Giải ô chữ

Dựa vào gợi ý, tìm chữ cái phù hợp với mỗi ô trống để hoàn thành các từ theo từng dòng.

* Dòng 1: ngày lễ chính thức lớn nhất của một nước, thường là kỉ niệm ngày thành lập nước.

* Dòng 3: kết thành một khối thống nhất, cùng hoạt động vì mục đích chung.

* Dòng 4: yên ổn về trật tự xã hội.

* Dòng 5: bài hát chính thức của một nước, dùng khi có nghi lễ trọng thể.

* Dòng 6: lá cờ tượng trưng cho một nước.

* Dòng 8: từ đồng nghĩa với nước, nhà nước.

Đọc từ mới xuất hiện ở cột dọc màu xanh. Giải thích ý nghĩa của từ đó.

Bài đọc 1: Vua Lý Thái Tông

* Nội dung bài Vua Lý Thái Tông: Bài đọc kể về cuộc đời và cách vua Lý Thái Tông vận hành cai quản đất nước với các luật lệ chính sách ông đưa ra.

Vua Lý Thái Tông

Lý Thái Tông là vị hoàng đế văn võ song toàn và nổi tiếng nhân từ. Là người rất chăm lo mở mang kinh tế, Lý Thái Tông đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích nông nghiệp. Nhà vua còn nhiều lần tự mình làm ruộng để khích lệ thần dân. Tháng Hai năm 1038, vua cho lập đàn tế Thần Nông ở của Bố Hải. Tế xong, vua tự cầm cây xuống ruộng. Có người can rằng: 'Đó là việc của nông phu, Bệ hạ cần gì làm thế?'. Vua đáp: 'Trẫm không tự cấy thì lấy gì làm xôi cúng tổ tiên, lấy gì cho thiên hạ noi theo?'.

Thấy dân chúng sinh dùng hàng nước ngoài, Lý Thái Tông nghĩ ra cách xử lí rất khéo léo. Năm 1040, vua dạy cung nữ dệt gấm vóc, rồi đem hết gấm vóc của nước Tống ở trong kho ban cho các quan. Nhà vua làm vậy để tỏ ý là vua sẽ không dùng gấm vóc của nước Tống nữa, chỉ dùng gấm vóc sản xuất trong nước, qua đó khuyến khích nghề canh cửi.

Năm 1042, Lý Thái Tông cho soạn bộ Hình thư. Đây là bộ luật thành văn đầu tiền của nước nhà. Với việc ban hành bộ Hinh thư, nhà vua đã bãi bỏ lối xử án tuỳ tiện, nhiều khi quá hà khắc của quan lại.

Vào năm 1044, cả nước được mùa lớn, vua Thái Tông bảo: “Nếu trăm họ đã no đủ, trẫm lo gì không no đủ'. Vua liền ban lệnh giảm một nửa tiền thuế cho dân cả nước.

Một trăm năm cầm quyền của vua Lý Thái Tông và con, cháu ông là Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông được coi là thời kì hưng thịnh nhất của triều Lý. Đó cũng là thời kì các danh tướng như Lê Phụng Hiểu, Lý Thường Kiệt lập những chiến công lấy lừng.

Theo NGUYỄN KHẮC THUẬN

Đọc hiểu

Vua Lý Thái Tông quan tâm phát triển nông nghiệp như thế nào?

Nhà vua đã làm gì để khuyến khích người dân dùng hàng hoá trong nước?

Tìm những sự việc cho thấy nhà vua luôn chăm lo đến đời sống của người dân.

Lòng yêu nước, thương dân của vua Lý Thái Tông đã đem lại kết quả thế nào?

Em thích nhất chi tiết nào trong bài đọc? Vì sao?

Tìm đọc thêm ở nhà:

– 2 câu chuyện (hoặc 1 câu chuyện, 1 bài thơ) về những tấm gương trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.

– 1 bài văn (hoặc bài báo) miêu tả hoặc cung cấp thông tin về các nội dung trên.

Viết vào phiếu đọc sách:

Tên bài đọc, tác giả, tình cảm, cảm xúc của em về bài đọc (hoặc sự việc, nhân vật, hình ảnh, câu văn, câu thơ trong bài).

