Tác giả tác phẩm Bàn về đọc sách (Chân trời sáng tạo 2024) Ngữ văn 7 chi tiết nhất

Tác giả tác phẩm: Bàn về đọc sách - Ngữ văn 7

I. Tác giả

- Chu Quang Tiềm (19 tháng 9 năm 1897 -  6 tháng 3 năm 1986)

- Quê quán: Trung Quốc

-  Các tác phẩm chính: Tâm lí học văn nghệ, Bàn về thơ, Bàn về đọc sách… 

II. Đọc tác phẩm Bàn về đọc sách

Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn. Bởi vì học vấn không chỉ là việc cá nhân, mà là việc của toàn nhân loại. Mỗi loại học vấn đến giai đoạn hôm nay đều là thành quả của toàn nhân loại nhờ biết phân công, cố gắng tích luỹ ngày đêm mà có. Các thành quả đó sở dĩ không bị vùi lấp đi, đều là do sách vở ghi chép, lưu truyền lại. Sách là kho tàng quý báu cất giữ di sản tinh thần nhân loại, cũng có thể nói đó là những cột mốc trên con đường tiến hoá học thuật của nhân loại. Nếu chúng ta mong tiến lên từ văn hoá, học thuật của giai đoạn này, thì nhất định phải lấy thành quả nhân loại đã đạt được trong quá khứ làm điểm xuất phát. Nếu xoá bỏ hết các thành quả nhân loại đã đạt được trong quá khứ thì chưa biết chừng chúng ta đã lùi điểm xuất phát về đến mấy trăm năm, thậm chí là mấy nghìn năm trước. Lúc đó, dù có tiến lên cũng chỉ là đi giật lùi, làm kẻ lạc hậu.

Đọc sách là muốn trả món nợ đối với thành quả nhân loại trong quá khứ, là ôn lại kinh nghiệm, tư tưởng của nhân loại tích luỹ mấy nghìn năm trong mấy chục năm ngắn ngủi, là một mình hưởng thụ các kiến thức, lời dạy mà biết bao người trong quá khứ đã khổ công tìm kiếm mới thu nhận được. Có được sự chuẩn bị như thế thì một con người mới có thể làm được cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, nhằm phát hiện thế giới mới.

Lịch sử càng tiến lên, di sản tinh thần nhân loại càng phong phú, sách vở tích luỹ càng nhiều, thì việc đọc sách cũng ngày càng không dễ. Sách tất nhiên là đáng quý, nhưng cũng chỉ là một thứ tích luỹ. Nó có thể làm trở ngại cho nghiên cứu học vấn. Ít nhất có hai cái hại thường gặp. Một là, sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu. Các học giả Trung Hoa thời cổ đại do sách khó kiếm, một đời đến bạc đầu mới đọc hết quyển kinh. Sách tuy đọc được ít, nhưng đọc quyển nào ra quyển ấy, miệng đọc, tâm ghi, nghiền ngẫm đến thuộc lòng, thấm vào xương tuỷ, biến thành một nguồn động lực tinh thần, cả đời dùng mãi không cạn. Giờ đây sách dễ kiếm, một học giả trẻ đã có thể khoe khoang từng đọc hàng vạn cuốn sách. “Liếc qua” tuy rất nhiều, nhưng “đọng lại” thì rất ít, giống như ăn uống, các thứ không tiêu hoá được tích càng nhiều, thì càng dễ sinh ra bệnh đau dạ dày, nhiều thói xấu hư danh nông cạn đều do lối ăn tươi nuốt sống đó mà sinh ra cả. Hai là, sách nhiều khiến người đọc lạc hướng. Bất cứ lĩnh vực học vấn nào ngày nay đều đã có sách vở chất đầy thư viện, trong đó, những tác phẩm cơ bản, đích thực, nhất thiết phải đọc chẳng qua cũng mấy nghìn quyển, thậm chí chỉ mấy quyển. Nhiều người mới học tham nhiều mà không vụ thực chất, đã lãng phí thời gian và sức lực trên những cuốn sách vô thưởng vô phạt, nên không tránh khỏi bỏ lỡ mất dịp đọc những cuốn sách quan trọng, cơ bản. Chiếm lĩnh học vấn giống như đánh trận, cần phải đánh vào thành trì kiên cố, đánh bại quân địch tinh nhuệ, chiếm cứ mặt trận xung yếu. Mục tiêu quá nhiều, che lấp mất vị trí kiên cố, chỉ đá bên đông, đấm bên tây, hoá ra thành lối đánh “tự tiêu hao lực lượng”.

