Lý thuyết Cho biểu đồ thống kê, nhận xét về các dữ liệu liên quan

Ta có thể biểu diễn số liệu thống kê dưới dạng biểu đồ.

Một số dạng biểu đồ thường gặp: biểu đồ cột, biểu đồ cột kép, biểu đồ quạt, biểu đồ tranh,…

Quan sát các biểu đồ ta đưa ra các nhận xét đúng về số liệu thống kê. Nếu từ biểu đồ ta suy ra các số liệu thống kê đã có sẵn không chính xác thì biểu đồ vẽ chưa đúng.

Chú ý: Đôi khi ta cần thực hiện một số tính toán liên quan đến các số liệu để đưa ra nhận xét phù hợp với bảng thống kê.

Ví dụ 1. Biểu đồ cột dưới dây cho biết thông tin về kết quả học lực của học sinh khối 10 trường THPT Ngô Trí Hòa.

Hãy cho biết các phát biểu sau là đúng hay sai?

a) Số học sinh khá lớn hơn tổng số học sinh giỏi, trung bình và yếu.

b) Số học sinh khá gấp 5 lần số học sinh giỏi.

Hướng dẫn giải:

a) Quan sát biểu đồ ta thấy:

Số học sinh khá của khối 10 là 140 học sinh.

Tổng số học sinh giỏi, trung bình và yếu là: 38 + 52 + 13 = 103 học sinh.

Vì 140 > 103.

Do đó số học sinh khá lớn hơn tổng số học sinh giỏi, trung bình và yếu.

Vậy phát biểu a) là đúng.

b) Ta có số học sinh giỏi là 38 học sinh.

Vì $\frac{140}{38}\approx 3,68$ < 5.

Vậy số học sinh khá gấp khoảng 3,68 lần số học sinh giỏi.

Vậy phát biểu b) là sai.

Ví dụ 2. Hoa vẽ biểu đồ biểu thị tỉ lệ chi phí xây dựng nhà ở của gia đình theo bảng thống kê dưới đây:

Bạn hãy cho biết biểu đồ Hoa vẽ đã chính xác chưa. Nếu chưa thì cần điều chỉnh lại như thế nào cho đúng?

Hướng dẫn giải:

Theo bảng thống kê thì các loại chi phí giám sát thi công, thép và xi măng bằng nhau nên trên biểu đồ quạt, hình quạt biểu diễn tỉ lệ giám sát thi công, thép và xi măng phải bằng nhau. Do đó biểu đồ bạn Hoa vẽ chưa chính xác.

Ta cần đổi chỗ phần chữ chú thích trên biểu đồ của xi măng cho gạch thì biểu đồ chính xác.