Tác giả tác phẩm Thánh Gióng (Chân trời sáng tạo 2024) Ngữ văn 6 chi tiết nhất

Tác giả tác phẩm: Thánh Gióng- Ngữ văn 6

Bài giảng Ngữ văn 6 - Chân trời sáng tạo

I. Tác phẩm Thánh Gióng

1. Thể loại

Truyền thuyết là một thể loại truyện kể dân gian, thường kể về sự kiện, nhân vật lịch sử hoặc liên quan đến lịch sử. Truyện thể hiện nhận thức, tình cảm của tác giả dân gian đối với các nhân vật, sự kiện lịch sử. Đặc điểm của truyền thuyết được thể hiện qua cách xây dựng nhân vật, cốt truyện, sử dụng yếu tố kì ảo, lời kể,…

2. Phương thức biểu đạt

Tự sự, miêu tả.

3. Người kể chuyện

Ngôi thứ ba

4. Tóm tắt tác phẩm Thánh Gióng

Thời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng nọ dù ăn ở hiền lành nhưng vẫn chưa có con. Một hôm, bà lão ra đồng nhìn thấy một vết chân thì ướm thử. Về nhà, bà có mang và sinh ra một câu bé. Lên ba tuổi mà cậu vẫn chưa biết nói cười, đi đứng. Lúc bấy giờ, giặc Ân đến xâm lược, vua cho đi khắp nước tìm người tài. Đến làng Gióng thì kì lạ thay, cậu bé bỗng cất tiếng nói bảo mẹ mời sứ giả vào nhà. Cậu yêu cầu sứ giả về tâu vua sắm cho cậu một con ngựa sắt, một bộ áo giáp sắt, một cái roi sắt với lời hứa sẽ đánh tan quân giặc. Giặc vừa đến chân núi cũng là lúc sứ giả mang ngựa sắt, roi sắt và áo giáp sắt đến. Cậu bỗng vươn vai trở thành tráng sĩ và đánh bại giặc Ân. Vua Hùng nhớ công ơn liền phong là Phù Đổng Thiên Vương.

5. Bố cục tác phẩm Thánh Gióng (4 phần):

- Phần 1 (Từ đầu đến ...nằm đấy): Sự ra đời kỳ lạ của Gióng

- Phần 2 (Tiếp theo đến ...cứu nước): Sự trưởng thành của Gióng

- Phần 3 (Tiếp theo đến ...lên trời): Gióng đánh tan giặc và bay về trời

- Phần 4 (Còn lại): Những vết tích còn lại của Gióng.

6. Giá trị nội dung tác phẩm Thánh Gióng

- Truyện kể về công lao đánh đuổi giặc ngoại xâm của người anh hùng Thánh Gióng, qua đó thể hiện ý thức tự cường của dân tộc ta.

- Truyện ca ngợi người anh hùng đánh giặc tiêu biểu cho sự trỗi dậy của truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết, anh dũng kiên cường của dân tộc ta.

7. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Thánh Gióng

- Chi tiết tượng tượng kì ảo.

- Khéo kết hợp huyền thoại và thực tế (cốt lõi sự thực lịch sử với những yếu tố hoang đường).

II. Đọc tác phẩm Thánh Gióng

Thánh Gióng(1)

        Tục truyền(2), đời Hùng Vương(3) thứ sáu, ở làng Phù Đổng(4), có hai vợ chồng ông lão nhà nghèo, chăm làm ăn và có tiếng là phúc đức(5). Hai ông bà ao ước có một chút con để tuổi già đỡ hiu quạnh. Một hôm, bà ra đồng, trông thấy một vết chân to hơn vết chân người thường. Thấy hay hay, bà đặt bàn chân mình vào, ướm thử. Không ngờ về nhà bà thụ thai, rồi sau mười hai tháng thai nghén, bà sinh ra một em bé, mặt mũi rất khôi ngô. Hai vợ chồng lấy làm mừng lắm. Nhưng kì lạ thay, chú bé đã ba tuổi mà chẳng biết cười, biết nói gì cả, và cũng không nhích đi được bước nào, đặt đâu nằm đấy […].

        Bấy giờ, có giặc Ân(6) đến xâm phạm bờ cõi nước ta. Thế giặc rất mạnh, nhà vua lo sợ, bèn truyền(7) sứ giả(8) đi khắp nơi, tìm người tài giỏi cứu nước. Chú bé nghe tin, bỗng dưng cất tiếng nói với mẹ:

– Mẹ ra mời sứ giả vào đây, con xin thưa chuyện.

        Sứ giả vào. Chú bé bảo:

– Ông về tâu(9) với vua, đúc cho ta một con ngựa bằng sắt, làm cho ta một bộ áo giáp(10) bằng sắt, và rèn cho ta một cái roi cũng bằng sắt, ta nguyện phá tan lũ giặc này.