Chuẩn bị nội dung để giới thiệu bài em đã đọc cho các bạn trong lớp

Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi

Nghĩ mãi, Hải chợt giật mình nhớ lại hôm mua con heo đất. Hôm đó, em chọn đi chọn lại, cuối cùng, thích con heo trên mặt quầy tạp hoá hơn mấy con trong quầy nên lấy nó. Lở con heo đó là của con cô chủ tiệm vô ý để trên mặt quầy thì sao? Hải vội đi tìm ba và kể lại chuyển số tiền trong con heo đất dư ra gần ba trăm nghìn. Ba hỏi: 'Vậy, con tính sao?'. Hải níu tay ba: 'Chủ nhật này, ba chở con lên thị xã nha Con phải trả lại tiền cho cô chủ tiệm tạp hoá.'.

Cậu bé và con heo đất (trang 36 - 37)

a) Trong đoạn văn có những chi tiết nào khác với đoạn văn trong bài đọc

b) Người viết sáng tạo thêm những chi tiết ấy nhằm mục đích gì

c) Vì sao có thể nói những chi tiết ấy không làm thay đổi nội dung chính của câu chuyện?

Chọn 1 trong 2 đề sau:

1. Kể sáng tạo một đoạn câu chuyện Hoa trạng nguyên (trang 42 – 43) bằng cách bổ sung một số câu tả cảnh hoặc nêu cảm nghĩ của nhân vật.

2. Kể sáng tạo một đoạn câu chuyện Những chấm nhỏ mà không nhỏ (trang 33 – 34) bằng cách bổ sung một số câu tả tấm bản đồ hoặc nêu cảm nghĩ của nhân vật.

Nói về một di tích lịch sử của nước ta mà em biết.

Bài đọc 2: Tuần lễ Vàng

* Nội dung bài Tuần lễ vàng: Nội dung bài đọc nói về những khó khăn của nước ta sau khi Bác Hồ đọc Tuyên Ngôn độc lập, và lời kêu gọi của chính phủ thực hiện sự kiện tuần lễ Vàng kêu gọi và nhận được sự ủng hộ đồng lòng của nhân dân trên cả nước đóng góp vào ngân khố của nhà Nước

Tuần lễ Vàng

Tháng 8 năm 1945, nhân dân ta vùng dậy, lật đổ ách thống trị của thực dân Pháp và phát xít Nhật. Ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

Giữa lúc đồng bào cả nước hân hoan mừng nước nhà độc lập thì một khô khăn lớn xuất hiện. Tiền mặt ở ngân khố cạn kiệt, lại thêm món nợ khổng lồ của chính quyền cũ để lại. Trước tình hình đó, Chính phủ đã kêu gọi người dân góp tiền góp của xây dựng Quỹ Độc lập. Một “Tuần lễ Vàng' được tổ chức từ ngày 17-9 đến ngày 24-9-1945 để thu nhận sự đóng góp của nhân dân.

- Tuần lễ Vàng lan rộng ra cả nước. Người dân, không phân biệt giàu nghèo, đều tự nguyện góp vào Quỹ Độc lập những tài sản quý giá nhất. Rất nhiều người có uy tín đã đi đầu trong phong trào này. Thủ lĩnh người Mông ở Hà Giang Vương Chi Sinh ủng hộ 9 cân vàng và 2,2 triệu đồng bạc trắng. Bà Thêm – hậu duệ của vua Chăm – ủng hộ nhiều vật quý bằng vàng. Gia đình các ông bố Trịnh Văn Bồ, Đô Đình Thiện tiếp tục ủng hộ Cách mạng hàng trăm lạng vàng và hàng trăm nghìn đồng.

Chỉ sau một tuần lễ, nhân dân cả nước đã góp được 370 ki-lô-gam vàng và 20 triệu đồng (tương đương 50 000 lạng vàng).

Theo TẠ QUANG ĐẠO

Đọc hiểu

Ngày 2-9-1945 diễn ra sự kiện gì?

Khó khăn lớn mà chính quyền non trẻ phải đối mặt khi mới giành được độc lập là gì?

Người dân cả nước đã ủng hộ chính quyền cách mạng như thế nào?

Qua bài đọc, em có suy nghĩ gì về sức mạnh của lòng yêu nước?

Tìm những từ ngữ được lập lại trong bài thơ dưới đây

Em yêu nhà em

Hàng xoan trước ngõ

Hoa xao xuyến nở

Như mây từng chùm.

Em yêu tiếng chim

Đầu hồi lảnh lót

Mái vàng thơm phức

Rạ đầy sân phơi.

Em yêu ngôi nhà

Gỗ, tre mộc mạc

Như yêu đất nước

Bốn mùa chim ca.

TÔ HÀ

Việc lặp lại các từ ngữ như trên có tác dụng gì?

