Sách bài tập KTPL 10 (Cánh Diều) Bài 5: Ngân sách nhà nước
Sinx.edu.vn xin giới thiệu giải Sách bài tập KTPL lớp 10 Bài 5: Ngân sách nhà nước sách Cánh Diều hay nhất, chi tiết giúp học sinh so sánh và làm bài tập trong SBT Kinh tế pháp luật 10 Bài 5 dễ dàng. Mời các bạn đón xem:
Nội dung bài viết
Giải SBT Kinh tế Pháp luật lớp 10 Bài 5: Ngân sách nhà nước
Câu 1 trang 25 SBT Kinh tế pháp luật 10: Em hãy gọi tên các công trình ở mỗi hình ảnh dưới đây và cho biết những công trình này được xây dựng từ những nguồn kinh phí nào.
Lời giải:
- Ảnh 1: sân vận động Mỹ Đình
- Ảnh 2: tòa nhà Quốc hội Việt Nam
- Ảnh 3: trường học
- Ảnh 4: trụ sở UBND xã
- Ảnh 5: công trình trang trí chào mừng năm mới
- Ảnh 6: tuyến đường sắt trên cao Cát Linh – Hà Đông
=> Những công trình này được xây dựng từ nguồn ngân sách nhà nước
Câu 2 trang 26 SBT Kinh tế pháp luật 10: Em hãy ghép nội dung ở cột B với một nội dung ở cột A cho phù hợp.
Lời giải:
Ghép nối:
|
1 – g) |
2 – b) |
3 – d), e) |
|
4 - a); h) |
5 – c) |
|
Câu 3 trang 26 SBT Kinh tế pháp luật 10: Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?
Lời giải:
- Đồng tình với các ý kiến: B, D, G
- Không đồng tình với ý kiến: A, C, E. Vì:
+ Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu – chi của nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định.
+ Ngân sách nhà nước bao gồm: ngân sách trung ương và ngân sách địa phương.
Câu 4 trang 27 SBT Kinh tế pháp luật 10: Em hãy phân biệt ngân sách nhà nước và ngân sách của các chủ thể khác.
Lời giải:
|
|
Ngân sách nhà nước |
Ngân sách của các chủ thể khác |
|
1. Tính chất |
Là một đạo luật |
Là 1 dự toán thu chi |
|
2. Chủ thể ban hành |
Do Quốc hội biểu quyết thông qua trước khi thi hành |
Cá nhân, cơ quan hoặc tổ chức |
|
3. Thực hiện |
Do Chính phủ tổ chức t/hiện dưới sự giám sát trực tiếp của Quốc hội |
Không cần được cơ quan lập pháp phê chuẩn trước khi thi hành. Các chủ thể tự quyết định, tự chịu trách nhiệm trong quá trình xây dựng và thi hành. |
Câu 5 trang 27 SBT Kinh tế pháp luật 10: Em hãy phân biệt ngân sách nhà nước và Luật Ngân sách nhà nước.
Lời giải:
|
Ngân sách nhà nước |
Luật Ngân sách nhà nước |
|
|
1. Khái niệm |
Là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước. |
Là tổng hợp các quy định pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình lập, chấp hành, kiểm toán, quyết toán, giám sát ngân sách nhà nước, và quyền hạn, nhiệm vụ của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan trong lĩnh vực ngân sách Nhà nước. |
|
2. Hình thức thể hiện |
Các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán. |
Các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác theo quy định của pháp luật |
|
3. Thời gian thực hiện |
Một năm |
Ba năm |
|
4. Mục đích |
Mưu cầu lợi ích chung cho toàn thể quốc gia |
Hoạt động lập, chấp hành, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, quyết toán ngân sách nhà nước, quy định nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan nhà nước các cấp trong lĩnh vực ngân sách nhà nước. |
Câu 6 trang 27 SBT Kinh tế pháp luật 10: Em hãy dựa vào những thông tin trong hình dưới đây để viết một đoạn ngắn thể hiện sự hiểu biết của mình về dự toán ngân sách nhà nước.
Lời giải:
Dự toán ngân sách là quá trình soạn thảo ngân sách và đề ra các biện pháp kiểm soát ngân sách. Quá trình dự toán ngân sách khuyến khích cán bộ quản lý nghĩ về tương lai, góp phần phối hợp chức năng và hoạt động của các phòng ban trong một công ty với nhau, tạo ra cơ sở để xác định và giao trách nhiệm cho từng cán bộ quản lý, cũng như khuyến khích mọi người bằng cách đặt ra những tiêu chuẩn cần đạt được. Nó cũng bao gồm việc tạo ra các công cụ kiểm soát và thay đổi dự toán khi cần thiết.
