Lý thuyết Lịch sử 7 (Cánh diều 2024) Bài 21: Vùng đất phía Nam từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI
Tóm tắt lý thuyết Bài 21: Vùng đất phía Nam từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI sách Lịch sử 7 Cánh diều ngắn gọn, chính xác sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt Lịch sử 7.
Lịch sử lớp 7 Bài 21: Vùng đất phía Nam từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI
Video giải Lịch sử 7 Bài 21: Vùng đất phía Nam từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI - Cánh diều
A. Lý thuyết Lịch sử 7 Bài 21: Vùng đất phía Nam từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI
1. Chăm-pa từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI
a. Chính trị
- Đầu thế kỉ X, Chăm-pa bị Chân Lạp tấn công.
- Đến cuối thế kỉ X, vương triều In-đờ-ra-pu-ra suy yếu, khủng hoảng.
- Năm 1000, vua Vi-giay-a Sơ-ri rời kinh đô In-đờ-ra-pu-ra (thuộc Quảng Nam ngày nay), trở lại xây dựng kinh đô tại Vi-giay-a (còn gọi là thành Đồ Bàn hoặc Chà Bàn, thuộc Bình Định ngày nay), vương triều Vi-giay-a được xác lập.
- Thế kỉ XI - XIII, vương triều Vi-giay-a thường có nhiều biến động.
- Từ nửa sau thế kỉ XIII – đầu thế kỉ XIV, Chăm-pa bước vào thời kì ổn định về chính trị, quyền lực chính quyền trung ương được củng cố.
- Từ khoảng giữa thế kỉ XIV, Chăm-pa rơi vào khủng hoảng.
b. Kinh tế
- Nông nghiệp: là nghành kinh tế chính. Người dân sử dụng guồn nước, đào kênh mương, canh tác trên ruộng bậc thang.
- Đánh bắt thủy sản phát triển, giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế.
- Thủ công nghiệp: các nghề thủ công truyền thống nổi bật ở Chăm-pa là: đồ gốm, đóng thuyền, chế tác trang sức bằng vàng, bạc…
- Thương nghiệp:
+ Nội thương gắn liền với mạng lưới trao đổi ở ven sông.
+ Ngoại thương phát triển với hoạt động trao đổi, buôn bán của nhiều tàu thuyền nước ngoài. Chăm-pa đóng vai trò là đầu mối giao thương trong khu vực và trên tuyến đường biển kết nối Ấn Độ và Trung Quốc.
c. Văn hóa
- Chữ viết: sử dụng chữ Phạn và chữ Chăm; chữ Chăm dần hoàn thiện
- Tôn giáo:
+ Hinđu giáo giữ vai trò chủ đạo, Phật giáo dần phai nhạt.
+ Hồi giáo được du nhập vào Chăm-pa từ khoảng thế kỉ XIII.
- Kiến trúc: xây dựng nhiều đền tháp với những họa tiết sinh động, tỉ mỉ, phản ánh ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ.
- Nghệ thuật ca múa đa dạng, nhiều hình thức múa quạt, múa lụa…
Điệu múa truyền thông của nhân dân Chăm-pa
2. Vùng đất Nam Bộ từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI
a. Chính trị
- Từ cuối thế kỉ VI – đầu thế kỉ VII, Chân Lạp từng bước xâm chiếm Phù Nam.
- Thế kỉ VIII, Chân Lạp rơi vào tình trạng khủng hoảng và phân tán lãnh thổ phân chia thành Lục Chân Lạp và Thủy Chân Lạp (Nam Bộ ngày nay).
- Ở vùng đất Thủy Chân Lạp (Nam Bộ), nhiều nơi bị ngập mặn hoặc chủ yếu là rừng rậm, cư dân thưa thớt, gần như không có sự quản lí hành chính của triều đinh Chân Lạp.
- Từ thế ki XVI, một bộ phận người Việt bắt đầu đến khai phá vùng đất này.
Vùng đất Nam Bộ (ngày nay)
b. Kinh tế
- Cư dân vùng đất Nam Bộ thời kì này chủ yếu khai thác thuỷ hải sản, lâm sản kết hợp với nghề nông trồng lúa, làm nghề thủ công và buôn bán nhỏ.
c. Văn hóa
- Ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ đến đời sống của cư dân nơi đây vẫn rất rõ nét, đặc biệt là:sự phổ biến của Phật giáo, Hin-đu giáo;
- Các tác phẩm điêu khắc phổ biến là tượng thần, phật.
Điêu khắc đá thủy quái Ma-ka-na (thế kỉ XIII)
B. Bài tập trắc nghiệm Lịch sử 7 Bài 21: Vùng đất phía Nam từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI
Câu 1. Giữa thế kỉ XIV, Vương quốc Chăm-pa
A. được thành lập.
B. bước vào giai đoạn ổn định.
C. lâm vào khủng hoảng, suy thoái.
D. bị Chân Lạp thôn tính.
Đáp án đúng là: C
Từ khoảng giữa thế kỉ XIV, Chăm-pa rơi vào khủng hoảng.
Câu 2. Từ khoảng thế kỉ XIII, tôn giáo nào được du nhập vào Chăm-pa?
A. Ấn Độ giáo.
B. Phật giáo.
C. Hồi giáo.
D. Nho giáo.
Đáp án đúng là: C
Từ khoảng thế kỉ XIII, Hồi giáo được du nhập vào Chăm-pa (sgk – trang 84).