        Sứ giả vừa ngạc nhiên vừa mừng rỡ, vội vàng về tâu với vua. Vua lập tức sai thợ đêm ngày phải làm cho đủ những đồ vật như lời chú bé dặn.

        Càng lạ hơn nữa, sau hôm gặp sứ giả, chú bé lớn nhanh như thổi. Cơm ăn mấy cũng không no. Áo vừa may xong đã chật ních. Hai vợ chồng làm ra bao nhiêu cũng không đủ nuôi con, thành thử(11) phải chạy nhờ bà con hàng xóm. Bà con hàng xóm cũng vui lòng gom góp gạo thóc để nuôi chú bé, vì ai cũng mong chú bé giết giặc, cứu nước.

        Giặc đã đến chân núi Trâu Sơn(12). Thế rất nguy, ai nấy đều hoảng hốt. Vừa lúc đó thì sứ giả đem ngựa sắt, áo giáp sắt, roi sắt đến. Chú bé vùng dậy, vươn vai một cái, bỗng biến thành một tráng sĩ, oai phong lẫm liệt(13). Tráng sĩ bước lại, vỗ vào mông ngựa. Ngựa hí vang lên mấy tiếng. Tráng sĩ mặc áo giáp vào, cầm roi, nhảy lên mình ngựa. Ngựa phun lửa, phi thẳng đến chỗ quân giặc đóng. Tráng sĩ xông vào trận đánh giết; giặc chết như ngả rạ(14). Bỗng roi sắt gãy(15). Tráng sĩ bèn nhổ những cụm tre cạnh đường quật vào giặc. Giặc tan vỡ. Đám tàn quân(16) giẫm đạp nhau mà trốn thoát. Tráng sĩ đuổi đến núi Ninh Sóc(17). Nhưng đến đấy, không biết vì sao, Người một mình cưỡi ngựa lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời, biến mất.

        Vua nhớ công ơn, không biết lấy gì đền đáp, bèn phong là Phù Đổng Thiên Vương, và lập miếu thờ ngay ở quê nhà.

(Theo Lê Trí Viễn, Văn tuyển (Lớp 5 tập I), Bộ Giáo dục xuất bản, Hà Nội, 1957, tr. 18 – 19)

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Thánh Gióng

1. Sự ra đời của Thánh Gióng

$\to$ Sự ra đời kì lạ

2. Sự trưởng thành của Gióng

- Tiếng nói đầu tiên của Gióng là đòi đi đánh giặc:

+ Ca ngợi ý thức đánh giặc cứu nước

+ Ý thức đánh giặc cứu nước tạo cho người anh hùng những khả năng khác thường thần kì

$\to$ Gióng là hình ảnh của nhân dân, lúc bình thường thì âm thầm lặng lẽ nhưng khi đất nước gặp nguy biến thì họ sẵn sàng đứng ra cứu nước.

- Gióng đòi ngựa sắt, roi sắt, giáp sắt để đánh giặc: để chống giặc ngoại xâm bảo vệ Tổ quốc đòi hỏi chúng ta phải chuẩn bị đầy đủ về tinh thần và vũ khí đấu tranh.

- Bà con làng xóm góp gạo nuôi Gióng:

+ Sức mạnh của Gióng được nuôi dưỡng bằng cái bình thường, giản dị.

+ Đồng thời còn nói lên truyền thống yêu nước tinh thần đoàn kết của dân tộc thuở xưa.

+ Gióng đâu chỉ là con của một bà mẹ mà là con của cả làng, của nhân dân.

$\to$ Sức mạnh của Gióng là sức mạnh của toàn dân.

3. Gióng đánh tan giặc bay về trời

4. Những vết tích còn sót lại của Gióng

- Dấu tích còn để lại sau khi Gióng đánh giặc:

+ Tre đằng ngà vì ngựa phun bị cháy ngả màu vàng

+ Vết chân ngựa thành những hồ ao liên tiếp

+ Khi ngựa hét lửa, lửa cháy một làng

$\to$ làng cháy

- Việc kể về những dấu tích đánh giặc của Thánh Gióng trong đoạn kết thể hiện sự trân trọng, biết ơn, niềm tự hào và ước muốn về một người anh hùng cứu nước giúp dân. Đồng thời cũng giải thích được các sự kiện, địa điểm lịch sử ( đền thờ Phù Đổng Thiên Vương, làng Cháy).

- Sau khi đọc truyện Thánh Gióng, em thấy rằng Gióng chính là hình ảnh của nhân dân ta, khi dân tộc gặp cơn nguy biến thì họ sẵn sàng đứng ra cứu nước, giống như Gióng, khi vua vừa kêu gọi đã đáp lời cứu nước. Gióng là hình tượng người anh hùng đầu tiên, tiêu biểu cho lòng yêu nước, cho ý thức đánh giặc cứu nước của nhân dân ta.