Đọc sách không cốt lấy nhiều, quan trọng nhất là phải chọn cho tinh, đọc cho kĩ. Nếu đọc được 10 quyển sách không quan trọng, không bằng đem thời gian, sức lực đọc 10 quyển ấy mà đọc một quyển thực sự có giá trị. Nếu đọc được 10 quyển sách mà chỉ liếc qua, không bằng chỉ lấy một quyển mà đọc mười lần. “Sách cũ trăm lần xem chẳng chán – Thuộc lòng, ngẫm kĩ một mình hay”, hai câu thơ đó đáng làm lời răn cho mỗi người đọc sách.

Đọc sách vốn có ích riêng cho mình, đọc nhiều không thể coi là vinh dự, đọc ít cũng không phải là xấu hổ. Đọc ít mà đọc kĩ, thì sẽ tập thành nếp suy nghĩ sâu xa, trầm ngâm tích luỹ, tưởng tượng tự do đến mức làm đổi thay khí chất; đọc nhiều mà không chịu nghĩ sâu, như cưỡi ngựa qua chợ, tuy châu báu phơi đầy, chỉ tổ làm cho mắt hoa ý loạn, tay không mà về. Thế gian có biết bao người đọc sách chỉ để trang trí bộ mặt, như kẻ trọc phú khoe của, chỉ biết lấy nhiều làm quý. Đối với việc học tập, cách đó chỉ để lừa mình dối người, đối với việc làm người thì cách đó thể hiện phẩm chất tầm thường, thấp kém.

Sách đọc nên chia làm mấy loại, một loại là sách đọc để có kiến thức phổ thông mà mọi công dân thế giới hiện nay đều phải biết, một loại là sách đọc để trau dồi học vấn chuyên môn. Muốn có kiến thức phổ thông, hiện nay các bài học ở trung học và năm đầu đại học, nếu chăm chỉ học tập thì cũng đủ dùng. Nếu chăm chỉ học tập mà chỉ đọc thuộc giáo trình thì chẳng có ích lợi gì, mỗi môn phải chọn lấy từ 3 đến 5 quyển xem cho kĩ. Môn học kiến thức phổ thông tổng số không quá mười mấy môn, mỗi môn chọn từ 3 đến 5 quyển, tổng cộng số sách cần đọc cũng chẳng qua trên dưới 50 quyển. Đây không thể xem là đòi hỏi quá đáng. Nói chung, số sách mà một người đã đọc, phần lớn không chỉ có thế, nếu họ không thu được lợi ích thật sự là do họ thiếu lựa chọn, khi đọc lẽ ra đọc kĩ thì họ lại đọc qua loa.

Kiến thức phổ thông không chỉ cần cho công dân thế giới hiện tại, mà ngay nhà học giả chuyên môn cũng không thể thiếu được. Khoa học cận đại phân loại chặt chẽ, những người chỉ chuyên một học vấn phần nhiều khép kín trong phạm vi của mình, lấy cớ là chuyên môn, không muốn biết đến các học vấn liên quan. Điều này đối với việc phân công nghiên cứu có thể là cần thiết, nhưng đối với việc đào tạo chuyên sâu thì lại là một sự hi sinh. Vũ trụ vốn là một thể hữu cơ, các quy luật bên trong vốn liên quan mật thiết với nhau, động vào bất cứ chỗ nào đều tất liên quan đến cái khác, do đó, các loại học vấn nghiên cứu quy luật, tuy bề ngoài có phân biệt, mà trên thực tế thì không thể tách rời. Trên đời không có học vấn nào là cô lập, tách rời các học vấn khác. Ví như chính trị học thì phải liên quan đến lịch sử, kinh tế, pháp luật, triết học, tâm lý học, cho đến ngoại giao, quân sự… Nếu một người đối với các học vấn liên quan này mà không biết đến, chỉ có học một mình chính trị học thôi, thì càng tiến lên càng gặp khó khăn, giống như con chuột chui vào sừng trâu, càng chui sâu càng hẹp, không tìm ra lối thoát. Các học vấn khác đại khái cũng như vậy, không biết rộng thì không thể chuyên, không thông thái thì không thể nắm gọn. Trước hãy biết rộng rồi sau mới nắm chắc, đó là trình tự để nắm vững bất cứ học vấn nào. Trong lịch sử học thuật, phàm là người có thành tựu lớn trong bất kì một lĩnh vực nào, đều phải có cơ sở sâu sắc của nhiều môn học vấn khác.

