Lý thuyết Xác định kí hiệu nguyên tử nguyên tố hóa học

- Số đơn vị điện tích hạt nhân nguyên tử (còn được gọi là số hiệu nguyên tử) của một nguyên tố hóa học và số khối được xem là những đại lượng đặc trưng cơ bản của nguyên tử.

- Để kí hiệu nguyên tử, người ta thường ghi các chỉ số đặc trưng ở bên trái kí hiệu nguyên tố với số khối A ở phía trên, số hiệu nguyên tử Z ở phía dưới.

Chú ý:

Trong nguyên tử:

- Số đơn vị điện tích hạt nhân = số hiệu nguyên tử (Z) = số proton = số electron.

- Số khối (A) = số proton + số neutron = P + N = Z + N

- Biết kí hiệu nguyên tử có thể xác định được thành phần nguyên tử và ngược lại.

Ví dụ:

Kí hiệu nguyên tử của helium là \[{}_2^4He\], cho biết:

+ Nguyên tử He có số hiệu nguyên tử Z = 2 → He có số proton = số electron = 2.

+ Số khối là 4 → số neutron của He là 4 – 2 = 2.

Chú ý: Đôi khi, người ta viết tắt kí hiệu nguyên tử. Ví dụ, sử dụng ⁴He thay cho \[{}_2^4He\], bởi kí hiệu He đã cho biết đây là nguyên tử nguyên tố helium, hạt nhân có 2 proton.

Ví dụ 1: Cho các nguyên tử  sau: \({}_7^{14}E,\,\,{}_{17}^{35}G,\,\,{}_8^{16}X,\,\,{}_8^{18}Y,\,\,{}_7^{15}Z,\,\,{}_{17}^{37}T,\,\,{}_8^{17}R\). Trong các nguyên tử trên, các nguyên tử nào thuộc cùng một nguyên tố hoá học?

Hướng dẫn giải:

Nguyên tố hóa học là tập hợp những nguyên tử có cùng điện tích hạt nhân.

Vậy:

+ E và Z thuộc cùng một nguyên tố hóa học do cùng có số đơn vị điện tích hạt nhân là 7.

+ X, Y và R thuộc cùng một nguyên tố hóa học do cùng có số đơn vị điện tích hạt nhân là 8.

+ G và T thuộc cùng một nguyên tố hóa học do cùng có số đơn vị điện tích hạt nhân là 17.

Ví dụ 2: Cho biết số proton, neutron và electron của nguyên tử \[{}_{30}^{65}Zn\].

Hướng dẫn giải:

Số proton = số electron = Z = 30.

Số neutron = số khối (A) – số hiệu nguyên tử (Z) = 65 – 30 = 35.

Ví dụ 3: Nguyên tử của nguyên tố A có 56 electron, trong hạt nhân có 81 neutron. Kí hiệu của nguyên tử nguyên tố A là

A. ${}_{56}{}^{137}A$                         B. ${}_{137}{}^{56}A$

C. ${}_{56}{}^{81}A$                           D. ${}_{81}{}^{56}A$

Hướng dẫn giải:

Đáp án đúng là: A

Số khối (A) = 56 + 81 = 137.

Số hiệu nguyên tử (Z) = số electron = 56.

Vậy kí hiệu nguyên tử: \[{}_{56}^{137}A\]