Tác giả tác phẩm Những ngôi sao xa xôi (Kết nối tri thức 2024) Ngữ văn 8 chi tiết nhất

Những ngôi sao xa xôi - Ngữ văn lớp 8

I. Tác giả Lê Minh Khuê

- Lê Minh Khuê sinh năm 1949

- Quê quán: Tĩnh Gia – Thanh Hóa

- Sự nghiệp sáng tác:

+ Năm 1965, Lê Minh Khuê tham gia vào lực lượng Thanh niên xung phong chống Mĩ.

+ Vào năm 1967, tác giả có những bài báo đầu tiên và năm 1969 bà bắt đầu viết văn.

+ Ngoài việc viết văn bà còn từng làm phóng viên cho nhiều báo đài.

+ Một số tác phẩm chính: Cao điểm mùa hạ, Màu xanh man trá, Tôi đã không quên.Bi kịch nhỏ, Cuộc chơi…

- Phong cách sáng tác: Bà viết truyện ngắn với một ngòi bút giàu nữ tính, miêu tả tinh tế, đặc sắc.

II. Đọc tác phẩm Những ngôi sao xa xôi

Chúng tôi có ba người. Ba cô gái. Chúng tôi ở trong một cái hang dưới chân cao điểm. Con đường qua trước hang, kéo lên đồi, đi đến đâu đó, xa! Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han hỉ nằm trong đất.

Việc của chúng tôi là ngồi đây. Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất phải lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom. Người ta gọi chúng tôi là tổ trinh sát mặt đường. Cái tên gợi sự khát khao làm nên những sự tích anh hùng. Do đó, công việc cũng chẳng đơn giản. Chúng tôi bị bom vùi luôn. Có khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng trắng lóa trên khuôn mặt nhem nhuốc. Những lúc đó, chúng tôi gọi nhau là “những con quỷ mắt đen”.

[…] Nho đang thêu gối. Mỗi đứa một ý thích riêng. Nho thêu. Còn chị Thao thì chép bài hát vào quyển sổ nhỏ để trên đùi. Hai người đang nói chuyện bình thường, tôi không nghe từ đầu. Tôi bỗng chú ý lắng tai:

- Bao giờ thì xong nhỉ? – Nho hỏi

- Cái gì xong? – Chị Thao không ngẩng lên, nhưng giọng thì tỏ vẻ ngạc nhiên.

Nho ngáp. Rồi im. Tôi biết nó nói gì rồi. Nó sẽ bảo: xong chiến tranh, sẽ xin vào một nhà máy thủy điện lớn. Nó làm thợ hàn, sẽ trở thành cầu thủ bóng chuyền của nhà máy. Nó sẽ đập thật giỏi. Và biết đâu lại sẽ được người ta tuyển vào đội bóng chuyền miền Bắc. Còn chị Thao thì muốn làm y sĩ. […]

- Thế nào, chuẩn bị thôi chứ?

- Cái gì? – Tôi giật mình. Từ nãy đến giờ tôi vẫn hát. Hát và nghĩ vớ vẩn.

Nho cuộn tròn cái gối, cất nhanh vào túi. Chị Thao nhìn ra cửa hàng. Quả thật, máy bay trinh sát. Cuộc sống ở đây đã dạy cho chúng tôi thế nào là sự im lặng. Sự im lặng từ sáng đến giờ không bình thường. Cái không bình thường đó đang đến. Tiếng máy bay trinh sát rè rè. Phản lực gầm gào lao theo sau. Hai thứ tiếng đó trộn lẫn vào nhau, rót vào tai con người một cảm giác khó chịu và căng thẳng.

- Sắp đấy! – Nho quay lưng lại chúng tôi, chụp cái mũ sắt lên đầu. Chị Thao móc bánh bích quy trong túi, thong thả nhai. Những khi biết rằng cái sắp tới sẽ không êm ả thì chị tỏ ra bình tĩnh đến phát bực. Nhưng thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại, mặt tái mét. Áo lót của chị cái nào cũng thêu chỉ màu. Chị lại hay tỉa đôi lông mày của mình, tỉa nhỏ như cái tăm. Nhưng trong công việc, ai cũng gờm chị: cương quyết, táo bạo.