IV. Các bài văn mẫu

Đề bài: Phân tích bài Thánh Gióng

Bài tham khảo 1

Trong kho tàng truyền thuyết Việt Nam, chủ đề đánh giặc ngoại xâm bảo vệ đất nước là chủ đề phổ biến. Và trong chuỗi các truyền thuyết có cùng chủ đề ta không thể không nhắc đến truyền thuyết Thánh Gióng. Tác phẩm nằm trong hệ thống truyền thuyết về thời đại Hùng Vương dựng nước, qua câu chuyện này ta thấy ngay từ buổi đầu dựng nước, dân tộc ta đã phải đối mặt với nạn giặc xâm lược, công cuộc dựng nước luôn gắn liền với công cuộc giữ nước, đồng thời thấy được tinh thần yêu nước nồng nàn, ý chí quyết tâm chống giặc ngoại xâm của ông cha.

Hình tượng Thánh Gióng là biểu tượng cho tinh thần yêu nước, sức chiến đấu kiên cường, quật khởi của dân tộc ta. Thánh Gióng được sinh ra một cách thần kì, bà mẹ đi ra đồng ướm chân vào một bàn chân lớn, về nhà bà thụ thai, mười hai tháng sau sinh ra Thánh Gióng – một cậu bé khôi ngô tuấn tú, nhưng lên ba vẫn chưa biết nói, biết cười, đặt đâu nằm đấy. Và cậu bé ấy chỉ cất tiếng nói khi nghe sứ giả tìm người đi đánh giặc. Lời nói đầu tiên của cậu chính là lời xin đi đánh giặc cứu nước, điều đó cho thấy ý thức công dân của con người phi thường này.

Sau tiếng nói thần kì, Thánh Gióng ăn không biết no, quần áo không còn mặc vừa. Trước sự kì lạ của Gióng, dân làng mang gạo sang nuôi Gióng cùng bố mẹ. Chi tiết này cho thấy rõ lòng yêu nước và sức mạnh tình đoàn kết của dân tộc ta. Khi có giặc đến dân ta đồng lòng, giúp sức để đánh đuổi giặc xâm lược, hơn thế nữa sự trưởng thành của người anh hùng Thánh Gióng còn cho thấy, sự lớn mạnh của Gióng xuất phát từ nhân dân, được nhân dân nuôi dưỡng mà lớn lên. Gióng lớn nhanh như thổi, khi giặc đến chân núi Trâu cậu bé ba tuổi vươn vai trở thành một tráng sĩ, oai phong, lẫm liệt. Sự lớn lên của Gióng càng đậm tô hơn mối quan hệ giữa sự nghiệp cứu nước và người anh hùng: để đáp ứng yêu cầu lịch sử, Gióng phải lớn nhanh để phù hợp với hoàn cảnh của đất nước, Gióng phải khổng lồ về vóc dáng, ý chí thì mới có thể đảm đương được trọng trách lúc bấy giờ.

Bằng sức mạnh phi thường, Gióng đánh tan hết lớp giặc này đến lớp giặc khác, khi roi sắt gãy, Tháng Gióng không hề nao núng, nhổ những bụi tre ven đường để tiếp tục chiến đấu với kẻ thù cho đến khi chúng hoàn toàn bị tiêu diệt. Để làm nên những chiến công thần kì, không chỉ có những thứ vũ khi hiện đại (roi sắt, áo giáp sắt) mà còn là cả những vũ khí thô sơ nhất (bụi tre). Sau khi đánh tan giặc xâm lược, Gióng đến chân núi Sóc rồi bỏ lại áo giáo một mình một ngựa bay về trời. Người anh hùng sau khi hoàn thành nhiệm vụ cứu nước không màng danh lợi, phần thưởng, trở về tiên giới. Gióng đến trần gian chỉ với một mục đích duy nhất đó là dẹp quân xâm lược để mang lại bình yên cho nhân dân, cho đất nước. Điều đó càng đậm tô hơn nữa phẩm chất anh hùng của Thánh Gióng. Đồng thời chi tiết này cũng thể hiện sự bất tử của Gióng trong lòng mọi người, Gióng về trời cũng là về cõi vô biên, bất tử mãi mãi trường tồn cùng đất nước, dân tộc.

Tác phẩm là sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố thần kì (sinh nở thần kì, lớn nhanh như thổi, bay về trời) với hình tượng người anh hùng. Thánh Gióng là một hình ảnh đẹp đẽ biểu tượng cho lòng yêu nước và sức mạnh quật khởi của dân tộc ta trong cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm xâm lược. Thánh Gióng là hình tượng bất tử trong lòng dân tộc Việt Nam.