Câu 7 trang 28 SBT Kinh tế pháp luật 10: Đọc thông tin
a) Theo em, việc công khai ngân sách nhà nước có cần thiết không? Vì sao?
b) Công dân có quyên thac mac, kiên nghi vê ngân sách nhà nroc không?Vì sao?
Lời giải:
* Trả lời câu hỏi ở thông tin 1:
- Yêu cầu a) Với thông tin trên, ta có thể thấy rằng những số liệu trong thông tin trên cho thấy ngân sách nhà nước đang đứng trước những khó khăn và thách thức rất lớn. Nhà nước phải chi và đầu tư rất nhiều khoản tiền.
- Yêu cầu b) Công dân được sống một cuộc sống ấm no, đầy đủ, hạnh phúc. Nhà nước sẽ đáp ứng mọi tất cả yêu cầu để nhân dân được sống không bị thiếu thốn. Chính vì thế mà mỗi một người dân phải có trách nhiệm như: đóng thuế, đấu tranh, lên những hành vi xấu...
* Trả lời câu hỏi ở thông tin 2:
- Yêu cầu a) Việc công khai ngân sách nhà nước có cần thiết vì thể hiện công bằng, tránh lạm pháp, tham nhũng.
- Yêu cầu b) Công dân có quyền thắc mắc, kiến nghị về ngân sách nhà nước vì đó là quyền cơ bản của công dân.
Câu 8 trang 30 SBT Kinh tế pháp luật 10: Em hãy lấy ví dụ về các nguồn chính của thu ngân sách nhà nước.
Lời giải:
|
Thu ngân sách |
Ví dụ |
|
1. Thuế, phí, lệ phí có tính chất thuế |
Thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, phí bảo trì đường bộ, lệ phí công chứng… |
|
2. Hoạt động sự nghiệp có thu của các đơn vị sự nghiệp công |
Trường học công, bệnh viện công, viện nghiên cứu, trung tâm thể thao… |
|
3. Vay, viện trợ không hoàn lại |
Phát hành công trái, trái phiếu chính phủ, các khoản vay oda hoặc vay ưu đãi của chính phủ… |
|
4. Các nguồn thu khác |
Lợi tức góp vốn từ tổ chức kinh tế, thu hồi vốn từ tổ chức kinh tế, bán và cho thuê tài sản nhà nước, đóng góp tự nguyện. |
Câu 9 trang 30 SBT Kinh tế pháp luật 10: Em hãy lấy ví dụ về các khoản chính của chi ngân sách nhà nước.
Lời giải:
|
Chi nhân sách |
Ví dụ |
|
1. Nhóm chi thưởng xuyên |
Lương thưởng, công tác, hội họp, thiết bị văn phòng, thanh toán dịch vụ công cộng (điện, nước…), công tác phí, chi sửa chữa thường xuyên máy móc, văn phòng… |
|
2. Nhóm chi đầu tư phát triển |
Các khoản chi dài hạn nhằm tăng cường cơ sở vật chất và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế như điện, đường, trường, trạm. |
|
3. Nhóm chi trả nợ và viện trợ |
Để Nhà nước trả các khoản đã vay trong nước, nước ngoài khi đến hạn và các khoản chi làm nghĩa vụ quốc tế. |
|
4. Nhóm chi dự trữ quốc gia |
Phục vụ việc dự trữ cho các biến động bất ngờ như dịch bệnh, thiên tai… |
Câu 10 trang 30 SBT Kinh tế pháp luật 10: Nhận định nào dưới đây nói về vai trò của ngân sách nhà nước?
(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)
A. Bạn M cho rằng ngân sách nhà nước là công cụ huy động nguồn lực tài chính.
B.Bạn C cho rằng ngân sách nhà nước là các khoản thu, chi được dự toán.
C. Bạn H cho rằng ngân sách nhà nước do Chính phủ tổ chức thực hiện.
D. Bạn K cho rằng ngân sách nhà nước đưrợc thực thi vì lợi ích quốc gia.
Lời giải:
Đáp án đúng là: A
Câu 11 trang 31 SBT Kinh tế pháp luật 10: Bạn V khẳng định, dưới góc độ pháp lí, ngân sách nhà nước do Quốc hội quyết định, Chính phủ tổ chức thực hiện dưới sự giám sát trực tiếp của Quốc hội. Khẳng định của V là nói về nội dung nào dưới đây của ngân sách nhà nước?