Những cái xảy ra hằng ngày: máy bay rít, bom nổ. Nổ trên cao điểm, cách cái hang này khoảng 300 mét. Đất dưới chân chúng tôi rung. Mấy cái khăn mặt vắt ở dây cũng rung. Tất cả, cứ như lên cơn sốt. Khói lên, và cửa hang bị che lấp. Không thấy mây và bầu trời đâu nữa.

Chị Thao cầm cái thước trên tay tôi, nuốt nốt miếng bánh bích quy ngon lành: “Định ở nhà. Lần này nó bỏ ít, hai đứa đi cũng đủ”, rồi kéo tay áo Nho, vác xẻng lên vai và đi ra cửa.

Tôi không cãi chị. Quyền hạn phân công là ở chị. Thời gian bắt đầu căng lên. Trí não tôi cũng không thua. Những gì đã qua, những gì sắp tới… không đáng kể nữa. Có gì lí thú đâu, nếu các bạn tôi không quay về?

Điện thoại réo. Đại đội trưởng hỏi tình hình. Tôi nói như gắt vào máy:

- Trinh sát chưa về!

Không hiểu vì sao mình gắt nữa. Lại một đợt bom. Khói vào hang. Tôi ho sặc sụa và tức ngực. Cao điểm bây giờ thật vắng. Chỉ có Nho và chị Thao. Và bom. Và tôi ngồi đây. Và cao xạ đặt bên kia quả đồi. Cao xạ đang bắn. Tiếng súng ở dưới đất lên quả là có hiệu lực. Không gì cô đơn và khiếp sợ hơn khi bom gào thét chung quanh mà không nghe một tiếng trả lời nào dưới đất. Dầu chỉ một tiếng súng trường thôi, con người cũng thấy mênh mông bên mình một sự che chở đồng tình. Cảm giác đó cũng giống như thấy mình có một khả năng tự vệ rất vững vậy… Sốt ruột, tôi chạy ra ngoài một tí. Không thấy gì ngoài khói bom. Tôi lo. Đột nhiên cao điểm bên cạnh vang lên dồn dập tiếng 12 li 7. Hay quá, tiểu đoàn công binh đấy. Họ chi viện cho các anh cao xạ, cho chúng tôi. Bỗng dưng tôi muốn la toáng lên vì thích thú. Xung quanh cao điểm vắng vẻ này có bao nhiêu là người. Các anh cao xạ, thông tin và công binh đều rất mến chúng tôi. Chỉ cần chúng tôi bắn một phát súng báo hiệu yêu cầu giúp đỡ là họ sẽ chạy đến ngay.

Quả bom nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Đầu này có vẽ hai vòng tròn màu vàng…

Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. Những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng, lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành.

Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung nóng.

Chị Thao thổi còi. Như thế là đã hai mươi phút qua. Tôi cẩn thận bỏ gói thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào, châm ngòi. Dây mìn dài, cong, mềm. Tôi khỏa đất rồi chạy lại chỗ nấp của mình.

Hồi còi thứ hai của chị Thao. Tôi nép người vào bức tường, nhìn đồng hồ. Không có gió. Tim tôi cũng đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động xung quanh là chiếc kim đồng hồ. Nó chạy, sinh động và nhẹ nhàng, đè lên những con số vĩnh cửu. Còn đằng kia, lửa đang chui bên trong cái dây mìn, chui vào ruột quả bom…

Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần. Tối có nghĩ tới cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Còn cái chính: liệu mìn có nổ, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai? Tôi nghĩ thế, nghĩ thêm: đứng cẩn thận, mảnh bom ghim vào cánh tay thì khá phiền. Và mồ hôi thấm vào môi tôi, mằn mặt, cát lạo xạo trong miệng.

Nhưng quả bom nổ. Một thứ tiếng kì quái, đến váng óc. Ngực tôi nhói, mắt cay, mãi mới mở ra được. Mùi thuốc bom buồn nôn. Ba tiếng nổ nữa tiếp theo. Đất rơi lộp bộp, tan đi âm thầm trong những bụi cây. Mảnh bom xé không khí, lao và rít vô hình trên đầu.

