Tác giả tác phẩm Lối sống đơn giản – xu thế của thế kỉ XXI (Chân trời sáng tạo 2024) Ngữ văn 8 chi tiết nhất

Tác giả tác phẩm: Lối sống đơn giản – xu thế của thế kỉ XXI - Ngữ văn 8

I. Tác giả Chương Thâu

- Chương Thâu, sinh năm 1935

- Quê: Nghệ An

- Nhà nghiên cứu văn học, lịch sử.

II. Đọc tác phẩm Lối sống đơn giản - xu thế của thế kỉ XXI

Vài năm lại đây, ở phương Tây xuất hiện một trào lưu sống mới gọi là sống đơn giản: Mọi người tự nguyện đơn giản hóa cuộc sống của mình. Đây là một lối sống mang đến nhiều ích lợi, đang dần trở thành xu thế của thế kỉ XXI.

Như thế nào gọi là sống đơn giản? Theo quan niệm của những người đề xướng ra trào lưu này, sống đơn giản không đồng nghĩa với sống khổ hạnh và nghèo đói, mà là cuộc sống được lựa chọn sau một quá trình nghiên cứu kĩ lưỡng: một cuộc sống hòa đồng với thiên nhiên, tìm kiếm sự cân bằng; một cuộc sống hồn nhiên, vô tư, không lo lắng… Sống đơn giản chính là tự lắng nghe tiếng nói của lòng mình, xem rõ điều mình thật sự cần là gì; là sống một cuộc sống thực sự của bản thân chứ không phải bắt chước theo lối sống của người khác hoặc sống theo yêu cầu của người khác.

Trước hết, sống đơn giản sẽ giúp chúng ta biết kiềm chế lòng tham, cân nhắc kĩ lưỡng các nhu cầu của bản thân để có được cuộc sống hài hoà, giàu ý nghĩa. Nếu như bạn muốn mua một căn nhà, bạn cần phải nghĩ đến cái lợi, cái hại của nó, có lợi ắt cũng sẽ có hại, cái được và mất luôn đi liền với nhau. Một căn nhà rộng rãi, đẹp đẽ tất sẽ đem đến sự thoải mái dễ chịu cho người ở, nhưng để có tiền chi trả cho nó, bạn buộc phải làm việc cật lực và có thể còn phải từ bỏ một số thứ khác trong cuộc sống của bạn nữa. Sau khi mua vài tháng hoặc vài năm, có thể sẽ có lúc bạn nghĩ rằng: không hiểu vì sao bạn sống một cuộc sống khổ sở, vất vả, một cuộc sống hết sức đơn điệu, nhàm chán chỉ để có tiền trả cho một căn nhà như thế này nhỉ? Muốn có được cuộc sống thoải mái, sung sướng là một nhu cầu hoàn toàn chính đáng của con người. Nhưng chúng ta lại thường không biết dừng lại đúng lúc vì lòng tham của con người là vô đáy. Điều này sẽ mang đến nhiều hậu quả khôn lường. Do đó, việc hướng đến một lối sống đơn giản là rất cần thiết để ta thoát khỏi “cạm bẫy vật chất”, hướng đến làm giàu cho đời sống tinh thần.

Dựa vào nguyên tắc của cuộc sống đơn giản, tiêu chuẩn tối thiểu của cuộc sống này là: đáp ứng đầy đủ những nhu cầu thiết yếu như ăn, mặc, ở, đi lại. Tất nhiên, để đạt được điều đó, bạn phải bỏ ra một số công sức và thời gian nhất định. Nhưng điều quan trọng ở đây là, ngoài tất cả những thứ đó, trong thời gian còn lại, việc mà bạn cần làm là biến mình thành một con người nhàn nhã và bình yên, không hao phí thời gian và công sức vào việc vô bổ. Lối sống này từ xưa đã được cha ông chúng ta rất coi trọng và đã trở thành một trong những giá trị văn hoá của người Việt. Ở thời đại nào cũng có những con người biết cách sống nhàn, nhưng không phải là lẩn tránh cuộc sống thực tế mà sống một cách có ích cho đời. Có thể kể ra ở đây rất nhiều danh nhân của đất Việt đã từng có cuộc sống như vậy: Nguyễn Trãi, Nguyễn Binh Khiêm, Hồ Chí Minh,...

Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, con người luôn trong trạng thái phải chịu đựng áp lực quá tải do cuộc sống mang lại. Vì thế, việc xây dựng cho mình một cuộc sống đơn giản – một cuộc sống nhàn nhã theo đúng nghĩa: nhàn tâm', làm việc có khoa học, biết dừng lại ở mức đủ, biết mình biết người, có thái độ ứng xử đúng đắn, văn hoá – là việc làm có ích cho mỗi người. Điều này không những phù hợp với xu thế văn minh của thời đại mà cũng rất phù hợp với truyền thống văn hoá của dân tộc Việt Nam chúng ta.