(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)
A. Khái niệm ngân sách nhà nước.
B. Đặc điểm của của ngân sách nhà nước.
C. Chức năng của ngân sách nhà nước.
D. Vai trò của ngân sách nhà nước.
Lời giải:
Đáp án đúng là: C
Câu 12 trang 31 SBT Kinh tế pháp luật 10: Ý kiến nào dưới đây của ông T không đúng khi nói về đặc điểm của ngân sách nhà nuóc?
(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)
A. Ngân sách nhà nước là các khoản thu chi không được dự toán.
B. Ngân sách nhà nước được thiết lập và thực thi vì lợi ích chung.
C. Ngân sách nhà nước phải do Quốc hội thông qua và quyết định.
D.Ngân sách nhà nước do Chính phủ tổ chức thực hiện.
Lời giải:
Đáp án đúng là: A
Câu 13 trang 31 SBT Kinh tế pháp luật 10: Chị N phát biểu rằng, ngân sách nhà nước được dùng để huy động tiền nếu không thì Nhà nước sẽ không thể thực hiện được chức năng và nhiệm vụ của mình. Phát biểu của chị N nhằm khẳng định:
A. vai trò của ngân sách nhà nước.
B. nhiêm vu của ngân sách nhà nước.
C. chức năng của ngân sách nhà nước.
D. đặc điểm của ngân sách nhà nước.
Lời giải:
Đáp án đúng là: A
Câu 14 trang 31 SBT Kinh tế pháp luật 10: Thảo luận về ngân sách nhà nước, bạn A và B cho rằng ngân sách nhà nước chỉ là một bản tài chính mô tả các khoản thu chi do Quốc hội phê duyệt. Bạn G thì khẳng định ngân sách nhà nước được dùng để điều tiết thu nhập nhằm giảm khoảng cách giàu nghèo trong xã hội. Bạn D đồng tình với ý kiến của G. Bạn T còn kế: Tớ xem ti vi còn thấy nói là năm 2020, Nhà nước dành 2,36% GDP cho việc tăng cường tiềm lực quốc phòng an ninh để bảo vệ Tổ quốc.
Theo em, ý kiến của bạn nào dưới đây không nói về vai trò của ngân sách nhà nước?
(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)
Lời giải:
Đáp án đúng là: A
Câu 15 trang 32 SBT Kinh tế pháp luật 10: Em nhận xét như thể nào về kết quả thực hiện chính sách chi ngân sách để ứng phó với dịch COVID-19 trong bảng dưới đây? Theo em, điều gì sẽ xảy ra nêu Nhà nước không chi ngân sách cho công tác này?
Lời giải:
- Nhà nước đã có những hành động, biện pháp tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, hộ dân gia đình và có những khoản chi hợp lí bảo vệ sức khỏe người dân. Nếu Nhà nước không chi những khoản này các doanh nghiệp sẽ bị phá sản, không trụ vững trước thách thức. Từ đó nền kinh tế Việt Nam sẽ giảm sút; người dân sẽ gặp khó khăn về đi lại, ăn uống, sức khỏe bị đe dọa.
Câu 16 trang 32 SBT Kinh tế pháp luật 10: Xử lí tình huống:
a) Em nhận xét gì về hành vi của các thành viên trong gia đình M?
b) Nếu là bạn của M, em sẽ giúp M tháo gỡ băn khoăn như thê nào?
a) Theo em, ông A không nộp phí đưòng làng là đúng hay sai? Tại sao?
b) Em nhận xét như thế nào về Trả lời: thích của chủ tịch xã?
a) Em nhận xét như thể nào về cách giải quyết của Chủ tịch xã N?
b) Theo em, xã N có thể thu những khoản nào để bù đắp vào những khoản chi thiếu?
a) Trường Trung học phổ thông Z có phải là một đon vị du toán ngân sách nhà nuóc không? Tai sao?
c) Viêc Truờng Trung học phổ thông Z sử dụng nguồn thu để chi như trên là đúng hay sai? Vì sao?
a) Em sẽ giải đáp thắc mắc của bạn H như thế nào?
Lời giải:
* Xử lí tình huống 1:
- Yêu cầu a) Gia đình M không làm tròn nghĩa vụ của công dân khi không nộp thuế đầy đủ.
- Yêu cầu b) Nếu là M, em sẽ nói với gia đình nên đóng thuế đầy đủ, có thể làm đơn xin xét duyệt đóng thuế thấp hơn.