III. Tác phẩm Bàn về đọc sách

1. Thể loại

Nghị luận xã hội

2. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác

- Tác phẩm nằm trong sách Ngữ văn 9 tập 2, Nguyễn Khắc Phi( Tổng chủ biên), Trần Đình Sử dịch, NXB Việt Nam(2011)

3. Phương thức biểu đạt

nghị luận

4. Tóm tắt Bàn về đọc sách

- Văn bản bàn về việc đọc sách mang lại những lợi ích gì cho người đọc , và đưa ra 2 vấn đề trở ngại lớn của việc đọc sách, cuối cùng tác giả đưa ra các bí quyết để đọc sách hiệu quả hơn

5. Bố cục tác phẩm Bàn về đọc sách

- Phần 1: từ đầu…làm kẻ lạc hậu: Tầm quan trọng của sách

- Phần 2: tiếp theo…những cuốn sách quan trọng , cơ bản: trở ngại của việc đọc sách

- Phần 3: còn lại: bí quyết của việc đọc sách

6. Giá trị nội dung tác phẩm Bàn về đọc sách

- Văn bản bàn  về giá trị và bí quyết của việc đọc một cuốn sách

7. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Bàn về đọc sách

- Đưa ra ý kiến, giả thích dễ hiểu

- Lý lẽ mang tính thuyết phục cao

- Sắp xếp các ý kiến theo thứ tự hợp lý

IV. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Bàn về đọc sách

1. Lợi ích và những trở ngại của việc đọc sách

- Lợi ích của việc đọc sách

+ Đọc sách là một con đường quan trọng trong học vấn

+ Sách vở ghi chép, lưu truyền lại lịch sử của nhân loại

+ Kho tàng quý báu cất giữ di sản tinh thần

- 2 trở ngại của việc đọc sách

+ Sách đáng quý nhưng chỉ là một thứ tích lũy

+ Nó có thể làm trở ngại cho việc nghiên cứu

- Tác giả đã đưa ra và làm rõ trở ngại  của việc đọc sách

+ Sách khiến người ta không chuyên sâu

+ Sách nhiều  dễ khiến cho chúng ta lạc hướng

+ Người mới học tham nhiều mà không vụ thực chất

2. Bí quyết của việc đọc sách

- Tác giả đưa ra nhiều bí quyết để đọc sách trở nên tốt hơn

+ Phải chọn cho tinh,đọc cho kĩ

+ Số lượng nhiều không bằng đọc chất lượng

+ Nếu đọc mười quyển sách mà lướt qua, không bằng chỉ lấy một quyển mà đọc muòi lần

+ Đọc sách không thể đọc nhiểu coi là vinh dự, đọc ít  không thể coi là xấu hổ

+ Đọc ít nhưng mà kĩ, luyện nếp nghĩ sâu xa

+ Đọc để bản thân hiểu, biết thêm kiến thức chứ không phải  để lừa dối bản thân mình

V. Các bài văn mẫu

Đề bài: Phân tích bài Bàn về đọc sách

Bài tham khảo 1

Bài viết “Bàn về đọc sách” của tác giả Chu Quang Tiềm là một bài viết thể hiện được cái nhìn sâu sắc về việc đọc sách của các bạn trẻ ngày nay. Bài viết này đã chỉ rõ được ba nội dung lớn của việc đọc sách là: Mục đích, cái khó và phương pháp đọc sách.

Trong đó tác giả chỉ rõ, việc đọc sách liên quan mật thiết tới việc học của chúng ta. Mục đích của đọc sách là nhằm tích lũy kiến thức, đọc nhiều, hiểu nhiều sẽ giúp cho con người chúng ta mở mang đầu óc. Có như vậy chúng ta mới có nhiều trí tuệ giúp ích cho con người, cho xã hội.