III. Tìm hiểu tác phẩm Lối sống đơn giản – xu thế của thế kỉ XXI

1. Thể loại

- Văn bản nghị luận

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác

- Văn bản Lối sống đơn giản – xu thế của thế kỉ XXI được in trong Báo Văn nghệ, số Tết, năm 2002.  

3. Phương thức biểu đạt

Văn bản Thiên nhiên và hồn người lúc sang thu có phương thức biểu đạt là nghị luận.

4. Ý nghĩa nhan đề Lối sống đơn giản – xu thế của thế kỉ XXI

Sống đơn giản xu thế của thế kỉ XXI là suy nghĩ mà hầu hết con người ngày nay sử dụng để động viên, tinh thân cũng như mục đích sống của họ. Nếu như trước đây, con người phải cật lực suy nghĩ về miếng cơm, manh áo hàng ngày, thì ngày nay lại không phải như vậy nữa, đời sống ngày càng phát triển, thì cuộc sống của con người cũng ngày được nâng cao, chính vì vậy, việc sống đơn giản cho cuộc đời thanh thản, là điều rất cần thiết và có ý nghĩa, cuộc sống phải có những giây phút chững lại để nhìn mọi điều từ cuộc sống, nó cũng chảy trôi nhanh và không đứng chờ ai bao giờ, những quan điểm sống đơn giản, vẫn được mọi người áp dụng ngày càng nhiều, bởi chỉ có cách sống đơn giản mới giúp chúng ta hạnh phúc trong cuộc sống ngày càng hiện đại này.

5. Tóm tắt văn bản Lối sống đơn giản – xu thế của thế kỉ XXI

Vài năm lại đây, ở phương Tây xuất hiện một trào lưu sống mới gọi là sống đơn giản: mọi người tự nguyện đơn giản hóa cuộc sống của mình. Sống đơn giản không đồng nghĩa với sống khổ hạnh và nghèo đói, mà là cuộc sống được lựa chọn sau một quá trình nghiên cứu kĩ lưỡng: một cuộc sống hòa đồng với thiên nhiên, tìm kiếm sự cân bằng; một cuộc sống hồn nhiên, vô tư, không lo lắng... Sống đơn giản giúp chúng ta biết kiềm chế lòng tham, cân nhắc kĩ lưỡng các nhu cầu của bản thân để có được cuộc sống hài hòa, giàu ý nghĩa. Việc xây dựng cho mình một cuộc sống đơn giản - một cuộc sống nhàn nhã theo đúng nghĩa: nhàn tâm, làm việc có khoa học, biết dừng lại ở mức đủ, biết mình biết người, có thái độ ứng xử đúng đắn, văn hóa - là việc làm có ích cho mỗi người.

6. Bố cục bài Lối sống đơn giản – xu thế của thế kỉ XXI

Gồm 3 phần:

- Phần 1 (từ đầu đến “của thế kỉ XXI”): giới thiệu về trào lưu sống đơn giản

- Phần 2 (tiếp đến “Hồ Chí Minh…”): bàn luận về trào lưu sống đơn giản

- Phần 3 (còn lại): nhận xét về lối sống đơn giản.

7. Giá trị nội dung

- Văn bản bàn về lối sống đơn giản và lợi ích mà lối sống đơn giản đem đến cho con người.

8. Giá trị nghệ thuật

 -  Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm. 

- Lựa lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

IV. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Lối sống đơn giản – xu thế của thế kỉ XXI

1. Hệ thống luận điểm, lí lẽ và dẫn chứng

- Luận đề: Lối sống đơn giản 

- Luận điểm 1: Sống đơn giản là gì?

+ Sống đơn giản không đồng nghĩa với sống khổ hạnh và nghèo đói, mà là cuộc sống được lựa chọn sau quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng. 

- Luận điểm 2: Lợi ích của việc sống đơn giản. 

+ Giúp chúng ta kiềm chế lòng tham, cân nhắc kỹ lưỡng các yêu cầu của bản thân.

Một căn nhà rộng rãi sẽ đem lại sự dễ chịu cho người ở….

Biến mình trở thành một con người nhàn nhã, bình yên và không hao phí thời gian vào những việc vô bổ. 

Lối sống này được ông cha ta coi trọng từ thời xa xưa. 

2. Bằng chứng khách quan và ý kiến chủ quan.

- Câu văn thể hiện bằng chứng khách quan của người viết trong đoạn thứ tư của văn bản là: 

“Có thể kể ra ở đây có rất nhiều danh nhân của đất Việt đã từng có cuộc sống như vậy: Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hồ Chí Minh…” 

- Câu văn thể hiện ý kiến, đánh giá chủ quan của văn bản là: 

Dựa vào nguyên tắc của cuộc sống đơn giản, tiêu chuẩn tối thiểu của cuộc sống này là: đáp ứng đầy đủ những nhu cầu thiết yếu như ăn, mặc, ở, đi lại.