Tôi phủi áo, căng mắt nhìn qua khói và chạy theo chị Thao. Muốn xuống chờ Nho để đi về hang, chị Thao phải qua chỗ tôi. Chị cười, răng trắng, vết sẹo bóng lên, mảnh dù bay trên lưng, chị lao lên trước tôi. Gió cố tình giật mảnh dù trên lưng chị, nhưng không giật nổi.

Chị Thao vấp ngã, tôi đỡ chị. Nhưng chị vùng ra, mắt mở to, mờ trắng đi như không còn sự sống. Sao vậy? Tôi không hiểu. Chị kéo luôn tay tôi, sà xuống mô đất. Vâng, một mô đất nhỏ, hơi dài, phủ đầy thuốc bom màu xám.

- Nho, bị thương chỗ nào? Bị ở đâu, em?

Chị nghẹn ngào, không nước mắt. Tôi moi đất, bế Nho đặt lên đùi mình. Máu túa ra từ cánh tay Nho, túa ra, ngấm xuống đất. […] Da xanh đi, mắt nhắm nghiền, quần áo đầy bụi. Quả bom tung lên và nổ trên không. Hầm nó nấp bị sập.

Thế đấy!

Tôi rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than. Bông băng trắng. Vết thương không sâu lắm, vào phần mềm. Nhưng vì bom nổ gần, Nho bị choáng. Tôi tiêm cho Nho. Nho lim dim mắt dễ chịu, có lẽ không đau lắm. Chị Thao luẩn quẩn bên ngoài, lúng túng như chẳng biết làm gì mà lại rất cần được làm việc. Chị ấy sợ máu.

- Gọi điện về đơn vị nhé!

Chị Thao lại gần khi Nho đã nằm tinh tươm, sạch sẽ trên chiếc giường ghép bằng những thanh gỗ to.

- Không chết đâu. Đơn vị đang làm đường kia mà. Việc gì phải khiến cho nhiều người lo lắng. Ơ, cái bà này! Sao bà cứ cuống quýt lên vậy?

- Thưởng thế, người ngoài cảm thấy đau hơn người bị thương mà

Chị Thao quay mặt ra cửa hang, lại uống nước trong bi đông. Nho gác một cánh tay lên mặt. Nó cũng biết bây giờ không nên uống nước. Tôi pha sữa cho nó trong cái ca sắt.

- Cho nhiều đường vào. Pha đặc! — Chị Thao bảo.

Uống sữa xong, Nho ngủ. Máy bay trinh sát vẫn nạo vét sự yên lặng của núi rừng. Chị Thao dựa vào tưởng, hai tay quảng sau gáy, không nhìn tôi.

– Hát đi, Phương Định, mảy thích bải gi nhất, hát đi!

Tôi thích nhiều bài. Những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận. Tôi thích dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng. Thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bỏ gối mơ mảng: “Về đây khi mái tóc còn xanh xanh...”. Đó là dân ca Ý trữ tỉnh, giàu có, phải lấy giọng thật trầm. Thích nhiều. Nhưng tôi không muốn hát lúc này. Tôi đâm cáu với chị Thao, mặc dù, tôi hiểu, những tình cảm gì đang quay cuồng trong chị. Chị cứ đưa mắt nhìn Nho, lấy tay sửa cái cổ áo, cái ve áo và tóc nó. Chị không khóc đỏ thôi, chị không ưa cả nước mắt. Nói chung, trên cao điểm này, chúng tôi không ưa nước mắt. Nước mắt đứa nào chảy trong khi cần cái cứng cỏi của nhau này là bị xem như bằng chứng của một sự tự nhục mạ.

Không ai nói với ai, nhưng nhìn nhau, chúng tôi đọc thấy trong mắt nhau điều đó. [.]

Có một đám mây kéo ngoài của hang. Một đám nữa. Rồi một đảm nữa bay qua ngày càng nhanh. Bầu trời mở rộng trước cửa hang đen đi. Con dông đến. Cát bay mù. Gió quật lên, quật xuống những cành cây khô cháy. Lá bay loạn xạ. Đột ngột như một biển đổi bất thường trong tim con người vậy. Ở rừng mùa này thường như thế. Mưa. Nhưng mưa đá. Lúc đầu tôi không biết. Nhưng rồi có tiếng lanh canh gõ trên nóc hang. Có cái gì vô cùng sắc xẻ không khi ra từng mảnh vụn. Gió. Và tôi thấy đau, ướt ở má

– Mưa đá! Cha mẹ ơi!