Tìm và nêu tác dụng của điệp từ trong khổ thơ sau:

Chợt một tiếng chim kêu:

– Chíp chiu chiu! Xuân đến

Tức thì trăm ngọn suối

Nối róc rách reo mừng

Tức thì ngàn chim muông

Nổi hát ca vang dậy.

VÕ QUẢNG

Thay kí hiệu … bằng từ ngữ thích hợp để tạo thành điệp từ, điệp ngữ.

a) Buổi sáng, em thức giấc, bước ra vườn. Khu vườn nhỏ tràn ngập nắng… nhảy nhót trên tán lá xanh. … dệt những sợi tơ mỏng mạnh trên thảm cỏ. …đọng vàng óng trên những bông cúc đại đoá kiêu sa.

Theo ĐĂNG KHOA

b) Mâm cỗ trông trăng đang lặng là toả hương. Hương thơm dịu mát của trái bưởi vàng rám nắng. … ngọt ngào của trái thị vàng ươm. …nồng nàn của những trái ổi ruột đỏ hồng đào,... Tất cả hoà quyện với nhau tạo nên hương vị mùa thu.

Theo KHÁNH CHI

Bài đọc 3: Thăm nhà Bác

* Nội dung bài Thăm nhà Bác: Bài thơ miêu tả về khoang cảnh đơn sơ mộc mạc và thiên nhiên xung quanh nhà của Bác Hồ, và tình yêu thương của bác đối với thiếu nhi

Thăm nhà Bác

Anh dắt em vào cõi Bắc xưa

Đường xoài hoa trắng nắng đu đưa

Có hồ nước lặng sôi tằm có

Có buổi cam thơm, mặt bóng dừa.

Nhà gác đơn sơ, một góc vườn

Gỗ thường mộc mạc, chẳng mũi sơn

Giường máy chiếu cõi, đơn chăn gối

Tủ nhỏ, vừa treo mấy áo sờn.

Ô vẫn còn đây, của các em

Chồng thư mới mở, Bác đang xem

Chắc Người thương lắm lòng con trẻ

Nên để băng khuông gió động rèm...

Ôi lòng Bác vậy, cứ thương ta

Thương cuộc đời chung, thương có hoa

Chi biết quên mình, cho hết thảy

Như dòng sông chảy, nặng phù sa.

TỐ HỮU

Đọc hiểu

Cảnh vườn nhà Bác Hồ được miêu tả đẹp và thanh bình như thế nào?

Tìm trong bài thơ những chi tiết thể hiện nếp sống giản dị của Bác Hồ.

Hình ảnh nào trong bài thơ cho thấy Bác Hồ rất yêu thương trẻ em?

Tình thương của Bác Hồ được nhà thơ so sánh với hình ảnh gì? Vì sao?

Bài thơ nói lên những đức tính cao đẹp nào của Bác Hồ?

Đọc hai đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

(1) Sáng Chủ nhật, tiệm tạp hoá của cô Thị vừa mở của đã có khách. Đó là hai cha con một cậu bé từ xa đến. Thấy cô chủ tiệm mở của, cậu bé đi vào, lễ phép chào rồi lấy ra một cái phong bì. Cậu bé đưa cái phong bị cho cô chủ tiệm, ấp úng: “Cô ơi! Tiền này không phải của con'. Cô chủ ngạc nhiên nhìn hai cha con. Người cha giải thích một hồi, cô mới hiểu đầu đuôi câu chuyện. Thì ra, chuyện là thế nào...

(2) Thế rồi một buổi sáng, tiệm tạp hoá có hai vị khách ghé thăm. Đó là Hải được ba đưa đến tận nơi để trả lại số tiền không phải của em. Cô chủ tiệm rất cảm động vì chuyện xảy ra đã rất lâu mà cậu bé vẫn còn nhớ. Cô càng cảm động hơn nữa khi được biết Hải sẽ đem toàn bộ số tiền tiết kiệm ủng hộ các bạn nhỏ ở vùng lũ lụt. Cô đưa thêm mấy trăm nghìn, nhờ Hải giúp cô gửi đến đồng bào bị thiên tai. Hai cha con cảm ơn có, rồi ra về để còn kịp đóng góp thêm với cô bác trong xóm.

a) Hãy so sánh đoạn văn (l) với đoạn mở đầu của bài đọc Cậu bé và con heo đất. Cách mở đầu mới này có gì khác với cách mở đầu trong bài đọc?

b) Hãy so sánh đoạn văn (2) với đoạn kết thúc của bài đọc Cậu bé và con heo đất. Cách kết thúc mới này có gì khác so với cách kết thúc trong bài đọc?

c) Vì sao có thể nói việc thay đổi cách mở đầu hoặc kết thúc câu chuyện không làm thay đổi nội dung chính của câu chuyện?