Tại sao chúng ta phải đọc sách? Sách là nguồn tài liệu vô cùng phong phú. Nó cung cấp cho chúng ta nguồn tri thức vô cùng quý giá. Con người muốn thành công thì phải đọc nhiều sách, để có thêm nhiều tri thức, mở mang đầu óc, tiếp thu nguồn khoa học kỹ thuật vận dụng vào cuộc sống.

Những ai không đọc sách là xóa bỏ hết những thành tựu của một nền văn hóa, sẽ trở thành người lạc hậu, bị nhân loại bỏ lại phía sau.

Sách chính là tinh hoa tri thức của nhân loại cô đọng thành những con chữ lưu giữ cho người đời sau kế thừa, phát huy. Đọc sách chính là việc chúng ta hưởng thụ những thành quả tri thức mà lớp người đi trước đã để lại cho con cháu.

Những cái khó khăn của việc đọc sách là gì? Hiện nay sách càng ngày càng trở nên phong phú, rất nhiều loại, nhiều tác giả, nhiều nguồn. Nên cái khó khăn đầu tiên của việc đọc sách là việc lựa chọn sách phù hợp. Việc lựa chọn sách là một việc vô cùng khó. Bởi biển người mênh mông nguồn tri thức từ sách vở mang lại là vô cùng lớn, nhưng việc lựa chọn được một cuốn sách hay, phù hợp hữu ích lại vô cùng khó. Đọc làm sao để hiểu biết, hiểu thấu đáo những gì mà người viết muốn truyền tải tới người đọc là điều không dễ chút nào.

Tác giả Chu Quang Tiềm đã lấy ví dụ và mỉa mai một học giả ít tuổi khoe khoang rằng mình đọc sách, chỉ cần liếc qua nhưng đã biết nội dung bên trong nói gì. Cách đọc liếc qua không phải là đọc, đọc nhiều cuốn sách, nhiều về số lượng nhưng chẳng đọng lại gì trong tâm trí, thì chỉ là cách đọc ăn xổi ở thì.

Và khi đọc nhiều sách, khiến người đọc khó tìm ra phương hướng. Bể học là vô biên, sách được xuất bản ngày càng nhiều, nếu chúng ta cứ tham lam, muốn đọc thật nhiều để tỏ ra uyên bác mà không hiểu thực chất thì không thể nào phân biệt được những tác phẩm đích thực với những cuốn sách chỉ mang tính giải trí, vô thưởng vô phạt. Tri thức tích lũy được không nhiều mà lại lãng phí sức lực, thời gian. Những vấn đề mà tác giả nêu lên cho ta thấy rõ rằng việc đọc sách không phải dễ dàng.

Làm thế nào để có phương pháp đọc sách tốt? Theo tác giả Chu Quang Tiềm thì chúng ta không cần đọc quá nhiều sách mà nên đọc kỹ, vừa đọc, vừa ngẫm nghĩ để hiểu được rõ ràng người viết muốn nói gì trong cuốn sách. “Đọc lướt qua 10 quyển không bằng đọc 10 lần một quyển” đọc thật kỹ nghiền ngẫm tư duy một quyển sách hay, đó chính là phương pháp đọc tốt nhất.

Theo tác giả thì đọc nhiều chưa hẳn là tốt, là vinh dự đáng tự hào, đọc ít cũng không có gì là xấu hổ, mà phải đọc kỹ, đọc và suy nghĩ, tập thành nếp, suy nghĩ phân tích những gì mình đã đọc, đang đọc.

Văn hóa đọc không còn là đề tài gì mới lạ, nhưng cách viết của Chu Quang Tiềm có sức thuyết phục với người đọc người nghe, bởi lý luận chặt chẽ, phân tích dẫn chứng cụ thể, vạch ra những luận điểm rõ ràng, khiến cho người nghe dễ hiểu, dễ tiếp thu. Những lời khuyên chân thành của ông về văn hóa đọc cũng hoàn toàn thấu tình đạt lý, khiến người ta dễ dàng tiếp nhận vấn đề.

“Bàn về đọc sách” là một bài viết hay thảo luận về một vấn đề đang bị giới trẻ lãng quên trong thời gian gần đây, do mạng internet phát triển. Nhiều bạn trẻ giờ không còn thói quen đọc sách nữa, mà chỉ thích tham gia mạng xã hội, chơi game hoặc đọc truyện tranh…Văn hóa đọc là một văn hóa đặc sắc cần phải phát huy và giữ gìn nó.

