Tác giả tác phẩm Tiếng thu (Chân trời sáng tạo 2024) Ngữ văn 12 chi tiết nhất

Tác giả tác phẩm: Tiếng thu - Ngữ văn 12

I. Tác giả Lưu Trọng Lư

- Tác giả: Lưu Trọng Lư

- Sinh ngày 19 tháng 6 năm 1911, mất ngày 10 tháng 8 năm 1991

- Quê quán: làng Cao Lao Hạ, xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình

- Ông được biết đến là một nhà văn, nhà thơ hay nhà soạn kịch Việt Nam.

- Lưu Trọng Lư lớn lên trong một gia đình người Quan thoại bản địa. Thuở nhỏ học trường tỉnh, sau đó học ở Hà Nội. Sau đó một thời gian, ông ấy bỏ học, tiếp tục sự nghiệp bằng việc đi dạy viết văn và làm báo kiếm sống qua ngày. 

- Đến năm 1932, Lưu Trọng Lư là một trong những nhà thơ, nhà văn đứng lên khởi xướng và cổ vũ tích cực cho phong trào Thơ mới thời đầu tại Việt Nam. Từ năm 1933 đến năm 1934, ông mở Ngân Sơn tùng thư tại Huế. Năm 1941 ông và thơ ông được Hoài Thanh, Hoài Chân giới thiệu trong tập Thi Nhân 

- Sau cách mạng tháng Tám vang dội, ông tham gia văn hóa dân tộc ở Huế. Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, ông còn tích cực tham gia các hoạt động văn nghệ tuyên truyền tại Bình Trị Thiên, Liên khu IV. 

- Sau năm 1954, ông công tác ở Bộ Sân khấu và là tổng thư ký của Hội Sân khấu Việt Nam. Năm 1957, ông trở thành hội viên Hội nhà văn Việt Nam. 

- Lưu Trọng Lư được người đời ví von như một “chiến tướng”, ngay từ đầu ông đã có lúc xuất hiện với tư cách là một nhà thơ, là một nhà phê bình, tiểu luận và đặc biệt là người dẫn đầu của Thơ Mới. Lưu Trọng Lư đã tạo ra phong cách riêng mà hẳn của ông, một phong cách thơ vừa mềm mại, ngây thơ vừa mơ hồ, bóng bẩy, gợi cả rung động và cảm xúc sâu lắng, mới mẻ. phong cách trong lành như nguồn mới , một phong cách thơ vần rất phóng khoáng, xây đắp cho nhau để tạo nên một bài ca thiêng liêng vừa vui vừa buồn.

II. Tìm hiểu tác phẩm Tiếng thu

1. Thể loại Tiếng thu

- Tác phẩm Tiếng thu thuộc thể loại: thơ năm chữ.

2. Xuất xứ Tiếng thu

- In trong Thi nhân Việt Nam, Hoài Thanh – Hoài Chân, NXB Văn học, Hà Nội, tr77 – 78)

3. Phương thức biểu đạt Tiếng thu

- Phương thức biểu đạt: biểu cảm.

4. Bố cục đoạn trích Tiếng thu

- Khổ 1: tiếng thu là một điệu huyền.

- Khổ 2: tâm trạng của nhân vật trữ tình dành cho “tiếng thu”.

- Khổ 3: khung cảnh thiên nhiên trong đất trời.

5. Giá trị nội dung Tiếng thu

- Văn bản nói nói về hình ảnh mùa thu để nói lên nỗi niềm của nhân vật trữ tình, nhan đề đã khéo léo trong việc sử dụng mùa thu, mùa của nỗi buồn để nói lên nỗi niềm của nhân vật. Qua đó, ta cảm nhận được nỗi buồn man mác, những hình ảnh đầy biểu tượng ấy gộp vào nhau, tạo nên một bài thơ đầy sức sống nhưng cũng rất chi là hữu tình.

6. Giá trị nghệ thuật Tiếng thu

- Sử dụng biện pháp câu hỏi tu từ, điệp ngữ, nhân hóa, từ láy linh động.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Tiếng thu

1. Những âm thanh được tác giả cảm nhận trong bài thơ

- Tiếng mùa thu trong đêm trăng mờ.