Chọn 1 trong 2 đề sau:

1. Thay đổi cách mở đầu câu chuyện trong bài đọc Những chấm mà không nhỏ

(trang 33 – 34).

2. Chọn một bài đọc mà em đã học ở lớp 5 và thay đổi cách kết thúc câu chuyện trong bài đọc đó.

Trao đổi

Em đọc sách báo

Giới thiệu một tác phẩm (câu chuyện hoặc bài thơ, bài văn, bài báo, vở kịch) mà em đã đọc về những tấm gương trong sự nghiệp xây dựng bảo vệ đất nước

Trao đổi về nội dung tác phẩm được giới thiệu

a) Em thích nhân vật ( hoặc chi tiết, hình ảnh, câu văn, câu thơ,..) nào trong tác phẩm đó? Vì sao?

b) Tác phẩm đó có ý nghĩa gì?

Bài đọc 4: Vượt qua thách thức

* Nội dung của bài Vượt qua thách thức: Bài đọc kể về một thảm hoạ thiên tai diễn ra tại Nhật Bản và những cách ứng xử đẹp của người Nhật Bản trong việc không để xảy ra những tình trạng xấu và luôn xếp hàng một cách trật tự nhận hỗ trợ

Vượt qua thách thức

Ngày 11-3-2011, một trận động đất mạnh 9 độ rich-te tấn công vùng Tô-hô-ki Nhật Bản, gây ra một trận sống thần cao hơn 9 mét, ngập đến 5 tầng nhà. Đây là trận động đất lớn nhất được ghi lại trong lịch sử Nhật Bản và lớn thứ tư thế giới kể từ năm 1900. Động đất và sống thần khiến hơn 15 000 người tử vong và hơn 2 500 người mất tích; hơn 400.000 người phải đi sơ tán. Nhà máy điện hạt nhân Fu-ku-si-ma Đại-l-chi bị huỷ hoại nặng nề.

Thảm hoạ ở Tô-hồ-ku gây chấn động thế giới, nhưng thế giới cũng vô cùng ấn tượng trước cách ứng xử của người Nhật. Hoàn toàn không xảy ra cướp bốc ở vùng thiên tại. Các nạn nhân rất bình tĩnh, hợp tác và có ý thức kỉ luật cao. 100%

Họ luôn xếp hàng trật tự để nhận đồ cứu trợ, phân chia công bằng và sẵn sàng nhường cho người khó khăn hơn. Tại nhà máy điện hạt nhân, nhiều lãnh đạo và nhân viên ở lại nhà máy làm việc không kể ngày đêm để ngăn chặn sự cố, bất chấp nguy hiểm đến tính mạng.

Mười năm sau, Tô-hô-kư đã hồi sinh và được chọn là một trong những địa điểm tổ chức Đại hội Ô-lim-pích.

MA-CHI-DA TA-KE-SI

Đọc hiểu

Những thông tin nào cho thấy trận động đất – sống thần xảy ra ở Tô-hô-ki năm 2011 là thiên tại đặc biệt nghiêm trọng?

Điều gì khiến cả thế giới khâm phục cách người Nhật Bản vượt qua thiên tại?

Nỗ lực khắc phục thiên tai của người dân Nhật Bản đã đem lại kết quả tốt đẹp như thế nào?

Em học được điều gì từ bài đọc này?

Trong bài thơ Thăm nhà Bắc (trang 57 – 58), tác giả Tố Hữu đã sử dụng những điệp từ, điệp ngữ nào? Các điệp từ, điệp ngữ ấy có tác dụng gì?

Tìm điệp từ, điệp ngữ trong câu dưới đây. Việc sử dụng các điệp từ, điệp ngữ ấy nhằm nhấn mạnh mong muốn, tình cảm gì của tác giả đối với Tổ quốc và nhân dân?

Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành.

HỒ CHÍ MINH

Viết một đoạn văn ngắn thể hiện tĩnh cảm, cảm xúc của em về một khổ thơ trong bài thơ Thăm nhà Bác, trong đoạn văn có sử dụng điệp từ, điệp ngữ.

Góc sáng tạo

Em yêu Tổ quốc

Chọn 1 trong 2 đề sau:

a) Viết đoạn văn trình bày cảm nghĩ của em về một sự việc hoặc một nhân vật trong các bài đọc thuộc chủ điểm Gương kiến quốc.

b) Viết đoạn văn tưởng tượng về cuộc sống ở quê hương em trong tương lai. Trang trí hoặc về minh hoạ cho bài viết.

