Lý thuyết Phân loại liên kết dựa vào hiệu độ âm điện
1. Độ âm điện
Độ âm điện của nguyên tử (c) là đại lượng đặc trưng cho khả năng hút electron của nguyên tử một nguyên tố hóa học khi tạo thành liên kết hóa học.
2. Phân loại liên kết dựa vào hiệu độ âm điện
- Cách tính hiệu độ âm điện:
Giả sử hợp chất có dạng: AxBy.
Hiệu độ âm điện giữa hai nguyên tử Dc = |cA - cB|
Với cA; cB lần lượt là độ âm điện của A; B.
- Dựa vào sự khác nhau về độ âm điện giữa các nguyên tử tham gia liên kết, có thể dự đoán được loại liên kết giữa hai nguyên tử đó.
|
Trạng thái của cặp electron liên kết |
Hiệu độ âm điện (Dc) |
Đặc điểm liên kết |
Loại liên kết |
|
Cặp electron liên kết không bị hút lệch về phía nguyên tử nào. |
0 ≤ |Dc| < 0,4 |
Liên kết không bị phân cực |
Cộng hóa trị không phân cực |
|
Cặp electron liên kết bị hút lệch về phía nguyên tử có độ âm điện lớn hơn. |
0,4 ≤ |Dc| < 1,7 |
Liên kết bị phân cực |
Cộng hóa trị phân cực |
|
Cặp electron liên kết chuyển hẳn đến nguyên tử nhận electron tạo thành ion âm và nguyên tử nhường electron tạo thành ion dương. |
|Dc| ≥ 1,7 |
Liên kết bị phân cực mạnh |
Ion |
Chú ý: Có một số trường hợp ngoại lệ không tuân theo quy tắc trên như: hợp chất cộng hóa trị HF, hợp chất ion MnI2, …
Ví dụ 1: Dựa vào giá trị độ âm điện, hãy dự đoán loại liên kết trong phân tử Cl2. Biết c(Cl) = 3,2.
Hướng dẫn giải
Trong phân tử Cl2, hiệu độ âm điện giữa hai nguyên tử Cl là: Dc = 0.
® Liên kết giữa hai nguyên tử Cl là liên kết cộng hóa trị không cực.
Ví dụ 2: Dựa vào giá trị độ âm điện, hãy dự đoán loại liên kết trong phân tử HCl. Biết c(H) = 2,2 và c(Cl) = 3,2.
Hướng dẫn giải
Trong phân tử HCl, hiệu độ âm điện của Cl và H là:
Dc = c(Cl ) – c(H) = 3,2 – 2,2 = 1,0.
® Liên kết giữa nguyên tử H và Cl là liên kết cộng hóa trị có cực.
Ví dụ 3: Dựa vào giá trị độ âm điện, hãy dự đoán loại liên kết trong phân tử NaCl. Biết c(Na) = 0,9 và c(Cl) = 3,2.
Hướng dẫn giải
Trong phân tử NaCl, hiệu độ âm điện của Cl và Na là:
Dc = c(Cl) – c(Na) = 3,2 – 0,9 = 2,3.
® Liên kết trong NaCl là liên kết ion.