ven bờ suối.
Thấm thoắt, bố tôi xa nhà đã hơn ba mùa lúa trên nương. Một hôm, mẹ bảo tôi: “Sáng mai, A Phin đến lớp học cái chữ nhé!”. Bà nội đang cho ngô vào nồi cám lợn, thủng thẳng hỏi: “Cái chữ có làm no bụng không?”. Mẹ tôi dịu dàng: “Con cho cháu đến lớp học cái chữ vào đầu cho nó khôn ra.”. Bà nội gật đầu: “Con dâu nói phải.”.
Được đi học, tôi đã biết dùng cái chữ kể chuyện ở nhà để bố nghe. Nhưng cái chữ chất cao trong vở mà không biết bố ở đâu để gửi đi. Trong bụng, tôi nhớ bố cồn cào. Những lúc ấy, tôi mang sách xuống gốc cây bưởi học. Cây bưởi bố trồng giờ đã cao hơn đầu tôi, cành lá xum xuê, che mát một góc sân.
Một buổi trưa, bà Thẻn đi chợ về gọi: “A Phin à, đón gói chữ ở xa về nhé!”. Tôi cùng em gái hét to sung sướng: “Ui dá, chữ của bố gửi về!”. Mẹ tôi cười, mắt lấp lánh niềm vui. Bà nội vuốt nhẹ vào góc gói chữ có hình chú bộ đội, xuýt xoa: “Bố mày ăn hạt gạo nơi khác béo trắng ra.”. Chú tôi tủm tỉm cười: “Bà à, đây là cái tem thư, không phải anh A Phòng đâu.”. Trong cái gói chữ, bố tôi kể nhiều chuyện lắm, nhưng tôi nhớ nhất đoạn: “Các con ở nhà phải ngoan, chăm học chữ, giúp bà, giúp mẹ làm nương. Ngày chiến thắng đang đến gần, bố sẽ trở về...”
Đọc hiểu
Qua câu chuyện em biết được điều gì về hoàn cảnh A Phin?
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Chủ đề của bài thơ là gì?
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Khi bé Hoa ra đời
(Trích)
Từ khi bé Hoa ra đời
Con cò về đậu vành nôi dẻo mềm
À ơi... lời mẹ cất lên
Dẫu mưa gió với đêm đen kín trời
Con cò vẫn đến vành nôi
Chập chờn cánh trắng vỗ hoài trong mơ.
Từ khi mẹ sinh bé Hoa
Len đan thành áo đợi mùa đông sang
Cây bông làm gối mịn màng
Vải hoa bướm trắng, bướm vàng về bay
Trái hồng má đỏ hây hây
Trái cam chín vội rời cây vào nhà.
Từ khi mẹ sinh bé Hoa
Búp bê tết tóc, cầm quà đến chơi
Ông trăng cao tít trên trời
Cũng nghiêng mình trước vành nôi bé nằm
Mây bay cùng gió vào thăm
Cây cao dạy bé hát thầm lời ca.
NGUYỄN ĐỨC MẬU
Đọc hiểu
Hình ảnh nào trong lời ru của mẹ đưa bé Hoa vào giấc ngủ bình yên?
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Dựa vào bài tập ở bài viết 1, tìm ý và sắp xếp ý cho đoạn văn giới thiệu một nhân vật văn học mà em đã chọn.
Gợi ý
1. Xác định nhân vật sẽ giới thiệu:
Nhân vật em định giới thiệu là ai?
- Đó là nhân vật trong tác phẩm (câu chuyện hoặc bộ phim, vở kịch) nào?
2. Sử dụng sơ đồ tư duy để tìm ý:
- Viết ra các từ nêu đặc điểm nổi bật về ngoại hình, hoạt động, tính cách của nhân vật và tình cảm của em đối với nhân vật đó (từ khoá).
- Bỏ bớt những từ không phù hợp hoặc không cần thiết.
- Nối các từ khoá có quan hệ với nhau thành nhóm.
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều
Tìm trong đoạn văn sau những có nghĩa giống từ mang. Theo em, việc dùng các từ ấy ở mỗi câu có phù hợp không.Vì sao?
Bạn Lê đeo trên vai chiếc ba lô con cóc đựng mấy chai nước uống, hai tay vung vẩy, vừa đi vừa hát véo von. Bạn Thư điệu đà xách túi đàn ghi ta. Bạn Tuấn “đô vật” vác một thùng giấy đựng nước uống và đồ ăn. Hai bạn Tân và Hưng to khoẻ hăm hở khiêng thứ đồ lỉnh kỉnh nhất là lều trại.
Theo sách Tiếng Việt 5 (2006)
Bài 1: Trẻ em như búp trên cành Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Cánh diều