Câu 6 (trang 46 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Quan sát người thân trong gia đình của mình qua năm tháng, em thấy người thân có những thay đổi như thế nào? Em có cảm xúc gì khi nhận ra những thay đổi ấy?

Câu 5 (trang 46 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Trong số những hình ảnh được tác giả dùng để khắc hoạ hình tượng người mẹ, em thích nhất hình ảnh nào? Tại sao?

Câu 4 (trang 46 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Chỉ ra và phân tích các từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm của người con dành cho mẹ ở hai khổ thơ cuối bài.

Câu 3 (trang 46 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Liệt kê những từ ngữ được tác giả dùng để nói về “mẹ” và “cau” trong bài thơ. Để thể hiện hình tượng “mẹ” và “cau”, tác giả sử dụng những biện pháp tu từ nào? Hãy chỉ ra tác dụng của các biện pháp tu từ đó.

Câu 2 (trang 46 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Bài thơ Mẹ là lời của ai, bộc lộ cảm xúc gì? Nêu cảm nhận chung của em sau khi đọc bài thơ.

Câu 1 (trang 46 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Qua bài thơ Mẹ, chỉ ra đặc điểm của thể thơ bốn chữ ở các yếu tố: số tiếng và nhịp ở các dòng thơ, vần của bài thơ.

Câu 4 (trang 46 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Dòng 18 dùng để hỏi hay bộc lộ cảm xúc?

Câu 3 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Chú ý sắc thái biểu cảm của từ “nâng” (dòng 15) và từ “cầm” (dòng 16).

Câu 2 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Các từ ngữ nói về “mẹ” và “cau' ở khổ 1 và 2 có mối quan hệ với nhau như thế nào về nghĩa?

Câu 1 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Chú ý vần và nhịp của bài thơ.

Yêu cầu (trang 44 Sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.

- Khi đọc bài thơ bốn chữ (hoặc năm chữ), các em cần chú ý:

+ Bài thơ được chia làm mấy khổ? Vần trong bài thơ được gieo như thế nào? Các dòng thơ được ngắt nhịp ra sao?

+ Bài thơ viết về ai và về điều gì? Ai là người đang bày tỏ cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ trong bài thơ?

+ Bài thơ có những từ ngữ và biện pháp nghệ thuật nào đặc sắc? Tác dụng của chúng là gì?

- Ngoài bài thơ Lượm của Tố Hữu (đã học ở lớp 6), em còn biết thêm bài thơ bốn chữ nào khác không? Đọc trước bài thơ Mẹ, tìm hiểu thêm về tác giả Đỗ Trung Lai.

- Mỗi khi nghĩ về mẹ, em thường có cảm xúc gì? Hãy chia sẻ cảm xúc đó với các bạn.

Câu 2 (trang 42 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Đọc thêm một số truyện ngắn hiện đại có chủ đề về lòng yêu nước, tự hào dân tộc, lòng nhân ái,…   

Câu 1 (trang 42 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Đọc sách, báo, truy cập internet, sưu tầm thông tin về các tác giả, tác phẩm đã học, thu thập và lựa chọn các nguồn tư liệu gồm: bài viết, hình ảnh, video,… có nội dung và hình thức phù hợp. 

Câu 10 (trang 42 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Viết một đoạn văn (khoảng 6-8 dòng) trình bày suy nghĩ của em trước sự việc Xi-mông đột ngột đề nghị bác Phi-líp làm bố của mình.

Câu 9 (trang 42 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Ý nghĩa của yếu tố “nhân” trong hai từ in đậm ở câu sau có giống nhau không? Em hãy giải thích vì sao. 

“Một bác công nhân cao lớn, râu tóc đen, quăn, đang nhìn em với vẻ nhân hậu.” 

Câu 8 (trang 42 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Lời nhắn gửi chung nhất của câu chuyện này là gì?

A. Không nên trêu chọc, giễu cợt Xi-mông 

B. Hãy cảm thông, chia sẻ với mẹ con Xi-mông 

C. Hãy đối xử nhân hậu với những người thiệt thòi, đau khổ

D. Mong Xi-mông được hạnh phúc và có một ông bố 

Câu 7 (trang 42 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Vì sao bác Phi-líp nhận lời làm bố của Xi-mông?

A. Vì lời đề nghị của Xi-mông quá bất ngờ 

B. Vì hoàn cảnh gia đình của người thiếu phụ Blăng-sốt

C. Vì cảm thông và muốn giúp đỡ mẹ con Xi-mông 

D. Vì bác khoẻ mạnh và thường hay giúp đỡ người khác 

Câu 6 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Theo em, nguyên nhân chính dẫn đến việc lũ trẻ trêu chọc, hành hạ bé Xi-mông là gì? 

A. Vì muốn tạo trò vui

B. Vì thói vô cảm, độc ác 

C. Vì định kiến của người lớn 

D. Vì thiếu sự hiểu biết, cảm thông 

Câu 5 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Phương án nào nêu nhận xét đúng về sự xuất hiện của “ông bố” Phi-líp trong cuộc đời Xi-mông?

A. Là kết quả của phép mầu kì diệu 

B. Bất ngờ nhưng hợp lí và cảm động 

C. Đã được dự báo từ trước 

D. Là tự nhiên, do bác Phi-líp có ý từ lâu

Câu 4 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Phương án nào dưới đây thể hiện đầy đủ nhất tâm trạng của Xi-mông khi em thổ lộ với bác công nhân Phi-líp mong muốn có một ông bố?