Tôi chạy vào bỏ trên bàn tay đang xoẻ ra của Nho mấy viên đá nhỏ. Lại chạy ra, vui thích cuống cuống.

[...] Ở đây, trên cao điểm đầy bom này cũng có mưa đá. Nhưng niềm vui con trẻ của tôi lại nở tung ra, say sưa, tràn đầy. Chẳng ai có thì giờ mà gắt tôi. Chị Thao đang lúi húi hốt cái gì dưới đất. Chắc là đá. Còn Nho thì nhổm dậy, môi hé mở:

- Nào, mày cho tao mấy viên nữa.

Nhưng tạnh mất rồi. Tạnh rất nhanh như khi mưa đến. Sao chóng thế? tôi bỗng thẫn thờ, tiếc không nói nổi. Rõ ràng tôi không tiếc những viên đá. Mưa xong thì tạnh thôi. Mà tôi nhớ một cái gì đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ, hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành phố. Phải, có thể là những cái đó… Hoặc là cây, hoặc là cái vòm tròn của nhà hát, hoặc bà bán kem đẩy cái xe chở đầy thùng kem, trẻ con háo hức bâu xung quanh. Con đường nhựa ban đêm, sau cơn mưa mùa hạ rộng ra, dài ra, lấp loáng ánh đèn, trông như một con sông nước đen. Những ngọn điện trên quảng trường lung linh như những ngôi sao trong câu chuyện cổ tích nói về những xứ sở thần tiên. Hoa trong công viên. Những quả bóng sút vô tội vạ của bọn trẻ con trong góc phố. Tiếng rao của bà bán xôi sáng có cái mủng đội trên đầu…

Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó. Những cái đó ở thiệt xa… Rồi bỗng chốc, sau một cơn mưa đá, chúng xoáy mạnh như sóng trong tâm trí tôi.

[…] Tôi khoanh tay trước ngực, đứng ra xa một tí, không nhìn anh bộ đội mà nhìn một chiếc xe đang đi tới. Tôi lại điệu thế thôi. nhưng bảo tôi không điệu sao được? Chẳng lẽ, ngay lúc này đây, tôi lại chạy đến, nắm tay tất cả các chiến sĩ trên cao điểm này mà òa lên khóc vì một niềm vui, một niềm hạnh phúc trẻ trung đang trào dậy. Tôi yêu tất cả mọi người, một tình yêu nồng nàn, khó nói mà có lẽ ai đã đứng trên cao điểm giữa những phút này như tôi mới hiểu thấu…

Xe đi giăng hàng, thành khối trên đường, không ánh đèn. Lá ngụy trang làm mỗi xe to ra gấp đôi. Đối với tôi, bao giờ những đoàn xe ấy cũng vô tận, không có sức mà đếm. Dài. Nhiều. Khổng lồ.

- Chắc đêm nay các anh ở Hà Nội sẽ vào!

Nho vẫn thì thầm. Nó cũng đang ở trạng thái như tôi. Yêu tất cả. Tình yêu của những con người trong khói lửa. Tình yêu độ lượng, tha thiết, vô tư mà kẻ độc quyền có nó trong tim là những người chiến sĩ. Tôi quàng tay lên vai Nho. Chúng tôi không nói gì với nhau. Tôi xiết chặt cái vai nhỏ nhắn và mềm mại của Nho dưới cánh tay mình. Nó đây, can đảm, dịu hiền, ở cùng thành phố với tôi và cùng đứng với tôi đêm nay, trên cao điểm đầy bom gần mặt trận.

Chúng tôi hiểu nhau và cảm thấy hạnh phúc.

III. Tìm hiểu tác phẩm Những ngôi sao xa xôi

1. Thể loại

Văn bản Những ngôi sao xa xôi thuộc thể loại truyện ngắn.

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác

Truyện ngắn Nhưng ngôi sao xa xôi được viết năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ diễn ra vô cùng ác liệt, lúc đó tác giả từng là chiến sĩ thanh niên xung phong ở Trường Sơn.