Câu 3. Hiện nay ở nước ta có công trình văn hoá Chăm nào đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hoá thế giới?
A. Thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam).
B. Tháp Chăm (Phan Rang).
C. Phật viện Đồng Dương (Quảng Nam).
D. Tháp Hoà Lai (Ninh Thuận).
Đáp án đúng là: A
Thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam) là công trình văn hoá Chăm được UNESCO công nhận là Di sản văn hoá thế giới
Câu 4. Nửa sau thế kỉ XIII, Vương quốc Chăm-pa
A. được thành lập.
B. bước vào giai đoạn ổn định.
C. lâm vào khủng hoảng, suy thoái.
D. bị Chân Lạp thôn tính.
Đáp án đúng là: B
Từ nửa sau thế kỉ XIII, Chăm-pa bước vào giai đoạn ổn định về chính trị, quyền lực của chính quyền trung ương được củng cố.
Câu 5. Cảng Thị Nại thuộc tỉnh nào ngày nay?
A. Bình Định.
B. Ninh Thuận.
C. Quảng Ngãi.
D. Cà Mau.
Đáp án đúng là: B
Cảng Thị Nại thuộc tỉnh Bình Định ngày nay.
Câu 6. Ngành kinh tế chủ yếu ở Chăm-pa là
A. nông nghiệp.
B. thủ công nghiệp.
C. thương nghiệp.
D. mậu dịch hàng hải.
Đáp án đúng là: A
Ngành kinh tế chủ yếu ở Chăm-pa là nông nghiệp (sgk – trang 84).
Câu 7. Người Chăm-pa chủ yếu sử dụng loại chữ viết nào?
A. Chữ Nôm.
B. Chữ Khơ-me.
C. Chữ Phạn và chữ Chăm.
D. Chữ giáp cốt.
Đáp án đúng là: C
Người Chăm-pa sử dụng chữ Phạn và chữ Chăm. Chữ Chăm dần hoàn thiện từ kiểu vuông vức đến nét chữ thoáng đãng như hình cánh chim bay, khắc trên nhiều bia đá (sgk – trang 84)
Câu 8. Vùng đất Lục Chân Lạp thuộc vùng đất nào ngày nay?
A. Ninh Thuận.
B. Cam-pu-chia.
C. Nam Bộ.
D. Bình Thuận.
Đáp án đúng là: B
Lục Chân Lạp vùng đất gốc của người Khơ-me nay thuộc Cam-pu-chia.
Câu 9. Từ cuối thế kỉ VI – VII, Chân Lạp từng bước xâm chiếm
A. Chăm-pa.
B. Phù Nam.
C. Sri-vi-gay-a.
D. Kse-tri-a.
Đáp án đúng là: B
Từ cuối thế kỉ VI – VII, Chân Lạp từng bước xâm chiếm Phù Nam (SGK – trang 85)
Câu 10. Vùng đất Thủy Chân Lạp chủ yếu thuộc khu vực nào của Việt Nam hiện nay?
A. Nam Bộ.
B. Bắc Bộ.
C. Trung Bộ.
D. Tây Nguyên.
Đáp án đúng là: A
Thủy Chân Lạp chủ yếu thuộc Nam Bộ của Việt Nam ngày nay.
Câu 11. Khoảng năm 1000, vua Vi-gya-a Sơ-ri rời kinh đô về
A. In-đờ-ra-pu-ra.
B. Sin-ha-pu-ra.
C. Vi-ra-pu-ra.
D.Vi-giay-a.
Đáp án đúng là: D
Khoảng 1000 năm, vua Vi-giay-a Sơ-ri rời kinh đô In-đờ-ra-pu-ra (thuộc Quảng Nam ngày nay) trở lại xây dựng kinh đô lại Vi-giay-a (còn gọi là thành Đồ Bàn hoặc Chà Bàn, thuộc Bình Định ngày nay), vương triều Vi-giay-a được xác lập.
Câu 12. Trong các thế kỉ X – XVI, cư dân Chăm-pa và cư dân vùng đất Nam Bộ chịu ảnh hưởng chủ yếu của nền văn hóa nào?
A. Văn hóa Đại Việt.
B. Văn hóa Trung Quốc.
C. Văn hóa Thái Lan.
D. Văn hóa Ấn Độ.
Đáp án đúng là: D
Chăm-pa và cư dân vùng đất Nam Bộ chịu ảnh hưởng chủ yếu của nền văn hóa Ấn Độ (sgk – trang 84, 85)
Câu 13. Công trình kiến trúc nào tiêu biểu của cư dân Chăm-pa là
A. Thánh Địa Mỹ Sơn.
B. Đền Bô-rô-bu-đua.
C. Đền Ăng-co Vát.
D. Đại bảo tháp San-chi.
Đáp án đúng là: A
Thánh Địa Mỹ Sơn là công trình kiến trúc nào tiêu biểu của người Chăm-pa
Câu 14. Trong thế kỉ X, Cham-pa thường xuyên phải đối phó các cuộc tấn công từ phía Nam của
A. Trung Quốc.
B. Đại Việt.
C. Chân Lạp.
D. Xiêm.
Đáp án đúng là: C
Trong thế kỉ X, Cham-pa thường xuyên phải đối phó các cuộc tấn công từ phía Nam của Chân Lạp.