* Xử lí tình huống 2:
- Yêu cầu a) Ông A không nộp phí đường làng là đúng vì ông A chỉ là người tỉnh khác về quê chơi, không có trách nhiệm phải đóng phí đường làng.
- Yêu cầu b) Trả lời: thích của chủ tịch xã như thế là chưa hợp lí, có thể lấy lí do là nộp phí ủng hộ làng xây dựng, phát triển.
* Xử lí tình huống 3:
- Yêu cầu a) Cách giải quyết của Chủ tịch xã N chưa hợp lí.
- Yêu cầu b) Theo em, xã N có thể thu những khoản như tiền ủng hộ xây dựng, tiền bảo trì cầu đường... để bù đắp vào những khoản thiếu.
* Xử lí tình huống 4:
- Yêu cầu a) Trường Trung học phổ thông Z là một đơn vị dự toán ngân sách nhà nước vì theo khoản 10, Điều 4 Luật ngân sách nhà nước 2015 trường Trung học phổ thông Z là cơ quan, tổ chức, đơn vị được cấp có thẩm quyền giao dự toán ngân sách.
- Yêu cầu b) Trường Trung học phổ thông Z có quyền thu tài chính từ hoạt động trông xe và mở căng tin vì trông xe và căng tin nằm trong khuôn khổ của nhà trường, do nhà trường quản lý.
- Yêu cầu c) Việc Trường Trung học phổ thông Z sử dụng nguồn thu để chi như trên là sai vì việc thu chi như thế chưa đảm bảo tính công bằng, dân chủ.
* Xử lí tình huống 5:
- Yêu cầu a) Các hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh được hưởng kinh phí từ ngân sách nhà nước.
- Yêu cầu b) Tổng mức chi cho hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh do chủ thể nào quyết định?
Câu 17 trang 33 SBT Kinh tế pháp luật 10: Em hãy tìm hiểu một bản dự toán ngân sách địa phương (tỉnh/huyện/xã/phường) và thực hiện các yêu cầu sau:
a) Ghi tóm tắt lại những nội dung cơ bản của dự toán theo gợi ý sau:
b) Nếu là công dân của địa phương đó, em sẽ làm gì để góp phần thực hiện bản dự toán ngân sách này?
Lời giải:
Yêu cầu a)
- Căn cứ lập dự toán:
+ Luật tổ chức chính quyền địa phương ngày 19/06/2015;
+ Luật ngân sách nhà nước ngày 25 tháng 6 năm 2015;
+ Nghị định số 163/2016/NĐ-CP ngày 21/12/2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật ngân sách nhà nước;
+ Thông tư số 343/2016/TT-BTC ngày 30/12/2016 của Bộ Tài chính về việc hướng dẫn thực hiện công khai ngân sách nhà nước đối với các cấp ngân sách;
+ Nghị quyết số 78/NQ-HĐND ngày 09/12/2020 của Hội động nhân dân tỉnh phê duyệt dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn và dự toán thu, chi ngân sách địa phương năm 2021;
+ Đề nghị của Sở Tài chính (Văn bản số 3503/STC-QLNS ngày 24/12/2021).
- Mục đích lập dự toán: Công khai số liệu dự toán ngân sách địa phương và phân bổ ngân sách cấp tỉnh năm 2021.
- Chủ thể lập dự toán: Hội đồng nhân dân tỉnh quyết định.
- Tổng thu ngân sách: 12.396.474
- Tổng chi ngân sách: 12.201.074
Yêu cầu b) Để góp phần thực hiện bản dự toán ngân sách em sẽ hoàn thành tốt những khoản tiền cần phải đóng do địa phương đề ra như: ủng hộ mùa lũ, tiền vệ sinh...
Câu 18 trang 34 SBT Kinh tế pháp luật 10: Em hãy tự đánh giá việc thực hiện quyền và nghĩa vụ thực hiện pháp luật ngàn sách của mình bằng cách viết ra những công việc em đã làm và kết quả đạt dược, hướng khắc phục những việc làm có kết quả chưa tốt.
Lời giải:
|
Những việc đã làm
|
Kết quả |
Hướng khắc phục những việc kết quả chưa tốt |
|
|
Tốt |
Chưa tốt |
||
|
Tìm hiểu thông tin về ngân sách nhà nước. |
X |
|
|
|
Tuyên truyền với gia đình về nghĩa vụ phải đóng thuế. |
X |
|
|
|
Lên án, phản ánh những trường hợp trốn thuế, không trung thực khi khai thuế. |
|
X |
Cần lên án những trường hợp đó vơi cơ quan chức năng có thẩm quyền. |