Bài tham khảo 2

Chu Quang Tiềm là nhà lí luận và nhà mĩ học nổi tiếng của Trung Quốc. Ông đã có một tác phẩm rất hay về vấn đề đọc sách, đó chính là tác phẩm “Bàn về đọc sách”. Tác phẩm này được trích trong “Danh nhân Trung Quốc bàn về niềm vui và nỗi buồn của việc đọc sách”.

Trong bài viết tác giả Chu Quang Tiềm đã đưa ra ba luận điểm rõ ràng đó chính là: Tầm quan trọng của việc đọc sách; những thiên hướng sai lệch, khó khăn dễ mắc phải trong việc đọc sách hiện nay; và luận điểm thứ ba đó chính là bàn về phương pháp đọc sách và chọn sách. Chúng ta sẽ đi tìm hiểu và làm sáng tỏ từng luận điểm của tác giả.

Luận điểm đầu tiên mà tác giả Chu Quang Tiềm muốn làm rõ chính là tầm quan trọng của việc đọc sách. Trước khi tìm hiểu sách có tầm quan trọng gì, tác giả đã đưa ra lí giải về khái niệm sách. Sách là một sản phẩm đã cô đúc, ghi chép và lưu truyền mọi tri thức, mọi thành tựu của loài người đã tìm ra, tích lũy qua từng thời đại. Sách chính là kho tàng quý báu, là sản phẩm tinh thần mà con người đã thu lượm lại, suy ngẫm và tìm tòi suốt mấy ngàn năm. Những cuốn sách có giá trị và độc đáo được coi là cột mốc trên con đường phát triển và học tập, tích lũy tri thức của loài người. Tiếp sau đó, tác giả mới nêu ra ý nghĩa của việc đọc sách hay chính là tầm quan trọng của việc đọc sách. Đọc sách là con đường quan trọng của học vấn và tri thức. Là con đường tích lũy và nâng cao tri thức của con người. Đọc sách giúp con người phát hiện một thế giới mới, con người mới. Như vậy, tác giả đã chỉ ra được tầm quan trọng của việc đọc sách.

Tiếp theo đó, Chu Quang Tiềm đã chỉ ra những khó khăn, những thiên hướng sai lệch dễ mắc phải trong việc đọc sách hiện nay. Sách nhiều khiến người đọc không chuyên sâu, chỉ đọc lướt qua nhưng đọng lại chỉ được ít. Sách nhiều dễ khiến cho người đọc lạc hướng. Tác giả đưa ra lời khuyên cho chúng ta về cách chọn sách, chọn những sách có giá trị có lợi cho mình để đọc, không chỉ đọc những sách có chuyên môn sâu mà còn đọc những sách khoa học gần gũi có liên quan đến mình.

Tác giả đã chỉ cho người đọc cách chọn sách và phương pháp đọc sách. Đầu tiên là cách chọn sách. Chúng ta phải chọn sách cho tinh, không cốt là lấy nhiều. Đọc nhiều không thể coi là vinh dự nếu nhiều mà bị rối. Đọc ít không phải là điều xấu hổ nếu đọc ít mà kĩ là một điều tốt. Chúng ta nên chọn những cuốn sách có giá trị và thật sự hữu ích cho bản thân, chọn sách phải có định hướng và mục đích rõ ràng. Để đọc sách tốt chúng ta cần có phương pháp, vậy phương pháp đọc sách là gì? Tác giả Chu Quang Tiềm đã đưa ra phương pháp đọc sách, đọc sách cho kĩ, đọc đi đọc lại nhiều lần. Đọc với sự say mê, nghiền ngẫm sâu xa, trầm ngâm tích lũy kiến thức và mục đích của bản thân phải kiên định. Chúng ta không thể đọc sách một cách tràn lan mà phải có kế hoạch đọc mục đích đọc rõ ràng. Đọc sách không chỉ là tích lũy tri thức mà còn rèn luyện tư cách, học cách làm người, rèn luyện sự kiên trì nhẫn nại.

Tác giả Chu Quang Tiềm đã thể hiện bài viết với một bố cục rất hợp lí và logic. Tác giả đã đưa ra cho người đọc những kiến thức cơ bản liên quan đến vấn đề đọc sách.