Bình chọn bài viết hay, trình bảy đẹp.

Tự đánh giá

Hạ thuỷ con tàu

Bên bờ sông thoai thoải, một con tàu hai tầng trang bị 50 khẩu đại bác sừng sững trên giá. Mặt Trời đã mọc sau những quả đồi xanh là mẹ ngả màu vàng non, những ngọn tháp cổ kính của thành phố. Bầu trời màu lam tuổi, không gợn một bóng mây. Pi-ốt đệ Nhất từ phía chiếc tàu bước nhanh tới phía bục quan khách. Nhà vua mặc quần chẽn bằng nhung ngắn tôi đầu gối, áo sơ mi vải thô, ống tay xắn lên, mũ hất ra đằng sau. Ngài dùng lại trước viên đô đốc Gô-lô-vin to béo, đầu đội bộ tóc giả to xù:

– Thưa ngài đô đốc, tàu đã sẵn sàng hạ thuỷ. Ngài cho phép rút đòn kể. Mấy quan khách nước ngoài kinh ngạc nhìn Nga hoàng: Không khác gì một người thợ mộc bình thường, nhà vua hấp tấp rời đi, chân giẫm lên đống vỏ bão.       

– Chuẩn bị! – Nhà vua thét to ra lệnh cho đám thợ nhốn nháo hai bên sườn tàu – Đứng sát vào đồn kế... Chú ý! Tất cả cũng đập nào, đập!

Người ta nghe thấy tiếng búa nện trên các rằm chống phía trước thân tàu đồ sộ. Tiếng kèn vang lên hồi lâu. Dưới lớp áo sơ mi, xương bả vai của Nga hoàng nhô lên thụt xuống mỗi lần nhà vua nện búa. Các cột buồm lắc lư, thân tàu nhẹ nhàng hạ xuống các để trượt, ngập ngừng một lát rồi trôi tuột trên các đồn kế đặt nghiêng trái đây mỡ. Mọi người kêu lên: 'Xuống rồi, xuống rồi...

Tàu trượt mỗi lúc một nhanh hơn về phía sông. Mỡ bốc khỏi dưới các đế trượt. Mũi tàu chạm nước. Con tàu nhào xuống sông, rẽ nước, tung lên hai lần sống. Cờ được kéo lên dọc các cột buồm, bay phấp phới. Súng đại bác nổ ầm ầm. 

 THEO A-LẾCH -XÂY TÔN- XTÔI

Câu hỏi và bài tập

Bài đọc kể chuyện gì? Tìm ý đúng:

a) Chuyện vua Pi-ốt đệ Nhất đến dự lễ hạ thuỷ con tàu.

b) Chuyện vua Pi-ốt đệ Nhất điều khiển con tàu.

d) Chuyện vua Pi-ốt đệ Nhất tham gia đóng con tàu.

d) Chuyện vua Plốt đệ Nhất tham gia hạ thuỷ con tàu.

Vì sao quan khách nước ngoài kinh ngạc? Tìm ý đúng:

a) Vì họ thấy Nga hoàng không khác gì một người thợ mộc bình thường.

b) Vì họ thấy Nga hoàng dùng lại trước viên đô đốc Go-lô-vin to béo,

c) Vi họ thấy viên đô đốc Gô-lô-vin to béo đội một bộ tóc giả to xã.

d) Vì họ thấy Nga hoàng thét to, ra lệnh cho đám thợ nhốn nháo.

Tính cách độc đáo của vua Phốt đệ Nhất được thể hiện qua những chi tiết nào? Tìm các ý đúng:

a) Nhà vua từ phía chiếc tàu bước tới phía quan khách.

b) Nhà vua mặc trang phục như một người thợ bình thường.

c) Nhà vua nói với viên đô đốc như cấp dưới nói với chỉ huy.

d) Nhà vua trực tiếp tham gia vào quá trình hạ thuỷ con tàu.

Những chi tiết miêu tả nhà vua điều khiển và làm việc cũng đám thợ cho chúng ta biết điều gì?

Viết một đoạn văn nói lên ấn tượng của em về nhân vật vua Pi-ốt đệ Nhất hoặc quang cảnh hạ thuỷ con tàu đầu tiên của nước Nga trong bài đọc.

Em đạt yêu cầu ở mức nào?

Em cần cố gắng thêm về mặt nào?