- Tiếng lòng của người cô phụ nhớ chồng đi chinh chiến.

- Tiếng lá khô rơi, tiếng chân nai giẫm trên lá nơi rừng thu.

=> đó là những xao động nhẹ nhàng, tinh tế của đất trời thiên nhiên và lòng người lúc sang thu; những âm thanh mơ hồ, mong manh, xa vắng, hư thực.

- Tác giả sử dụng các từ láy: thổn thức, rạo rực, xào xạc, ngơ ngác; thể hiện tâm trạng, thái độ; có tác dụng tạo nên cái hồn, nét sống động cho bức tranh thu.

- Hình thức câu hỏi tu từ và điệp ngữ “em không nghe” được sử dụng trong bài thơ:

+ Tạo nên sự liền mạch, liên kết giữa các khổ thơ và âm điệu nhẹ nhàng, triền miên, da diết của bài thơ.

+ Nhấn mạnh sự mơ hồ của những âm thanh mùa thu.

2. Nhận xét về tâm trạng của nhân vật trữ tình

- Bức tranh thu thơ mộng, êm đềm, có hình ảnh, sắc màu, âm thanh, chuyển động, tâm trạng; giàu chất nhạc, chất họa, chất thơ; thể hiện tâm hồn nhạy cảm, tinh tế và trí tưởng tượng bay bổng của nhà thơ.

- Ta thấy được những xúc cảm con người được thể hiện qua những hình ảnh thiên nhiên ấy. Đó là sự thổn thức, là sự nhớ nhung của người chinh phụ ở nhà nhớ chồng đi lính. Bức tranh mùa thu tươi đẹp cũng thể hiện được những cung bậc cảm xúc của chủ thể nhân vật trữ tình.

IV. Các bài văn mẫu

Đề bài: Phân tích bài Tiếng thu

Bài tham khảo 1

Lưu Trọng Lư, người tiên phong trong phong trào Thơ Mới, đã để lại dấu ấn đặc biệt trong nghệ thuật thơ Việt Nam. Hoài Thanh, một nhà phê bình tài năng, mặc dù có những lời chỉ trích về sự cẩu thả và lười biếng trong ngôn từ của Lư, nhưng cũng nhận xét rằng ông tạo nên những tác phẩm thơ ấn tượng. Trong số đó, bài thơ 'Tiếng thu' nổi bật như một kiệt tác, được Nguyễn Khoa Điềm coi là một trong những bài thơ thơ nhất Việt Nam.

Mùa thu, với những vấn vương riêng, đã làm cho Lưu Trọng Lư trở nên sâu sắc trong cảm xúc. Ông tận dụng mùa thu như một nguồn cảm hứng, ngắm nhìn và tưởng tượng về mùa thu đầy tuyệt diệu, rồi bày tỏ những tâm trạng không yên khiến ông viết nên những dòng thơ tuyệt vời.

Bài thơ bắt đầu với hai câu thơ đẹp như một bức tranh thương nhớ, tạo nên không khí buồn bã, thổn thức. Cả bài thơ như một cuộc trò chuyện giữa hai nhân vật, người trong cuộc chiến trận và người ở nhà trông ngóng. Cảm xúc rạo rực và thổn thức đan xen, tạo nên một bức tranh tình cảm phức tạp.

Hình ảnh của người chinh phụ trở nên rõ nét, làm nổi bật nỗi lo lắng và mong đợi của họ khi chồng ra chiến trận. Bức tranh này không chỉ là về tình yêu, mà còn về sự đau đớn và lo sợ khi phải đối mặt với mối nguy từ xa.

Bất ngờ, bài thơ chuyển đến hình ảnh 'Con nai vàng ngơ ngác, Đạp trên lá vàng khô?' Dường như không liên quan, nhưng lại là một tác phẩm độc đáo. Con nai vàng trở thành biểu tượng của tình yêu kiên định và đau đớn. Mặc dù chiến tranh đã làm héo úa mọi thứ xung quanh, nhưng tình yêu vẫn tồn tại và vượt qua mọi thách thức, giữa những lá vàng khô của cuộc sống.

