Lý thuyết Xác định tính hợp lí của dữ liệu trong bảng thống kê

Dựa vào các thông tin đã biết và sử dụng mối liên hệ toán học giữa các số liệu trong bảng số liệu thống kê, ta có thể phát hiện ra được số liệu không chính xác trong một số trường hợp.

Ví dụ 1. Một đội gồm 30 công nhân thuộc Công ty Cổ Phần Cây Xanh A tham gia dự án “Trồng cây phủ xanh thành phố” được chia đều vào 3 tổ. Trong một ngày, mỗi công nhân trồng được 2 hoặc 3 cây. Cuối ngày, đội trưởng thống kê lại số cây mà mỗi tổ trồng được như bảng sau:

Đội trưởng đã thống kê đúng chưa? Tại sao?

Hướng dẫn giải:

Đội gồm có 30 công nhân chia đều vào 3 tổ nên mỗi tổ có: 30 : 3 = 10 (công nhân).

Trong một ngày, mỗi công nhân trồng được 2 hoặc 3 cây nên số cây trồng được của mỗi tổ từ 2 . 10 = 20 cây đến 3 . 10 = 30 cây.

Do đó, trong bảng thống kê ở trên, ta thấy Tổ 3 trồng được 35 cây là không chính xác.

Vậy đội trưởng thống kê chưa đúng.

Ví dụ 2. Trong 4 tháng đầu năm 2022, số xe bán ra mỗi tháng của một cửa hàng xe máy điện đều tăng khoảng 15% so với tháng trước đó. Biết rằng, trong bảng dưới đây, số xe máy điện bán ra của một tháng bị nhập sai. Hãy tìm tháng đó.

Hướng dẫn giải:

Số xe bán được ở tháng 2 tăng thêm so với tháng 1 là: 46 – 40 = 6 (xe)

Tỉ lệ phần trăm số xe tăng thêm của tháng 2 so với tháng 1 là: $\frac{6}{40}.100\%=15\%$.

Tương tự như trên, ta xác định được tỉ lệ phần trăm tăng thêm của số xe máy điện bán ra mỗi tháng được tính ở bảng dưới đây:

Ta thấy tỉ lệ tăng của tháng 4 so với tháng 3 là 32,08% khác xa so với 15%.

Do đó, trong bảng số liệu đã cho, số xe bán được của tháng 4 là không chính xác.