3. Phương thức biểu đạt

Văn bản Những ngôi sao xa xôi có phương thức biểu đạt là tự sự

4. Ý nghĩa nhan đề Những ngôi sao xa xôi

Nhan đề 'Những ngôi sao xa xôi' trước hết là những ngôi sao trên mũ của người chiến sĩ của những cô gái thanh niên xung phong. 'Những ngôi sao xa xôi còn là hình ảnh của quê hương luôn hiển hiện trong tâm trí của các cô gái thanh niên xung phong. 'Những ngôi sao xa xôi' còn có ý nghĩa biểu tượng. Đó là thứ ánh sáng dịu dàng, cái ánh sáng ẩn hiện xa xôi lại có sức mê hoặc lòng người. Đó là biểu tượng về sự ngời sáng của phẩm chất cách mạng của những cô gái thanh niên xung phong Trường Sơn. Các cô thanh niên xung phong là 'Những ngôi sao xa xôi' nơi cuối rừng Trường Sơn đều ngời sáng vẻ đẹp của con người anh hùng cách mạng .…

5. Tóm tắt văn bản

Truyện kể về cuộc sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong: Thao, Phương Định và Nho của một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn những năm kháng chiến chống Mĩ. Họ làm thành một tổ trinh sát mặt đường làm nhiệm vụ phá bom, đo khối lượng đất đá lấp vào hố bom thông đường cho đoàn xe ra mặt trận. Công việc vô cùng khó khăn và gian khổ, họ luôn phải đối mặt với cái chết nhưng chưa bao giờ mất đi niềm vui, sự hồn nhiên của tuổi trẻ, những giây phút mơ mộng. Họ yêu thương và gắn bó với nhau mặc dù mỗi người một cá tính. Trong một lần phá bom, Nho bị thương, đồng đội hết sức lo lắng, chăm sóc cho cô rất tận tình. Cuối truyện, một trận mưa đá gợi trong lòng Phương Định những khát khao hoài niệm.

6. Bố cục

- Phần 1 (từ đầu cho đến “ngôi sao trên mũ”): Phương Định kể về cuộc sống của mình cùng các đồng đội trong tổ trinh sát mặt đường của cô.

- Phần 2 (tiếp đến “chị Thao bảo”): Nho bị thương trong một lần phá bom, Phương Định cùng chị Thao lo lắng và chăm sóc.

- Phần 3 (phần còn lại): Sau giờ phút hiểm nguy, hai chị em ngồi hát, niềm vui trước cơn mưa đá đột ngột.

7. Giá trị nội dung

- Truyện ngắn Nhưng ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê đã khắc họa rõ nét tâm hồn trong sáng, mộng mơ cùng tinh thần lạc quan dũng cảm giàu nghị lực của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Đó cũng là hình ảnh đẹp của thanh niên, thế hệ trẻ Việt Nam những năm kháng chiến chống Mĩ.

8. Giá trị nghệ thuật

- Truyện ngắn có cách kể chuyện tự nhiên: ngôi kể thứ nhất – Phương Định kể chuyện làm tăng tính chân thực, ngôn ngữ truyện sinh động, trẻ trung, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật qua hành động, lời nói, suy nghĩ xuất sắc.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Những ngôi sao xa xôi

1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của các cô gái thanh niên xung phong

- Ở trong hang sâu dưới chân 1 cao điểm.

- Nhiệm vụ: khi có bom nổ thì chạy lên đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ, nếu cần thì phải phá bom.

- Công việc hàng ngày: chạy lên cao điểm giữa ban ngày, phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch.

- Mỗi lần phá bom là mỗi lần đối mặt với thần chết: thần kinh căng như chão, tim đập không nhịp điệu… xong việc, quay lại nhìn đoạn đường 1 lần nữa rồi chạy về hang.

→ Công việc phải mạo hiểm với cái chết, luôn căng thẳng thần kinh, đ̣òi hỏi sự dũng cảm và sự bình tĩnh.

2. Vẻ đẹp của những cô gái thanh niên xung phong

a. Nét chung

- Họ là những con người rất trẻ, tuy cá tính và hoàn cảnh riêng không giống nhau nhưng có những phẩm chất chung đáng quý: tinh thần trách nhiệm cao với công việc, dũng cảm không sợ hi sinh, tình đồng đội gắn bó.