V. Các đề văn mẫu

Đề bài: Nghị luận về Lối sống đơn giản

Ngày nay khi xã hội ngày càng phát triển, con người lại càng không phải lo lắng nhiều về vấn đề cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc như trước nữa, mà ngày nay, điều mà con người thường đặt ra làm tôn chỉ sống đó là: “Sống đơn giản xu thế của thế kỉ XXI”.

Sống đơn giản xu thế của thế kỉ XXI là suy nghĩ mà hầu hết con người ngày nay sử dụng để động viên, tinh thân cũng như mục đích sống của họ. Nếu như trước đây, con người phải cật lực suy nghĩ về miếng cơm, manh áo hàng ngày, thì ngày nay lại không phải như vậy nữa, đời sống ngày càng phát triển, thì cuộc sống của con người cũng ngày được nâng cao, chính vì vậy, việc sống đơn giản cho cuộc đời thanh thản, là điều rất cần thiết và có ý nghĩa, cuộc sống phải có những giây phút chững lại để nhìn mọi điều từ cuộc sống, nó cũng chảy trôi nhanh và không đứng chờ ai bao giờ, những quan điểm sống đơn giản, vẫn được mọi người áp dụng ngày càng nhiều, bởi chỉ có cách sống đơn giản mới giúp chúng ta hạnh phúc trong cuộc sống ngày càng hiện đại này.

Từ xưa đến nay, con người vẫn luôn tôn vinh lên giá trị của sự sống, sự sống của mỗi chúng ta là vô cùng quý báu, bởi chính như thế mà con người luôn ý thức được vai trò cũng như trách nhiệm của mình đối với cuộc sống. Sống đơn giản đó là việc đơn giản suy nghĩ về một vấn đề bất kì của cuộc sống, mọi điều điều suy nghĩ một cách nhẹ nhàng, thấu tình đạt lý, sống đơn giản cũng có nghĩa là sống một cách thông thoáng về tư duy, đơn giản cả về lối sống cũng như suy nghĩ. Mọi thứ đều góp phần làm nên cho con người nhiều điều hơn, sống hạnh phúc hơn, đơn giản hơn và nhẹ nhàng hơn rất nhiều.

Sống đơn giản đã trở thành trào lưu trong xã hội ngày nay, con người Việt Nam hầu hết sống trong những trào lưu của cuộc sống, sống theo bầy đàn, từ thời nguyên thủy việc sống theo bầy đàn là việc rất phổ biến, và ngày nay khi xã hội ngày càng phát triển thì con người lại có xu hướng sống theo trào lưu, sống theo đám đông.

Điều đó không có gì sai, nhưng đôi khi nó cũng trở thành những cản trở không đáng có ở xã hội của chúng ta. Mỗi thời có một đặc trưng riêng, nếu như trước đây con người phải lo lắng về cuộc sống khi cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc thì ngày nay con người lại suy nghĩ làm thế nào để cuộc sống sung sướng hơn, sung túc hơn, con người được hưởng thụ nhiều điều hạnh phúc và có ý nghĩa của cuộc sống.

Sống đơn giản là một cách sống làm cho mỗi con người nhẹ nhàng về niềm tin cũng như mọi gánh nặng của cuộc sống, đơn giản và giản dị như bác Hồ cũng là một tấm gương mà chúng ta cần phải học hỏi theo, đó là những phẩm chất rất cần thiết cũng như quý báu của mỗi con người. Mỗi người chúng ta ngày nay nên áp dụng và phát huy những truyền thống đó để làm cho xã hội của mình có nhiều điều tốt đẹp và hạnh phúc hơn.

Từ các cách sinh hoạt hàng ngày, cơm ăn, áo mặc, sinh hoạt nhẹ nhàng, không cầu kì làm lối sống thanh thoát và đỡ đi rất nhiều gánh nặng về cuộc sống cũng như cách sinh hoạt của mỗi con người. Có thể thấy sống đơn giản cũng giúp chúng ta rất nhiều điều trong cuộc sống này, chúng ta cần phải học hỏi và phát huy nó một cách tối đa nhất, có như vậy chúng ta mới thấy được cuộc sống này không phải chỉ là những trùm công việc hay những điều vất vả từ cuộc sống, mà nó bao chứa những điều hạnh phúc, giản đơn, không cần quá phức tạp, cầu kì hay những điều làm nên một cách hơi quá.

Xu thế của thế kỉ XXI, trải qua bao nhiêu năm của lịch sử dân tộc, chúng ta đã thấy được, mọi trào lưu cũng như xu hướng của thời đại đều được con người thực hiện, trào lưu từ lối sống, cách suy nghĩ đến hành động. Như điểm dễ nhìn nhất đó là ở lứa tuổi học sinh, ngày nay họ đua nhau theo trào lưu nhuộm tóc khi còn đang ngồi ghế nhà trường…
Mỗi chúng ta cần phải học hỏi những điều tích cực từ lối sống đơn giản, nó giúp chúng ta tư duy theo lối đơn giản, làm cuộc sống nhẹ nhàng, bớt đi nhiều gánh nặng của cuộc sống nhiều hơn nữa.