Bài tham khảo 2

Trong kho tàng truyền thuyết Việt Nam, đề tài chiến đấu chống giặc ngoại xâm để bảo vệ tổ quốc là một chủ đề phổ biến. Trong chủ đề đó, không thể không nhắc đến truyền thuyết Thánh Gióng. Tác phẩm là một phần của kho tàng truyền thuyết về thời vua Hùng dựng nước và giữ nước.

Thông qua câu chuyện này, chúng ta có thể thấy rằng ngay từ khi bắt đầu xây dựng đất nước, đất nước chúng ta đã phải đối mặt với cuộc xâm lược của giặc ngoại xâm phương Bắc. Truyện nói về công cuộc bảo vệ tổ quốc, đồng thời nhìn thấy lòng yêu nước nhiệt huyết và quyết tâm chiến đấu chống lại giặc ngoại xâm.

Hình ảnh Thánh Gióng là biểu tượng của tinh thần yêu nước, sức mạnh chiến đấu kiên cường và nổi loạn của dân tộc ta. Thánh Gióng sinh ra một cách kỳ diệu, người mẹ ra đồng đặt chân lên một vết chân to, mang thai 12 tháng sau mới sinh ra Thánh Gióng - một cậu bé đẹp trai, nhưng đã lên ba mà vẫn không thể nói, cười, đặt đâu ngồi đó.

 Và cậu bé đó chỉ lên tiếng khi nghe tin sứ giả đang tìm kiếm ai đó để đánh giặc cứu nước. Những lời đầu tiên của cậu là yêu cầu của ông để đi đến chiến tranh để cứu đất nước, điều này cho thấy ý thức công dân của người con trai phi thường này.

Sau tiếng nói bất ngờ đó, Thánh Gióng không ngừng ăn, quần áo của anh chưa mặc đã sứt chỉ. Trước sự kỳ lạ của Gióng, dân làng đã mang gạo đến nuôi Gióng cùng bố mẹ. Chi tiết này cho thấy rõ lòng yêu nước và sức mạnh đoàn kết của đất nước chúng ta. Khi có kẻ thù, nhân dân ta đoàn kết, giúp chống quân xâm lược, hơn nữa, sự trưởng thành của anh hùng Thánh Gióng cũng cho thấy sự trưởng thành của Gióng đến từ nhân dân và được nhân dân nuôi dưỡng.

Gióng lên ngựa nhanh như gió, khi kẻ thù đến chân núi Trâu, cậu bé ba tuổi dang vai ra để trở thành một người đàn ông hùng vĩ, cao lớn. Sự phát triển của Thánh Gióng làm sâu sắc thêm mối quan hệ giữa sự nghiệp cứu rỗi dân tộc và anh hùng: để đáp ứng yêu cầu lịch sử, Gióng phải lớn lên nhanh chóng để phù hợp với hoàn cảnh của đất nước, Gióng phải có tầm vóc rất lớn. Chỉ có hình dạng cao lớn đó mới có thể đảm nhận trách nhiệm tại thời điểm đó.

Với sức mạnh phi thường, Gióng đã đánh bại lớp lớp kẻ thù khác, khi roi sắt bị gãy, Thánh Gióng không chùn bước, nhổ những bụi tre dọc đường để tiếp tục chiến đấu với kẻ thù cho đến khi họ bị đánh bại hoàn toàn. Để tạo ra phép màu, không chỉ vũ khí hiện đại (roi sắt, áo giáp sắt) mà còn là vũ khí thô sơ nhất (bụi tre). Sau khi đánh bại quân xâm lược, Gióng đến chân núi Sóc và để lại ngọn giáo của mình một mình và bay trở lại thiên đàng. Người anh hùng, sau khi hoàn thành nhiệm vụ cứu đất nước, không màng danh vọng, đã trở lại thế giới cổ tích.

Gióng đến trái đất chỉ với một mục đích duy nhất: đánh đuổi quân xâm lược để mang lại hòa bình cho nhân dân và đất nước. Điều đó càng làm sâu sắc thêm phẩm chất anh hùng của Thánh Gióng. Đồng thời, chi tiết này cũng cho thấy sự bất tử của Gióng trong lòng mọi người, sự trở về thiên đàng của Gióng cũng là về cõi vô biên, bất tử mãi mãi với đất nước và dân tộc.

Tác phẩm là sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố kì ảo với hình ảnh của một anh hùng. Thánh Gióng là một hình ảnh đẹp tượng trưng cho lòng yêu nước và sức mạnh nổi dậy của dân tộc ta trong cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Thánh Gióng là một hình ảnh bất tử trong lòng người dân Việt Nam.