- Họ là những cô gái dễ xúc cảm, nhiều ước mơ, hay mơ mộng, dễ vui và cũng dễ trầm tư.

- Họ cũng thích làm đẹp cho cuộc sống của mình: Nho thích thêu thùa, chị thao chăm chỉ chép bài hát, Phương Định hát, thích ngắm mình trong gương....

* Những vẻ đẹp riêng

- Phương Định là 1 học sinh thành phố nhạy cảm và hồn nhiên, thích mơ mộng và hay sống với kỉ niệm của tuổi thiếu nữ vô tư giữa gia đình và thành phố.

- Chị thao ít nhiều từng trải hơn, dự tính về tương lai có vẻ thiết thực, nhưng vẫn không thiếu những khát khao và rung động của tuổi trẻ. chị thích thêu thùa. Chị chiến đấu dũng cảm, bình tĩnh nhưng lại rất sợ máu.

- Nho thích thêu thùa, hay làm nũng, dịu dàng và cũng rất gan góc.

3. Nhân vật Phương Định

- Phương Định là hình ảnh tiêu biểu của những người con gái Hà Nội vào chiến trường đánh giặc.

+ Cô rất trẻ, ngoại hình khá, có thời học sinh hồn nhiên vô tư bên người mẹ trong những ngày thanh bình của thành phố.

+ Ngay giữa chiến trường ác liệt, Phương Định vẫn không mất đi sự hồn nhiên, trong sáng: cô hiện lên rất đời thường, rất thực với những nét đẹp tâm hồn: nhạy cảm, hay mơ mộng và thích hát (cảm xúc của Định trước cơn mưa đá).

+ Là cô gái kín đáo trong tình cảm và tự trọng về bản thân mình (hay ngắm nhìn mình qua gương, biết mình đẹp và được các anh bộ đội để ý nhưng không tỏ ra săn sóc, vồn vã… nét kiêu kỳ của những cô gái Hà Thành).

+ Tình cảm đồng đội sâu sắc: yêu mến hai cô bạn cùng tổ, yêu mến và cảm phục tất cả những chiến sĩ mà cô gặp trên tuyến đường Trường Sơn. (chăm sóc Nho khi Nho bị thương…).

+ Ngời lên những phẩm chất đáng quý: có trách nhiệm với công việc, dũng cảm, bình tĩnh, tự tin…(thể hiện tâm trạng suy nghĩ của nhân vật trong một lần phá bom).

- Tâm lí Phương Định trong lần đi phá bom:

+ Cảm thấy có ánh mắt dõi theo mình không sợ nữa, đàng hoàng bước tới.

+ Luôn kề sát với cái chết: thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom, một tiếng động sắc gai người, cứa vào da thịt, rùng mình và bỗng thấy tại sao ḿnh lên quá chậm.

+ Tiếp cảm giác căng thẳng, chờ đợi tiếng bom nổ, lo lắng mìn có nổ không, bom có nổ không, nếu không nổ thì làm sao châm ngòi lần thứ hai, cô hiểu rằng lần sau sẽ nguy hiểm hơn rất nhiều.

→ Miru tả cụ thể, thực tế đến từng cảm giác, ý nghĩ dù chỉ là thoáng qua à Mặc dù rất quen với công việc này nhưng mỗi lần phá bom là một lần thử thách với căng thẳng thần kinh cho đến từng cảm giác…à rất cần sự sự bình tĩnh, gan dạ, kiên trì, dũng cảm.

- Cảm xúc trước trận mưa đá:

+ Khi thấy mưa: vui sướng reo lên.

+ Vui thích cuống cuồng, chia đá cho các bạn...

+ Nhớ nhà, kí ức sống dậy những kỉ niệm ngọt ngào tuổi ấu thơ à mơ mộng.

⇒ Miêu tả nhân vật Phương Định, tác giả rất am hiểu và miêu tả sinh động nét tâm lý của những nữ thanh niên xung phong.

⇒ Nhân vật Phương Định đã để lại trong lòng người đọc nỗi niềm đồng cảm, yêu mến và sự kính phục về phẩm chất tốt đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.

