Nội dung chính Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt (chuẩn nhất 2024) – Ngữ văn 7 kết nối tri thức

Nội dung chính Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt - Ngữ văn lớp 7 Kết nối tri thức

Bài giảng Ngữ văn 7 Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt - Kết nối tri thức

A. Nội dung chính Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt

Cảnh sắc thiên nhiên, không khí mùa xuân Hà Nội và miền Bắc được cảm nhận, tái hiện trong nỗi nhớ thương da diết của một người xa quê. Bài tùy bút đã biểu lộ chân thực và cụ thể tình quê hương, đất nước, lòng yêu cuộc sống và tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, ngòi bút tài hoa của tác giả 

B. Bố cục Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt

Có thể chia văn bản thành 3 phần:

- Phần 1 (từ đầu đến “mê luyến tâm hồn”): Cảm nhận về quy luật tình cảm của con người với màu xuân

- Phần 2 (tiếp đó đến “mở hội liên hoan”): Cảnh sắc, không khí mùa xuân Hà Nội

- Phần 3 (còn lại): Cảnh sắc và không khí màu xuân sau ngày rằm tháng Giêng

C. Tóm tắt Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt

Tóm tắt Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt (mẫu 1)

Bài tùy bút đã tái hiện không khí, một vài phong tục văn hóa đất Bắc và Hà Nội trong những ngày tháng giêng đầu xuân qua nỗi thương nhớ da diết của một người xa quê.Tình cảm mê luyến mùa xuân là tình cảm sẵn có và có quy luật tất yếu của tình cảm con người. Cảnh sắc mùa xuân Hà Nội (miền Bắc) được gợi tả ở cảnh sắc đất trời: sông xanh, núi tím, mưa riêu, gió lành lạnh, đêm xanh, cái rét ngọt ngào, đường không lầy lội, tiếng nhạn kêu, tiếng trống chèo, tiếng hát huê tình và con người với nghi lễ đón xuân, không khí gia đình êm đềm những ngày sau tết. Mùa xuân khơi dậy sức sống cho muôn loài, khơi dậy tình cảm cao quý ở con người và ở cuộc sống.

Tóm tắt Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt (mẫu 2)

Văn bản miêu tả cảnh sắc thiên nhiên, không khí mùa xuân ở Hà Nội và miền Bắc vô cùng quen thuộc được nhắc đến như sông xanh, núi tím, mưa riêu, gió lành lạnh, đêm xanh, cái rét ngọt ngào, đường không lầy lội, tiếng nhạn kêu, tiếng trống chèo, tiếng hát huê tình và con người với nghi lễ đón xuân, không khí gia đình êm đềm những ngày sau tết. Qua đó, thể hiện những cảm nhận sâu sắc của tác giả, nỗi nhớ hương da diết của một người xa quê.

D. Đọc tác phẩm Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt

Tự nhiên như thế: ai cũng chuộng mùa xuân. Mà tháng giêng là tháng đầu của mùa xuân, người ta càng trìu mến, không có gì lạ hết. Ai bảo được non đừng thương nước, bướm đừng thương hoa, trăng đừng thương gió; ai cấm được trai thương gái, ai cấm được mẹ yêu con; ai cấm được cô gái còn son nhớ chồng thì mới hết được người mê luyến mùa xuân.

Tôi yêu sông xanh, núi tím; tôi yêu đôi mày ai như trăng mới in ngần và tôi cũng xây mộng ước mơ, nhưng yêu nhất mùa xuân không phải là vì thế.

Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội - là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng...

Người yêu cảnh, vào những lúc trời đất mang mang như vậy, khoác một cái áo lông, ngậm một ống điếu mở cửa đi ra ngoài tự nhiên thấy một cái thú giang hồ êm ái như nhung và không cần uống rượu mạnh cũng như lòng mình say sưa một cái gì đó - có lẽ là sự sống.

Ấy đấy, cái mùa xuân thần thánh của tôi làm cho người ta muốn phát điên lên như thế ấy. Ngồi yên không chịu được. Nhựa sống ở trong người căng lên như máu căng lên trong lộc của loài nai, như mầm non của cây cối, nằm im mãi không chịu được, phải trồi ra thành những cái lá nhỏ li ti giơ tay vẫy những cặp uyên ương đứng cạnh.

Cùng với mùa xuân trở lại, tim người ta dường như cũng trẻ hơn ra, và đập mạnh hơn trong những ngày đông tháng giá. Lúc ấy, đường sá không còn lầy lội nữa mà là cái rét ngọt ngào, chớ không còn tê buốt căm căm nữa.

Y như những con vật nằm thu hình một nơi trốn rét thấy nắng ấm trở về thì lại bò ra để nhảy nhót kiếm ăn, anh cũng “sống” lại và thèm khát yêu thương thực sự. Ra ngoài trời, thấy ai cũng muốn yêu thương, về đến nhà lại cũng thấy yêu thương nữa.