A. Vừa đau khổ, vừa khát khao, hi vọng 

B. Tuyệt vọng vì không có bố

C. Đau khổ vì bị chế giễu, bắt nạt 

D. Hi vọng bác Phi-líp nhận lời 

Câu 3 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Xi-mông ở trong trạng thái nào khi đuổi bắt con nhái? 

A. Đau khổ đến muốn chết

B. Rất buồn ngủ và mệt mỏi 

C. Vừa đau buồn lại chợt vui 

D. Rất vui thích đuổi bắt con nhái 

Câu 2 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Người kể trong văn bản “Bố của Xi-mông” là ai? 

A. Bác công nhân Phi-líp

B. Chị Blăng-sốt 

C. Xi-mông

D. Người kể vắng mặt 

Câu 1 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Truyện “Bố của Xi-mông” có sự kết hợp phương thức tự sự với phương thức nào? 

A. Biểu cảm

B. Nghị luận 

C. Thuyết minh

D. Miêu tả

Bài tập (trang 34 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Chọn một trong hai đề sau:

Đề 1: Các em đã học và đọc nhiều câu chuyện lịch sử, hãy viết bài văn kể lại sự việc liên quan đến một nhân vật hoặc sự kiện lịch sử mà em yêu thích.

Đề 2: Dựa vào văn bản ở mục “Định hướng”, em hãy đóng vai nhạc sĩ Văn Cao, viết bài văn kể lại sự ra đời của bài hát “Tiến quân ca”.

Câu hỏi (trang 34 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

- Văn bản kể lại sự việc gì? Ai là người kể chuyện? 

- Sự việc ấy liên quan đến nhân vật hay sự kiện lịch sử nào? 

- Những câu văn nào thể hiện sự kết hợp các yếu tố miêu tả với yếu tố tự sự? 

Câu 4 (trang 32 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Văn bản Dọc đường xứ Nghệ của cha con cụ Phó bảng gợi cho em những suy nghĩ gì?

Câu 3 (trang 32 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Trong đoạn trích, cụ Phó bảng đã giáo dục các con tu dưỡng làm người bằng cách nào? Em có nhận xét gì về tính cách của nhân vật cụ Phó bảng?

Câu 2 (trang 32 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Những câu hỏi và sự lí giải về sự kiện lịch sử cho thấy Côn là cậu bé có tâm hồn, suy nghĩ như thế nào? Em có nhận xét gì về tính cách của nhân vật này?

Câu 1 (trang 32 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Câu chuyện được kể theo ngôi kể nào? Nêu tác dụng của việc sử dụng ngôi kể ấy trong văn bản Dọc đường xứ Nghệ.

Câu 5 (trang 31 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Ý nghĩa câu vè mà bà ngoại cậu bé Côn đã đọc là gì? 

Câu 4 (trang 30 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Chú ý sự giải thích về Uy Minh hầu Lý Nhật Quang của cụ Phó bảng tác động đến nhận thức, tình cảm của cậu bé Côn. 

Câu 3 (trang 30 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Ý nghĩa của các địa danh được nhắc tới ở đây là gì? 

Câu 2 (trang 29 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Cậu bé Côn phê phán điều gì và coi trong giá trị gì qua sự đánh giá về An Dương Vương? 

Câu 1 (trang 28 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Chú ý những quan sát, câu hỏi của cậu bé Côn trong phần 1.

Yêu cầu (trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Câu 4 (trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Viết một đoạn văn (khoảng 5-7 dòng) trình bày ý kiến của em về tác dụng của việc sử dụng các từ ngữ địa phương trong một văn bản mà em đã học hoặc đã đọc

Câu 3 (trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Viết đúng và luyện phát âm một số từ có đặc điểm sau: 

a) Từ có tiếng chứa phụ âm đầu là 1, n, v: 

- l, ví dụ: lo lắng, lạnh lùng, ... 

- n, ví dụ no nê, nao núng, ... 

- v, ví dụ: vội vàng, vắng vẻ, ... 

b) Từ có tiếng chứa vần với âm cuối là n, t: 

- n, ví dụ: bàn bạc, bền bỉ, ngăn cản, ... 

- t, ví dụ: bắt bớ, luật lệ, buốt giá, ... 

c) Từ có tiếng chứa các thanh hỏi, thanh ngã: 

- Thanh hỏi, ví dụ: tỉ mỉ, nghỉ ngơi, …

- Thanh ngã, ví dụ nghĩ ngợi, mĩ mãn, …

Câu 2 (trang 26 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Những từ nào trong các câu dưới đây là từ địa phương? Chúng được sử dụng ở vùng miền nào? Giải thích nghĩa của các từ địa phương đó và nêu tác dụng của việc sử dụng chúng trong đoạn trích “Dọc đường xứ Nghệ” của Sơn Tùng

a) Ai tưởng tượng ra đầu tiên hình dáng các hòn núi nớ hẳn là mắt tiên, cha nhể? 

b) Đền ni thờ một ông quan đời nhà Lý đó, con ạ. 

c) Việc đời đã dớ dận, mi lại “thông minh” dớ dận nốt.  

Câu 1 (trang 26 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Tìm và giải thích nghĩa của các từ địa phương trong những câu dưới đây (ở đoạn trích Người đàn ông cô độc giữa rừng của Đoàn Giỏi). Các từ đó được sử dụng ở vùng miền nào và chúng có tác dụng gì trong việc phản ánh con người, sự vật?

a) Tía thấy con ngủ say, tía không gọi. 

b) Điều đó, má nuôi tôi quả quyết ... 

c) Chú em cầm hộ lọ muối chỗ vách kia đưa giùm qua chút! 

d) Bả không thua anh em ta một bước nào đâu.