V. Các đề văn mẫu

Đề bài: Phân tích tác phẩm Những ngôi sao xa xôi

Lê Minh Khuê là một trong những tác giả nổi tiếng thuộc thế hệ nhà văn lớn lên trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Các tác phẩm của bà thường xoay quanh cuộc sống của thanh niên trên tuyến đường Trường Sơn, trong đó có tác phẩm nổi bật “Những ngôi sao xa xôi”. Truyện không chỉ đưa độc giả đến những thời kỳ chiến tranh đau thương mà còn chạm vào tình đồng đội sâu sắc và tính cách lạc quan của những nữ thanh niên xung phong.

“Những ngôi sao xa xôi” tập trung mô tả cuộc sống của nhóm “tổ trinh sát mặt đường” gồm Nho, Thao và Phương Định, đang hoạt động trên tuyến đường Trường Sơn đầy máu lửa. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của họ đầy gian khổ, đối mặt với nguy hiểm và vất vả. Nhiệm vụ của họ là san lấp hố bom, đánh dấu bom chưa nổ và phá hủy bom khi cần. Công việc đầy nguy hiểm, luôn phải đối mặt với “thần chết rình rập” khi họ phải “chạy trên cao điểm giữa ban ngày” và máy bay địch có thể tấn công bất cứ lúc nào. Tình trạng khốc liệt của tuyến đường được mô tả chi tiết khi “đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc”. Công việc của họ không chỉ đòi hỏi sự can đảm về thể xác khi đối mặt với nguy cơ bom mọi lúc, mà còn yêu cầu sự tập trung cao độ, bình tĩnh, gan dạ và độ chính xác cao.

Tuy trong môi trường khốc liệt, Nho, Thao, Phương Định vẫn giữ được vẻ đẹp và sự trong sáng của những cô gái tuổi mười bảy. Ba cô gái này không chỉ chia sẻ những đặc điểm chung mà còn có những điểm riêng biệt, tạo nên hình ảnh độc đáo như những đoá hồng nở giữa chiến trường đầy bom đạn.

Nho, Thao và Phương Định không chỉ thể hiện sự can đảm và gan dạ trước những công việc đầy hiểm nguy, mà còn đồng lòng với một lý tưởng sống cao đẹp. Lý tưởng ấy đã đưa họ trở thành những đồng đội gắn bó, đại diện cho tinh thần của lứa tuổi trẻ Việt Nam trong những năm 70. Họ sẵn sàng hiến dâng tuổi thanh xuân để đóng góp cho sự nghiệp cứu quốc. Công việc của họ, như “chạy lên khi có bom nổ, đo khối lượng đất để lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và phá bom khi cần”, đầy nguy hiểm nhưng họ luôn sẵn sàng đối mặt với nguy hiểm chỉ với một tiếng cảnh báo. Họ không sợ chết, vì đối với họ, cái chết chỉ là “mờ nhạt và không cụ thể”. Điều họ mong muốn hơn cả là bom nổ, đường thông và những chiếc xe của đồng đội lăn bánh qua những con đường an toàn.

 Phân tích Những ngôi sao xa xôi để khám phá vẻ đẹp của những cô gái thanh niên xung phong

Ba cô gái trẻ này đặc biệt ấn tượng với tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Chị Thao và Nho quyết đoán lao ra ngoài ngay khi có bom để đo khối lượng, còn Phương Định một mình phá bom trên đồi vắng. Họ làm việc một cách nghiêm túc và không sợ hãi, hiểu rõ công việc của mình đối với tiền tuyến và tuyến đường Trường Sơn, nơi mà an toàn phải được bảo vệ bằng mọi cách. Sự ý chí và tình yêu nước của họ đáng kinh ngạc.

Những cô gái kiên cường này thể hiện tinh thần đồng đội sâu sắc. Sống và chiến đấu cùng nhau đã làm cho Nho, Thao và Phương Định trở nên như chị em ruột thịt. Họ biết và hiểu nhau, quan tâm đến nhau từng chi tiết. Khi đồng đội bị thương, họ chăm sóc và lo lắng cho nhau. Tình đồng đội này là sức mạnh vững chắc, chỉ có thể có khi họ cùng nhau chiến đấu.

Cuối cùng, trong những cô gái trinh sát, ta nhận thấy một tâm hồn lạc quan và mơ mộng, ngay cả trong bối cảnh chiến tranh. Họ giữ lại những sở thích nhỏ như ăn kẹo ngọt, thêu thùa, hát,… và khao khát một tương lai hòa bình, nơi không có khói lửa chiến tranh, nơi mà họ có thể thực hiện những ước mơ của mình.

