Lý thuyết KHTN 7 ( Kết nối tri thức 2024 ) Bài 19: Từ trường

Khoa học tự nhiên lớp 7 Bài 19: Từ trường

A. Lý thuyết KHTN 7 Bài 19: Từ trường

I. Từ trường

- Lực tác dụng của nam châm lên các vật có từ tính và các nam châm khác gọi là lực từ.

- Từ trường không chỉ tồn tại trong không gian bao quanh một nam châm mà còn tồn tại trong không gian bao quanh dây dẫn mang dòng điện.

- Có thể phát hiện sự tồn tại của từ trường bằng cách đặt kim nam châm trong môi trường đó. Nếu kim nam châm khi đặt tự do trong môi trường mà bị lệch khỏi hướng Bắc – Nam thì ta kết luận môi trường đó có tồn tại từ trường.

II. Từ phổ

- Từ phổ là hình ảnh các đường mạt sắt xung quanh nam châm tạo ra.

- Ở hai đầu cực các đường mạt sắt sắp xếp mau ở đó từ trường mạnh, ra giữa thanh nam châm ở đó các đường mạt sắt sắp xếp thưa nên từ trường ở đó yếu.

III. Đường sức từ

- Kim nam châm đặt trong từ trường thì định hướng theo đường sức của từ trường. Quy ước chiều đường sức từ là chiều đi từ cực Nam đến cực Bắc xuyên dọc kim nam đặt cân bằng trên đường sức từ đó.

- Ở bên ngoài thanh nam châm, đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam.

- Ở bên ngoài nam châm chữ U, các đường sức từ cong có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam. Bên trong nam châm hình chữ U là các đường sức từ song song nhau, có chiều đi từ cực Bắc tới cực Nam.

IV. Từ trường của Trái Đất

- Ở bên ngoài Trái Đất, đường sức từ trường Trái Đất có chiều đi từ Nam bán cầu đến Bắc bán cầu.

- Trái Đất là một nam châm khổng lồ có 2 địa cực từ không trùng với 2 cực địa lí.

V. La bàn

1.  Cấu tạo

La bàn là dụng cụ để xác định hướng địa lí. La bàn thường có cấu tạo như hình dưới đây.

2. Cách sử dụng la bàn xác định hướng địa lí

Xác định hướng địa lí bằng la bàn ta làm như sau:

- Giữ là ban trong lòng bàn tay hoặc đặt trên một mặt bàn sao cho la bàn nằm ngang trước mặt. Sau đó, xoay vỏ của la bàn sao cho đầu kim màu đỏ chỉ hướng Bắc trùng khít với vạch chữ N trên la bàn.

- Đọc giá trị của góc tạo bởi hướng cần xác định (hướng trước mặt) so với hướng bắc trên mặt chia độ của la bàn để tìm hướng cần xác định.

Chú ý: Đặt la bàn cách xa nam châm và các vật liệu có tính chất từ, để tránh tác động của các vật này lên kim la bàn.

Ví dụ: Hình ảnh dưới đây cho thấy, hướng cần xác định lệch so với hướng Bắc 200 về phía Đông Bắc.

Sơ đồ tư duy bài học

B. Bài tập trắc nghiệm KHTN 7 Bài 19: Từ trường

Câu 1. Lực tác dụng của nam châm lên các vật có từ tính và các nam châm khác gọi là gì?

A. Lực điện.

B. Lực hấp dẫn.

C. Lực ma sát.

D. Lực từ.

Câu 2. Cấu tạo của la bàn gồm những bộ phận nào?

A. Kim la bàn, vỏ la bàn.

B. Kim la bàn, vỏ la bàn, mặt la bàn.

C. Kim la bàn, mặt la bàn.

D. Vỏ la bàn, mặt la bàn.

(1) Đọc giá trị của góc tạo bởi hướng cần xác định (hưởng trước mặt) so với hướng bắc trên mặt chia độ của la bàn để tìm hướng cần xác định.

(2) Đặt la bàn cách xa nam châm và các vật liệu có tính chất từ, để tránh tác động của các vật này lên kim la bàn.

(3) Giữ la bàn trong lòng bàn tay hoặc đặt trên một mặt bàn sao cho la bàn nằm ngang trước mặt. Sau đó xoay vỏ của la bàn sao cho đầu kim màu đỏ chỉ hướng Bắc trùng khít với vạch chữ N trên la bàn.

A. (1) – (2) – (3).

B. (2) – (1) – (3).

C. (2) – (3) – (1).

D. (1) – (3) – (2).

A. Rắc các hạt mạt sắt lên tấm bìa đặt trong từ trường và gõ nhẹ.

B. Rắc các hạt mạt đồng lên tấm bìa đặt trong từ trường và gõ nhẹ.

C. Rắc các hạt mạt nhôm lên tấm bìa đặt trong từ trường và gõ nhẹ.

D. Rắc các hạt mạt nhôm lên tấm bìa đặt trong điện trường và gõ nhẹ.

A. Trái Đất là một nam châm khổng lồ.

B. Ở bên ngoài Trái Đất, đường sức từ trường Trái Đất có chiều đi từ Nam bán cầu đến Bắc bán cầu.

C. Cực Bắc địa lí và cực Bắc địa từ không trùng nhau.

D. Cực Nam địa lí trùng cực Nam địa từ.