Như vậy, 'Tiếng thu' của Lưu Trọng Lư không chỉ là một bức tranh về mùa thu, mà là một hành trình sâu sắc vào tâm hồn con người. Nó không chỉ là về vẻ đẹp của mùa thu, mà còn về sự da diết, những khắc khoải và niềm tin trong tình yêu. Tác phẩm này để lại nhiều suy ngẫm về mùa thu và cảm xúc của con người, làm cho độc giả cảm nhận sâu sắc hơn về nghệ thuật thơ của Lưu Trọng Lư.

Bài tham khảo 2

Lưu Trọng Lư, một trong những hình ảnh tiêu biểu của nền thơ Việt Nam, đồng thời là người mở đầu cho phong trào thơ Mới. Thơ của Lưu Trọng Lư không chú trọng vào sự lịch lãm của ngôn từ, không theo đuổi sự mượt mà của câu chữ, nhưng lại toát lên vẻ chân thực trong cảm xúc. Có thể nói, ông viết thơ như một hành trình chân thực, triển khai những dòng cảm xúc, tâm sự, cảm nhận chân thật nhất của bản thân. Mặc dù nhiều người không đánh giá cao thơ của Lưu Trọng Lư, nhưng nếu cảm nhận được những điều ông muốn truyền đạt, ta sẽ thấy một đánh giá hoàn toàn khác.

Bài thơ 'Tiếng thu' được Trần Đăng Khoa, một nhà thơ khác, đánh giá là không chỉ là tác phẩm xuất sắc nhất của Lưu Trọng Lư, mà còn là 'thơ' nhất của thơ Việt Nam hiện đại. Đánh giá này giúp chúng ta hiểu được vị trí và ý nghĩa của 'Tiếng thu' trong thơ ca Việt Nam. Qua bài thơ này, Lưu Trọng Lư sử dụng không gian và cảnh vật của mùa thu để vẽ nên bức tranh tâm trạng sống động và chân thực, là biểu tượng của nỗi u buồn, da diết và khắc khoải trong tình cảm của nhân vật trữ tình.

Tiếp theo, trong câu thơ 'Em không nghe mùa thu, Dưới trăng mờ thổn thức,' nhân vật trữ tình không chỉ nhìn vào mùa thu mà còn kể lể về một tâm trạng mê hoặc dưới ánh trăng mờ. Câu thơ mang lại cảm giác của một đêm thu, ánh trăng làm tăng lên sự u sầu. Từ 'thổn thức' mô tả cảm xúc sâu sắc, nó không chỉ là sự phản ánh của mùa thu, mà còn là tâm hồn đau đớn của nhân vật.

Bài thơ tiếp tục với hình ảnh 'Hình ảnh người chinh phụ, Trong lòng người cô phụ,' nơi mà sự đau đớn của người phụ nữ, người chinh phụ, khi chồng đi chiến trận, trở nên rõ ràng. Hình ảnh này không chỉ là biểu tượng của tình yêu đôi lứa, sự gắn kết mạnh mẽ, mà còn là nỗi lo sợ và mong đợi đau đớn khi phải đối mặt với nguy hiểm từ chiến trường xa xôi.

Điểm đặc biệt của bài thơ là sự chuyển đổi bất ngờ đến hình ảnh 'Con nai vàng ngơ ngác, Đạp trên lá vàng khô?' Dường như không liên quan đến bối cảnh mùa thu trước đó, nhưng lại là một bức tranh tâm hồn độc đáo. Hình ảnh con nai vàng trở thành biểu tượng cho tình yêu kiên định và đau đớn của nhân vật. Mặc dù chiến tranh làm héo úa mọi thứ xung quanh, nhưng tình yêu vẫn tồn tại và vượt qua mọi thử thách, giữa những lá vàng khô của cuộc sống.

Như vậy, 'Tiếng thu' của Lưu Trọng Lư không chỉ là một bức tranh về mùa thu, mà còn là hành trình sâu sắc vào tâm hồn con người. Nó không chỉ mô tả hình ảnh mùa thu mà còn là âm thanh, là tiếng lòng, là những cảm xúc tinh tế và sâu sắc của nhân vật. Bức tranh này không chỉ là về vẻ đẹp của mùa thu mà còn là về sự da diết, những khắc khoải và niềm tin trong tình yêu.