Những cô gái trong 'tổ trinh sát mặt đường' Trường Sơn có điểm chung nào? Và điều làm họ nổi bật hơn so với những người khác là gì?

Phương Định, một cô gái đặc biệt, rời Hà Nội ngay sau khi tốt nghiệp và tham gia chiến trường Trường Sơn. Dù mới mười bảy, tâm hồn cô vẫn giữ nét ngây thơ, mơ mộng của tuổi trẻ. Điều đặc biệt là tình yêu của cô đối với âm nhạc, từ 'dân ca quan họ' đến 'Ca-chiu-sa' và 'dân ca Ý', cô biến mọi điệu nhạc thành lời hát ngẫu nhiên. Phương Định tự tin với bản thân và giữ cho mình một vẻ đẹp duyên dáng, nhưng lại khiêm tốn và kín đáo.

Cô gái gan dạ, Phương Định, đã thể hiện lòng dũng cảm khi phá bom trên đồi. Nhiệm vụ này đầy rủi ro, nhưng cô đã tiếp cận nó với sự đàng hoàng và tự tin. Phương Định không sợ chết, với cô, cái chết chỉ là điều 'mờ nhạt và không cụ thể'. Hành động này chứng minh bản lĩnh và dũng cảm của cô, là biểu tượng cho thanh niên cứu quốc.

Phương Định, một cô gái đa cảm và dễ xúc động, luôn mơ về Hà Nội. Mỗi chi tiết như mẹ, căn gác nhỏ, những ngôi sao trên bầu trời, và vòm tròn của nhà hát đều khiến cô nhớ về quê hương. Dù đang chiến đấu, cô vẫn giữ được tinh thần lạc quan và mơ mộng, kỷ niệm những điều đẹp đẽ từ Hà Nội thân yêu.

Trong nhóm, Thao là người chị cả và đội trưởng quyết đoán. Cuộc sống trên cao điểm đã tạo nên bản lĩnh, sự điềm tĩnh, và gan dạ của Thao. Khi bom rơi, chị phân công nhiệm vụ một cách rõ ràng và quyết đoán, gây ấn tượng mạnh cho Phương Định.

Ngoài công việc, Thao là người chị dịu dàng và coi sóc bản thân. Chị tỉa lông mày tinh tế và sợ máu, vắt như bất kỳ người phụ nữ nào khác.

Nho, em út của nhóm, mang trong mình sự ngây thơ và đáng yêu. Mặc dù ở tuyến đường máu lửa, nhưng Nho vẫn giữ vẻ ngây thơ của một cô gái trẻ. Trong cảnh chiến trận, Nho trở thành nguồn năng lượng tích cực, là điểm sáng trong cuộc sống khó khăn.

Trong 'Những ngôi sao xa xôi', chúng ta chứng kiến cuộc sống và chiến đấu khốc liệt của các cô gái xung phong trên tuyến đường Trường Sơn trong chiến tranh kháng chiến chống Mỹ. Mặc dù gặp gian khổ và nguy hiểm, tinh thần lạc quan, dũng cảm, và tâm hồn mơ mộng vẫn tỏa sáng. Họ là biểu tượng cho thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc chiến chống đế quốc Mỹ.

Bằng cách sử dụng góc nhìn của Phương Định, tác phẩm truyện chân thực và sinh động. Ngôn ngữ đối thoại ngắn gọn, quyết đoán, phản ánh quyết tâm mạnh mẽ của các nhân vật trong công việc. Lựa chọn miêu tả hình ảnh tiêu biểu giúp tôn vinh vẻ đẹp và bản lĩnh của những người con gái. Dù chỉ với vài nét chấm phá, nhân vật vẫn rất sâu sắc và đầy đủ nội tâm. Nghệ thuật miêu tả nội tâm được thể hiện một cách tinh tế, khéo léo.

Lê Minh Khuê đã tạo nên một câu chuyện thành công về những người phụ nữ gan dạ trong kháng chiến chống Mỹ. Họ là biểu tượng cho thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ đó và tiếp tục là nguồn động viên cho các thế hệ sau.