Nhang trầm, đèn nến, và nhất là bầu không khí gia đình đoàn tụ êm đềm, trên kính dưới nhường, trước những bàn thờ Phật, bàn thờ Thánh, bàn thờ tổ tiên làm cho lòng anh ấm lạ ấm lùng, tuy miệng chẳng nói ra nhưng trong lòng thì cảm như có không biết bao nhiêu là hoa mới nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan.

Đẹp quá đi, mùa xuân ơi - mùa xuân của Hà Nội thân yêu, của Bắc Việt thương mến. Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng, Tết hết mà chưa hết hẳn, đào hơi phai nhưng nhuỵ vẫn còn phong, cỏ không mướt xanh như cuối đông, đầu giêng, nhưng trái lại, lại nức một mùi hương man mác.

Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện ra ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. Trên giàn hoa lý, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.

Ấy là lúc thịt mỡ dưa hành đã hết, người ta bắt đầu trở về bữa cơm giản dị có cà om với thịt thăn điểm những lá tía tô thái nhỏ hay bát canh trứng cua vắt chanh ăn mát như quạt vào lòng. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm “hoá vàng” và các trò vui ngày Tết cũng tạm thời kết thúc để nhường chỗ cho cuộc sống êm đềm thường nhật.

E. Tìm hiểu chi tiết Tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt

1. Tác giả

- Vũ Bằng(1913-1984)

- Quê quán: Hà Nội

- Phong cách nghệ thuật: văn của ông tràn đầy cảm xúc , biểu hiện sự tinh tế .Tùy bút chứa đựng nét trữ tình, nét thơ, hướng vào biểu hiện thế giới nội tâm phong phú

- Tác phẩm chính: Miếng ngon Hà Nội( 1960), Miếng lạ miền Nam(1969), …

2. Thể loại: Tùy bút

3. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác

- Trích tác phẩm Thương nhớ mười hai (1972) được viết khi ông đang ở miền Nam , xa quê hương.Nỗi nhớ quê hương da diết, cùng những ký ức về cảnh sắc thiên nhiên, phố xá, khung cảnh cuộc sống hằng ngày mang nét trưng riêng của Hà Nội

4. Phương thức biểu đạt:biểu cảm, miêu tả

5. Bức tranh mùa xuân

- Sư trăn trở của người con xa xứ, cùng nỗi nhớ mùa xuân Hà Nội da diết

+Tự nhiên thế: ai cũng chuộng mùa xuân

- Kết cấu sóng đôi

+ đừng, đừng thương, ai bảo được , ai cấm được 

+ non-nước, bươm-hoa, trăng-gió, trai-gái

- Khẳng định tình cảm lưu sâu nặng tác giả với mùa xuân

-  Bức tranh sắc xuân, cảnh xuân tình xuân đan xen

- Tác giả gợi nhớ không gian mùa xuân miền Bắc

+ Đặc trưng về khí hậu

- Tình yêu và sự gắn bó da diết của tác giả với Hà Nội

+ Sử dụng từ láy

- Xuân của đất trời , lòng người hòa quyện vào nhau

- Bức tranh mùa xuân có cả thanh và sắc

+ Mưa riêu riêu, gió lành lạnh , tiếng nhạn kêu, tiếng trống chèo, câu hát huê tình, áo lông

- Tác giả rạo rực, nôn nao trước vẻ đẹp của mùa xuân

+ Tức điên lên, ngồi yên không chịu được , căng lên như lộc,mầm non của cây cối

- Tình yêu mùa xuân mãnh liệt, nồng cháy, cuồng nhiệt

$\to$ Bức tranh tuyệt đẹp của thiên nhiên mùa xuân tràn đầy sức sống

6. Cảnh đẹp mùa xuân sau rằm tháng giêng

- Tác giả miêu tả tỉ mỉ về sự đổi thay của đất trời

+ Đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong,những làn sáng hồng hồng rung động như con ve mới lột

- Lòng người bình yên trở lại

+ Người ta trở về bữa cơm giản dị, các trò vui kết thúc

- Khung cảnh đêm trăng tháng giêng tuyệt đẹp

+ Đêm xanh biêng biếc, mưa dây,thấy rõ từng cánh sếu bay , trời lung linh như ngọc, trăng mọc đỉnh đầu

$\to$ Cảnh sắc, đất trời thán giêng tuyệt đẹp , làm say đắm lòng người

7. Giá trị nội dung tác phẩm Tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt

- Khung cảnh mùa xuân của thiên nhiên , cảm xúc của lòng người hòa cùng nỗi nhớ quê hương

8. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt

- Kết cấu sóng đôi

- Sử dụng phép điệp

- Biện pháp so sánh

- Từ láy tính từ miêu tả cảm giác